Erdoğan'dan Biden'a "soykırım" yanıtı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Joe Biden'ın 24 Nisan açıklaması hakkında ilk kez değerlendirmede bulundu.

Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısı'nın ardından konuşan Erdoğan, Biden'ın 1915 yılında Ermenilere yönelik gerçekleştirilen katliam için "soykırım" ifadesini kullanmasını eleştirerek ""ABD Başkanı Biden, bir asırdan daha uzun süre önce yaşanmış acı olaylarla ilgili mesnetsiz, haksız, hakikatlere aykırı ifadeler kullanmıştır" dedi.

"Türkiye olarak tarihte yaşanan acıların yarıştırılması gibi bir anlayışı kesinlikle insani bulmuyoruz" açıklamasında bulunan Erdoğan, "Tarihteki olayların araştırılması ve hakikatlerin ortaya çıkartılması, bu işin erbabına, tarihçilere bırakılmalıdır, siyasetçilere değil. Yıllardır dile getirilen Ermeni iddiaları konusunda ortak bir tarih komisyonu kurulması teklifimize hâlâ bir cevap alamadık" diye ekledi.

Biden'ın açıklamasındaki "soykırım" ifadesine "radikal Ermeni çevrelerin ve Türkiye karşıtı grupların baskısıyla yer verildiğini" düşündüklerini belirten Erdoğan, 24 Nisan 1915'de "insani trajedi anlamında hiçbir şey olmadığını söyledi. Erdoğan, "24 Nisan 1915 sadece Osmanlı'nın savaş halinde bulunduğu ülkelerle bir olup aleyhine faaliyet yürüten örgütleri kapatıp, 235 yöneticisini tutukladığı gündür. Osmanlı Devleti, Sevk ve İskan Kanunu'yla, bu katliamları gerçekleştiren çetelerin dayandığı Ermeni nüfusu geçici olarak başka bölgelere gönderme kararı almıştır" dedi.

"Bütün gerçekler ortadayken, kalkıp da Türk'e, Türk milletine 'soykırım' yaftasını yapıştıramazsınız. Ermeni iddialarıyla ilgili ortada herhangi bir somut delil olmadığı gibi uluslararası mahkeme kararı da mevcut değildir" ifadesini kullanan Erdoğan, "Eğer 'soykırım' diyorsanız şöyle kendinizi aynaya bakıp bir değerlendirmeniz lazım" diye konuştu.

Biden'ın 24 Nisan açıklaması

Biden 24 Nisan dolayısıyla yaptığı yazılı açıklamada, "Her yıl bu günde, Osmanlı döneminde Ermenilere yönelik soykırımda hayatını kaybedenleri anıyor ve bu tür zulümlerin bir kez daha tekrarlanmaması için yeniden taahhütte bulunuyoruz" ifadesini kullanmıştı.

"24 Nisan 1915'te İstanbul'daki Ermeni aydınların ve cemaat liderlerinin Osmanlı makamlarınca tutuklanmasıyla başlayarak, 1,5 milyon Ermeni bir imha kampanyası çerçevesinde tehcir edildi, katledildi ya da ölüme gönderildi" diyen Biden, "Tarihteki bu korkunç olayların hiçbir zaman unutulmaması için Meds Yeghern'in kurbanlarını anıyoruz" ifadelerine yer vermişti.

1915'te yaşananlar

Birinci Dünya Savaşı sürerken Anadolu’da yaşayan Ermeniler 1915-1916 yıllarında, dönemin Osmanlı yönetimi tarafından Doğu Anadolu'dan Suriye ve Mezopotamya'ya sürgüne zorlanmıştı. Açlık, susuzluk, hastalık ve katliamlar nedeniyle yüz binlerce Ermeni, sürgün yollarında hayatını kaybetmişti. Ermenistan ve çok sayıda tarihçi, bu dönemde 1 milyonun üstünde Ermeninin sistematik olarak katledildiğini ve ağır koşullarda ölüme terk edildiğini savunarak bu süreci "soykırım" olarak nitelendiriyor. Türkiye ise tehcir kararının, savaşın zorlu şartları altında silahlı isyana karşı "son çare" olarak alındığını savunuyor ve "acı olaylar" yaşandığını kabul etmekle birlikte soykırım nitelendirmesine karşı çıkıyor.

Ermeni kırımını dünyada 30'u aşkın ülke, parlamento düzleminde soykırım olarak tanıyor. Almanya'da da Federal Meclis 2016 yılında Ermeni kırımını soykırım olarak nitelendiren bir kararı kabul etmişti. Alman hükümeti ise soykırımın hukuki bir tanımı bulunduğuna ve bu konudaki kararın yetkili mahkemelerce verilebileceğine işaret ederek Ermeni kırımıyla ilgili bu tanımlamayı kullanmıyor.

DW/CÖ,TY

© Deutsche Welle Türkçe