200909 Konflikte Global

Birleşmiş Milletler'in 2001 yılında ilan ettiği Barış Günü'nden bu yana dünya daha barışçıl oldu mu? Bu soruya yanıt vermek zor. 2009 yılının istatistikleri aralık ayında açıklanacak, ancak Almanya'daki Heidelberg Üniversitesi'ne bağlı Çatışma Araştırmaları Ensitüsü'nün 2008 yılı verilerine göre geçen yıl dünyanın çeşitli bölgelerinde 345 çatışma yaşandı.

Küresel Çatışma Barometresi'ni, beş gerilim derecesine göre, iç ya da dış kaynaklı ihtilafları belirleyerek oluşturduklarını söyleyen enstitü uzmanlarından Lotta Mayer, çatışmaların dünya genelinde artış eğilimi gösterdiğini belirtiyor.

Mayer, aynı zamanda kriz bölgelerinde şiddet oranının artışına da dikkat çekti: “2008 yılını 2007 ile karşılaştırdığımızda dünya üzerinde daha fazla şiddet yaşandığı görülüyor. Yoğun şiddetin yaşandığı çatışmaların 32'den 39'a yükseldiğini tespit ettik. 39 çatışmadan 9'u ise savaştı. Bir önceki yıl yaşanan savaşların sayısı 6'ydı. Çatışmaların 95'i de “kriz” kriterleri içinde gerçekleşti. 211 ihtilafa ise şiddetin karışmadığını, diğerlerinin de şiddetin yaşandığı münferit çatışmalar olduğunu belirledik.”

2009'da sürpriz beklenmiyor

2008 yılında en çok tartışılan çatışma ise Gazze Savaşı'ydı. İsrail'in Hamas kontrolündeki Gazze'ye düzenlediği operasyonlarda çok sayıda kişi hayatını yitirdi. Bölgedeki savaş sona erdi, ancak kalıcı barış hala sağlanamadı ve gerginlik sürüyor. 2009 yılının ayrıntılı çatışma verilerini yakında açıklayacaklarına işaret eden Lotta Mayer, 2008'e göre çok büyük bir değişiklik beklemediklerini söylüyor.

Mayer, “Sanırım büyük bir sürpriz olmayacak. Zaten birkaç yıldan beri pek değişmeyen bir eğilim gözlemliyoruz. Şiddet olayları bazen daha az, bazen daha fazla” diye konuştu.

En fazla çatışma Afrika'da

Çatışmaların en yoğun yaşandığı bölge ise Afrika kıtası. Heidelberg Üniversitesi tarafından 2008 yılında aralarında üç yeni savaşın da bulunduğu 12 çatışma belirlendi. İhtilafların yaşandığı Sudan, Çad, Kongo, Somali, Etiyopya, Mali ve Nijer'deki şiddet olayları da hala sona ermedi ve anlaşmazlıklara siyasi çözümler bulunamadı.

Çatışma istatistiklerinde ikinci sırada gelen bölge ise Asya. Aralarında Türkiye, Irak, İran, İsrail, Filistin, Pakistan ve Hindistan gibi ülkelerde şiddetin de karıştığı 9 ihtilaf kayıt altına alındı. Gerilimin en çok arttığı ülke olarak ise Afganistan gösteriliyor.

Amerika kıtasındaki çatışmalarda ise Kolombiya'da devam eden şiddet olayları ve Meksika'daki iç anlaşmazlıklar ön plana çıkıyor.

Dünyanın diğer bölgelerine kıyasla Avrupa'da yaşanan çatışmalarda ise diğerlerine oranla olumlu gelişmeler göze çarpıyor. Geçen yıl Rusya ve Gürcistan arasında Abhazya ve Güney Osetya yüzünden çıkan savaşın ardından Kafkaslar'da gerilimin azaldığı ve henüz bir sonuca ulaşılamasa da siyasi çözüm için görüşmelerin sürdüğü belirtiliyor. Slovenya ve Hırvatistan arasında yaşanan sınır anlaşmazlığının aşılması için de siyasi adımlar atıldığına işaret ediliyor.

Darbeler artışta

2009 Küresel Çatışma Barometresi'ni hazırlamak için gelişmeleri izlemeye devam ettiklerini söyleyen Lotta Mayer, bu yıl tespit ettikleri yeni bir eğilime de dikkat çekti: “Darbeler geri geliyor. Darbe, son beş, altı yıldır demode olmuştu. Ancak bu yıl içinde en az altı - yedi kez gerçekleşti. Darbelerin yeniden artış eğilimine geçip geçmediğini çok merak ediyorum.”



Andreas Zumach / Çeviri: Hülya Köylü

Editör: Ayhan Şimşek