Dünya Afganistan'daki anlaşmadan memnun
18 Mayıs 2020
Afganistan'da uzun süredir devam eden iktidar mücadelesi, Devlet Başkanı Eşref Gani ile rakibi Abdullah Abdullah arasında varılan anlaşma ile sona erdi. Her iki tarafın sözcüleri, Gani ile Abdullah'ın Pazar günü başkent Kabil'de, iktidarın paylaşılmasını öngören bir tasarı üzerinde anlaştığını duyurdu.
Varılan anlaşmaya göre Abdullah, Taliban ile yapılması planlanan barış görüşmelerinde yeni oluşturulacak olan Barış Yüksek Konseyi'nin başkanı sıfatıyla belirleyici bir görev üstlenecek. Diğer yandan Eşref Gani liderliğinde yeniden oluşturulacak olan hükümetin bakanları, Gani ve Abdullah tarafından belirlenecek ve kabine her iki kanadın yarı yarıya seçtiği isimlerden oluşacak. Abdullah ise bu hükümette yer almayacak.
Anlaşmaya göre, Abdullah eyalet valilerinin belirlenme sürecinde de Devlet Başkanı Gani ile birlikte söz sahibi olacak. Ayrıca ülkede, içinde siyasi liderlerle farklı gruplardan öne çıkan isimlerin yer alacağı bir hükümet konseyi kurulacak.
ABD-Taliban anlaşması
Yaklaşık sekiz ay önce yapılan devlet başkanlığı seçimlerinin sonuçları, geçtiğimiz Şubat ayında Afganistan Seçim Komisyonu tarafından açıklanmış ve Eşref Gani'nin az bir farkla seçimi kazanarak devlet başkanı seçildiği duyurulmuştu. Ancak seçimlere hile karıştığını iddia eden Gani'nin rakibi Abdullah, seçim sonucunu tanımamış ve Gani'nin yemin töreninin ardından kendini devlet başkanı ilan etmişti.
Siyasi uzmanlara göre ülkede yaşanan iktidar krizi, Amerika Birleşik Devletleri ile Taliban örgütü arasında geçen Şubat ayında varılan ve Afganistan'da iç barışı sağlaması hedeflenen anlaşmanın hayata geçirilmesini de sekteye uğrattı.
Diğer yandan eski Afganistan Devlet Başkan Yardımcısı Raşid Dostum‘a da varılan anlaşma uyarınca, ülkenin en yüksek askeri rütbesi olan Mareşal unvanı verilecek. Ancak anlaşmanın bu maddesi tartışmalı bir konu, zira Dostum aleyhine çok sayıda savaş suçu işlediği ve bir siyasi rakibini 2016 yılında kaçırarak işkence yaptırdığı ve tecavüz ettirdiği yönünde iddialar bulunuyor.
Uluslararası toplum memnun
İki lider arasında varılan anlaşma ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo tarafından memnuniyetle karşılandı. Pompeo twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, Abdullah ve Gani'nin, "Afganistan'daki barış için eylemde bulunacaklarından dolayı" hoşnut olduğunu ifade etti.
Afganistan'daki Birleşmiş Milletler (BM) Gücü de anlaşmadan mutluluk duyduğunu duyururken, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, bu anlaşmanın, yapılması planlanan barış görüşmeleri açısından "benzersiz bir fırsat" olduğunu dile getirdi.
Avrupa Birliği (AB) Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de Twitter mesajında anlaşmayı "önemli bir adım" olarak nitelendirerek bölünmüş değil, birleşmiş bir Afganistan'ın daha güçlü olacağını ifade etti.
Türkiye ve Hindistan'dan yapılan açıklamalarda da, varılan siyasi anlaşmanın adil bir biçimde hayata geçirilmesinin umut edildiği dile getirildi.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo‘nun Gani ile Abdullah arasında bir anlaşma sağlanmasına yönelik arabuluculuk çabaları geçtiğimiz Mart ayında sonuçsuz kalmış ve bunun üzerine Washington, Afganistan'a yollamayı planladığı bir milyar euro büyüklüğündeki yardımı dondurma kararı almıştı.
Bu arada Afganistan'ın Gazni vilayetinde, Afganistan istibarat teşkilatına ait bir binanın hedef alındığı bombalı saldırıda en az beş kişi öldü 32 kişi de yaralandı. Pazartesi sabahı meydana gelen olayda hayatını kaybedenlerin çoğunluğunun istihbarat elemanları olduğu bildiriliyor.
dpa,AFP / ET,HS
© Deutsche Welle