EYT için başvuru nasıl yapılacak?

Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'nda kabul edildi. Düzenlemenin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onaylamasının ardından Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.

İlgili düzenlemeyi Aralık ayında duyuran Erdoğan, "Yaklaşık 2 milyon 250 bin vatandaşımız daha emekli olma hakkına kavuşuyor. Emeklilik hakkının kullanılması hususunda herhangi bir yaş sınırı uygulanmayacaktır" ifadelerini kullanmıştı.

Kimler EYT'den yararlanabiliyor?

Dört maddelik düzenleme kapsamında, halihazırda emekli olmak için gerekli olan yaş şartı ortadan kaldırılacak. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından aktarılan bilgilere göre, "8 Eylül 1999 tarihi dâhil olmak üzere, 9 Eylül 1999'dan önceye sigortalılık süresini mevcut mevzuata göre götürebilen her çalışan artık yaş şartına bağlı olmaksızın emekli olabilecek."

Düzenlemeden SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın herkes yararlanabilecek.

EYT için kaç prim günü gerekiyor?

Bakanlık verilerine göre, düzenleme, 2023 yılı içerisinde 2 milyon 250 bin çalışanı doğrudan, yaklaşık 5 milyon çalışanı ise dolaylı olarak etkileyecek.

Yeni yasaya göre, 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olup, kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresini tamamlayanlar emekli olmaya hak kazanacak. Emekli olabilmek için ayrıca işe başlama tarihine göre 5 bin ila 5 bin 975 gün arasında değişen prim günü şartının da yerine getirilmiş olması gerekiyor.

Başvurular ne zaman yapılabilecek?

Yasa Resmi Gazete'de yayımlandığı günden itibaren, ön koşulları sağlayan EYT'liler, emeklilik dilekçesi verebilecekler. Koşulları yerine getiren kişiler, başvurularını hem e-Devlet üzerinden hem de Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) doğrudan yapılabilecek.

Dilekçesini Mart ayının herhangi bir gününde verenlerin emekli aylıkları, 1 Nisan'dan itibaren geçerli olmak üzere bağlanacak. Dilekçenin ayın hangi gününde verildiği herhangi bir rol oynamayacak. Koşulları henüz sağlamamış EYT'liler ise, koşulları tamamladıkları tarihten itibaren emeklilik dilekçesi verebilecek ve dilekçe tarihini izleyen ay başından itibaren emekli aylıkları bağlanacak.

SGK, emekli aylığı başvurularını normal şartlarda iki hafta içinde sonuçlandırsa da, yüz binlerce EYT'linin aynı anda başvuruda bulunacak olması nedeniyle aylık ödemesinde gecikmeler yaşanması öngörülüyor.

Öte yandan SGK tarafından yapılan açıklamada, çok sayıda kişinin şimdiden başvuruda bulunmaya başladığı ancak karar Resmi Gazete'de yayımlanmadan işlem yapılamayacağı kaydedildi.

Bütçeye maliyeti ne kadar olacak?

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, düzenlemenin bütçeye yükünün, yaptıkları hesaplamalara göre, bu yıl 255 milyar lira olacağını duyurmuştu. Reuters ekonomistlerine göre ise, EYT düzenlemesi, kamuya yıllık 150 milyar lira maaş bütçesi maliyeti getirecek. Bunun dışında tek seferlik kıdem tazminatlarının da 300 milyar lirayı bulacağı öngörülmüştü.

EYT nedir?

1991 yılında Türkiye'de emekli olabilmek için üç ön koşul mevcuttu. Kadınlar için 20 yıl sigortalılık süresi, 5 bin 525 gün prim ödeme ve minimum 55 yaş; erkekler için ise 25 yıl sigortalılık süresi, 5 bin 600 gün prim ödeme ve minimum 60 yaş.

1991 seçimlerinde dönemin Doğru Yol Partisi (DYP) Genel Başkanı Süleyman Demirel, iktidara geldiği takdirde emeklilikte yaş şartını kaldırmayı vadetti ve bunu başbakan sıfatıyla 1992 yılında hayata geçirdi. Söz konusu adımla, kadınların 38, erkeklerin de 43 yaşında emekli olmaları mümkün oldu. 1999 yılında ise, Bülent Ecevit başbakanlığındaki üçlü koalisyon, kadınlar için 58 ve erkekler için 60 yaş sınırını getirdi.

Bu düzenleme ile birlikte, 1992 ile 1999 arasında işe girenlerle ilgili bir tartışma patlak verdi. İş hayatına 1992'deki yasa geçerliyken başlayanlar, 20-25 yıl sonra emekli olacaklarını düşünürken, 1999 düzenlemesiyle birlikte mağdur olduklarını ifade ettiler ve örgütlendiler. Emeklilikte Yaşa Takılanlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, 2015 yılında kuruldu.