Fed'in kararı Türkiye'yi nasıl etkileyecek?

Amerikan Merkez Bankası Fed'in, dün gerçekleşen Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısında faizleri beklendiği gibi 50 baz puan artırmasıyla  Türkiye'nin de dahil olduğu gelişmekte olan ülke piyasalarında bir rahatlama oldu.

Fed'in faiz artışlarında daha az agresif olacağı açıklamasıyla üç gündür düşen gelişmekte olan ülke hisse senedi piyasaları toparlanmaya geçti. Son dönemde Türkiye'nin de dahil olduğu riskli gelişmekte olan ülke varlıklarına yönelik risk iştahının azalmasında Fed'in faiz artışlarında agresif davranıp davranmayacağına yönelik belirsizlik rol oynuyordu. 

Ancak Türkiye özelinde yüksek enflasyon ve para politikalarına dair endişeler devam ediyor.

Türkiye'de enflasyon yüzde 70'e dayandı

Fed'in faiz kararının açıklamasının ardından Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) da bugün Nisan ayı enflasyon oranını  duyurdu. Verilere göre, tüketici fiyat endeksinde (TÜFE) Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 7,25, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 69,97 artış gerçekleşti.

Veri sonrası Dolar/TL 14,70 seviyelerinden 14,95'lere yükseldi.

Londra merkezli Capital Economics'ten kıdemli ekonomist Jason Tuvey, Türkiye'de 20 yılın zirvelerine yükselen enflasyon ortamına, genişleyen cari işlemler açığına ve Fed'in sıkılaştırmaya gittiği bir ortamda "Politika yapıcıları 'yeni ekonomik modele' bağlı kalırken yön değişikliği yaparak faiz oranlarını yükseltmek üzere olduklarına dair hiçbir işaret yok. Politika ayarlarının önümüzdeki aylarda değişmeden bırakılmasını bekliyoruz" değerlendirmesini yaptı.

Enflasyon yüzde 70'e dayanmasına rağmen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan enflasyonu düşürmeden "düşük faiz" politikasında ısrara devam ediyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) son Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında politika faizini yüzde 14 seviyesinde sabit tutmuştu. Bir sonraki PPK toplantısı ise 26 Mayıs'da gerçekleştirilecek.

Ekonomist Timothy Ash, "Bu, gıda ve enerji fiyatlarındaki artışlarla ilgili olduğu kadar, aynı zamanda Türkiye'deki para politikasının olağanüstü başarısızlığıyla da ilgili - ve Erdoğan'ın alışılmışın dışındaki perişan para politikasının toptan başarısızlığıyla ilgili" görüşünü dile getirdi. Ash, değerlendirmesini "Düşük faiz oranları enflasyona neden olur. Nokta. Olgu. Gerçeklik. Erdoğan bunun tam tersini söylemek için ekonomiyi yeniden yazmaya çalışıyor ki bu da dünyayı düz olarak adlandırmanın ekonomideki eşdeğeridir" şeklinde sürdürdü.

TCMB eski başekonomisti iktisatçı Hakan Kara da sosyal medya paylaşımında Türkiye'nin enflasyonda dünya sıralamasında dördüncü olduğuna dikkat çekti.

Nisan'da en yüksek fiyat artışı gıdada

Ana harcama grupları itibarıyla Nisan ayında artışın yüksek olduğu ana gruplar sırasıyla, yüzde 13,38 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 7,43 ile konut, yüzde 6,96 ile giyim ve ayakkabı oldu.

Kuru soğan yüzde 69,30 ile aylık olarak en fazla fiyat artışı gösteren madde olurken kuru soğanı yüzde 45,27 ile kıvırcık ve yüzde 42,26 ile domates izledi.

Enerji fiyatlarında Nisan’da yüzde 7,62 oranında aylık artış görüldü. Yıllık enerji fiyat artışı ise Nisan itibariyle yüzde 118.

ÜFE'de yüzde 121,8'lik artış

TÜİK verilerine göre ÜFE bir önceki aya göre yüzde 7,67, bir önceki yılın aynı ayına göre ise yüzde 121,82 artış gösterdi.

Nisan 2022'de, endekste kapsanan 409 maddeden 27 maddenin ortalama fiyatında düşüş gözlenirken 45 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 337 maddenin ortalama fiyatında ise artış kaydedildi.

ENAG'a göre enflasyon yüzde 156,86

Bir grup akademisyenin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu'nun (ENAG) hesaplamasına göreyse Nisan ayında enflasyon yıllık bazda 156,86 ve aylık bazda yüzde 8,68 oldu.

Seda Sezer Bilen