Demirtaş’ın yargılanması: Bugüne kadar neler yaşandı?

HDP'nin eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş, 4 Kasım 2016'da HDP'li vekillere yönelik operasyonda "örgüt üyesi olmak", "örgüt adına suç işlemek" iddialarıyla gözaltına alındı ve ardından tutuklandı.

Başkanlık sistemini desteklemediğini sıklıkla dile getiren Selahattin Demirtaş, 2014 yılında cumhurbaşkanlığına aday olmuş, 2015 yılında ise genel seçimler öncesi bir grup toplantısında sarf ettiği "Seni başkan yaptırmayacağız" sözüyle gündeme oturmuştu. AKP, 7 Haziran 2015 seçimlerinde eş başkanı olduğu HDP'nin barajı geçmesiyle Meclis'te çoğunluğu kaybetti. 138 milletvekilinin dokunulmazlıklarının bir kereliğine kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifi ise Mayıs 2016'da kabul edildi.

Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, 31 fezlekeden açılan soruşturma dosyalarını tek dosya haline getirerek Demirtaş hakkında 514 sayfalık iddianame hazırladı. Ocak 2017'de kabul edilen iddianamede, 142 yıla kadar hapis cezası istendi. İddianamede, "Ülkenin huzuru için her şeyi göze aldık, bu ölümleri durduracağız. Ülkemize barışı getireceğiz" sözlerinin "halkı tahrik etmeye yönelik" sarf edildiği belirtildi.

Konuşma metinleri ve basın açıklamaları iddianamede delil olarak yer alan Demirtaş, "silahlı terör örgütü kurma veya yönetme", "terör örgütü propagandası yapma", "suçu ve suçluyu övme", "halkı kin ve düşmanlığa alanen tahrik etme", "halkı kanunlara uymamaya tahrik etme", "kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşleri düzenleme", "kanuna aykırı toplantı ve yürüyüşlere silahsız katılarak ihtara rağmen kendiliğinden dağılmama", "suç işlemeye alanen tahrik etme", "halkı kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşüne kışkırtma" ile suçlandı. Dava, güvenlik gerekçesiyle Ankara'ya nakledildi.

AİHM "Derhal tahliye" dedi, karar uygulanmadı  

Edirne F Tipi Cezaevi'nde tutuklu bulunan Demirtaş için avukatları, Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) başvurdu ancak sonuç alamadı. AYM, Demirtaş adına yapılan bireysel başvuruyu dayanaktan yoksun bulunca avukatlar dosyayı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) taşıdı. AİHM, 20 Kasım 2018 tarihinde verdiği kararda, Demirtaş’ın hiçbir gerekçe gösterilmeden uzun süre tutukluluk halinin devam etmesini hukuka aykırı buldu ve keyfi bir şekilde süren tutukluluk nedeniyle ihlal kararı verdi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kararın ardından, "AİHM kararları bizi bağlamaz" açıklaması yaptı. AİHM "derhal tahliye" demiş olsa da, Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi tahliye başvurusunu, 30 Kasım 2018'de AİHM kararının henüz kesinleşmemiş olmasını gerekçe göstererek reddetti.

Demirtaş’ın avukatlarından Benan Molu, "AİHM, tutuklanmasının ardında yatan sebebin muhalif kişiliği olduğunu söyledi ve esas amacın Demirtaş’ı susturmak ve cezalandırmak olduğuna karar verdi" diyor. 4 Aralık 2018'de "terör örgütü propagandası” suçlamasıyla verilen 4 yıl 8 ay hapis cezasının onanmasıyla hüküm giyince, AİHM kararı uygulanamadı.

Tahliye oldu, ikinci kez tutuklandı

Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen, "silahlı terör örgütüne üye olmak"tan yargılandığı ve dört yıldır tutuklu yargılandığı ana davadan 2 Eylül 2019 tarihinde tahliye kararı verildi. Tahliye kararının ardından avukatları, İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi'ne mahsupluk başvurusunda bulundu.

Bu karardan iki hafta sonra AİHM Büyük Dairesi'nde hem Demirtaş’ın avukatlarının hem de hükümetin AİHM kararına itiraz etmesi nedeniyle bir duruşma yapıldı. Bu duruşmadan iki gün sonra mahsup talebi kabul edildi ve Demirtaş’ın serbest kalmasının önü açıldı. Ancak 20 Eylül 2019'da şüpheli olmadığı bir dosya ve mükerrer bir suçlama nedeniyle ikinci kez tutuklandı.

Avukat Benan Molu, "AİHM Büyük Daire'de görülen duruşmadan sonra Selahattin Demirtaş’a verilen ceza mahsup edilecekti ve serbest kalacaktı ama hakkında şüphelisi dahi olmadığı bir soruşturma kapsamında tutuklama kararı verildi" diyor.

"Sadece örgüt propagandasından açılmış 20'den fazla dava var"

Demirtaş’ın avukatlarından Mahsuni Karaman, müvekkilinin hakkında açılan sekiz dosyadan yargılandığını belirterek, "Ama bu sekiz rakamı yanıltıcı olmasın. Mesela, Demirtaş’ın ana dosyası 40 ayrı fezlekeden oluşuyor" diyor.

Demirtaş, hakkında açılan davalarda örgüt üyeliği suçlamasından cumhurbaşkanına hakarete kadar çok sayıda suçlamayla karşı karşıya. Karaman, "Sadece ‘terör örgütü propagandası’ndan açılmış 20'den fazla dava var" açıklamasını yapıyor.

Burcu Karakaş

©Deutsche Welle Türkçe