Gergin basın toplantısının ardından iş birliği mesajları
18 Kasım 2023
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ev sahibi Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Berlin'de dün akşam gergin geçen ve İsrail konusunda görüş ayrılıklarının yaşandığı basın toplantısının ardından akşam yemeğine geçti. Alman hükümet kaynaklarının verdiği bilgiye göre akşam yemeğinin yaklaşık iki saat sürdü ve iki lider arasında gerçekleşen görüşmede çok sayıda başlıkta anlaşma sağlandı.
Scholz'un görüşmede, son aylarda Türkiye'den Almanya'ya artan iltica başvurularını gündeme getirdiği öğrenildi. Scholz'un koruma statüsü alamayan kişilerin geri dönüşü konusunda "sağlam bir mekanizma gerektiğini" aktardığı, iki liderin Almanya ve Türkiye içişleri bakanlıklarının yeni oluşturduğu çalışma grubunun çabalarını memnuniyetle karşıladığı ve bu çalışma grubunu kısa süre içinde bir mutakabata varmaları konusunda görevlendirdikleri vurgulandı.
Türkiye'den Almanya'ya gönderilen imamların durumu da görüşmede gündeme geldi. Scholz ve Erdoğan'ın imamların Almanya'daki eğitiminin hızla yaygınlaştırılması ve Türkiye'den imam gönderilmesi uygulamasına aşamalı olarak son verilmesine ilişkin mutabakata vardığı belirtildi.
"Türkiye enerji merkezi haline gelebilir"
Scholz - Erdoğan görüşmesinde, ekonomik ve dış politik konular da gündeme geldi.
Alman hükümet çevrelerinden edinilen bilgilere göre Türkiye'nin coğrafi konumu itibarıyla bölge için bir enerji merkezi haline gelmesinin mümkün olabileceği ele alındı. Görüşmede, Scholz ve Erdoğan'ın 30 Kasım-12 Aralık tarihlerinde Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) başkenti Dubai'de gerçekleştirilecek BM İklim Zirvesi COP28'e ilişkin olarak iklim hedeflerine ulaşmanın yollarını da tartıştığı ve Almanya'nın Uluslararası İklim Girişimi fonu aracılığıyla Türkiye'nin uyumunu destekleyebileceği üzerinde duruldu.
Scholz'un Erdoğan'la görüşmesinde Almanya'nın İsrail'le dayanışmasının altını bir kez daha çizdiği ve Hamas'ın terör saldırılarını tekrar kınadığı vurgulandı. Görüşmede Gazze'deki insan durum, rehinelerin serbest bırakılması ve bölgesel gerilime ilişkin endişelerin de ele alındığı ve her iki liderin Gazze Şeridi ve Ortadoğu çatışmasına ilişkin "olası persfektifleri" gündeme getirdiği kaydedildi.
Ermenistan-Azerbaycan arasında barış anlaşması
Görüşmede Tükiye - Yunanistan ilişkileri, Ukrayna savaşı ve Ermenistan-Azerbaycan ilişkileri de ele alınan konulardan oldu.
Alman hükümet kaynaklarına göre Scholz ve Erdoğan Rusya'ya, Ukrayna'ya yönelik saldırılarına son vermesi çağrısında bulunulması için anlaşma sağladı. Scholz'un Erdoğan'a İsveç'in NATO üyeliğinin Türkiye'deki onay sürecini sorduğu ve onayın hızlı bir şekilde sonuçlanması konusunda çağrıda bulunduğu belirtildi. Görüşmede bu yıl Ermenistan ve Azerbaycan arasında barış anlaşması yapılması için de anlaşma sağlandığı, ayrıca Türkiye - Ermenistan sınırının açılması konusunun da görüşüldüğü belirtildi.
Scholz'un Türkiye ve Yunanistan arasındaki olumlu gelişmelerden de memnuniyet duyduğu vurgulandı.
Deprem bölgelerine yardım
Öte yandan Scholz'un 6 Şubat depremlerinin etkilediği bölgelerde Alman hükümetinin eğitim altyapısının yeniden inşasına vereceği destek konusunda Erdoğan'ı bilgilendirdiği öğrenildi.
Berlin'de gergin geçen basın toplantısı
Erdoğan ve Scholz'un Berlin'de düzenlediği basın toplantısı gergin anlara sahne oldu. Basın toplantısında açıklamasının geniş bir bölümünü İsrail’e yönelik eleştirilere ayıran Erdoğan, Batı ülkelerini Filistin'de yaşananlara karşı ses çıkarmamakla eleştirdi. Gazze'deki sivil ölümlere karşı harekete geçilmesini isteyen Erdoğan, "İsrail-Filistin savaşını bir suçluluk psikolojisi içinde değerlendirmemek gerekir. Ben rahat konuşuyorum. Çünkü bizim İsrail'e borcumuz yok. Borçlu olsak bu kadar rahat konuşmazdık. Biz Holokost cenderesinden geçmedik" ifadelerini kullandı.
Scholz ise İsrail'in var olma hakkının Almanya açısından tartışmaya açık bir durum olmadığını vurgulayarak, İsrail'in uluslararası hukuk çerçevesinde meşru müdafaa hakkı olduğunun altını çizdi. Scholz, daha sonra sosyal paylaşım platformu X üzerinden Türkçe olarak yaptığı paylaşımda "Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ben Ortadoğu sorunu konusunda oldukça farklı bakış açılarına sahibiz. Tam da bu nedenle doğrudan görüşmek çok önemlidir. Ancak net olarak ifade edeyim: İsrail'in var olma hakkı Almanya için mutlaktır. Ülkemizde antisemitizme yer yoktur" dedi.
DW/HS,HT