Gazetecilerin yıpranma payı iptal edildi

Anayasa Mahkemesi (AYM), basın çalışanlarına ve gazetecilere yıpranma payı hakkı tanıyan yasal düzenlemeyi yediye karşı sekiz oyla iptal etti. Resmi Gazete'de yayımlanan kararın 9 ay sonra yürürlüğe girmesi öngörülüyor. Bu nedenle de hükümetin bu süre zarfında yeni bir yasal düzenleme yapması gerekiyor.

Gazeteci ve basın çalışanlarına tanınan yıpranma payı 2008 yılında kaldırılmış, 2013 yılında ise geri getirilmişti. Yıpranma payı, çalışma koşulları ağır olan mesleklere daha erken emekli olmak olanağı sunuyor. İstanbul İş Mahkemesi, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda kamuoyunda yıpranma payı olarak bilinen ‘fiili hizmet süresi zammı’ ile ilgili düzenlemede 2013 yılında yapılan değişikliğin iptalini istemişti.

İş mahkemesi, düzenlemenin iptali için yaptığı başvuruda ‘basın kartı sahibi olan’ ve ‘olmayan gazeteciler’ şeklinde ikili bir ayrımın ortaya çıktığını, bu durumun aynı işi yapanlar arasında sigortalılık hakları bakımından farklı düzenlemelere tabi olma sonucu doğurduğunu savunmuştu. Ayrıca basın kartı alabilmek için basın iş sözleşmesi kapsamında çalışma şartının olması nedeniyle çalışanın basın kartı almasının işverenin yetkisine bırakıldığı ve kanundaki eksiklikten kaynaklanan bu durumun çalışma hakkı ve eşitlik hakkını ihlal ettiği belirtilmişti.

AYM de 25 Aralık'ta iptal başvurusu ile ilgili yaptığı değerlendirme sonucunda ‘yıpranma payı’ ile ilgili düzenlemenin, Anayasa'nın ‘temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması’ ile ilgili 13 ve ‘sosyal güvenlik hakkı’ ile ilgili 60'ıncı maddelerine aykırı olduğunu tespit etti.

Yeni bir düzenleme yapılması gerekiyor

Fiili hizmet zammından yararlanacak basın kartı sahibi olanların tespitinin Basın Kartı Yönetmeliği'ne bırakıldığının hatırlatıldığı AYM gerekçeli kararında "Böylece basın kartı sahibi olmak için gerekli şartlar ve dolayısıyla fiili hizmet zammının uygulanacağı basın ve gazetecilik mesleğinde çalışanların belirlenmesinde temel esaslar ve ilkeler kanunla düzenlenmeyerek bu konudaki düzenleme yetkisi, yönetmelik aracılığıyla bütünüyle yürütme organına verilmiştir" denildi.

Kararda ayrıca "Kanunilik ölçütünün gerçekleşmesi için sosyal güvenlik hakkının sınırlanmasına yol açan söz konusu düzenleme nedeniyle basın kartının niteliği ile ne şekilde verileceği konusunda ve bu kartın verileceği kişilerde aranacak şartları içeren temel ilkelerin anılan hakka keyfi bir şekilde müdahale edilmesini önleyecek şekilde kanunla açık bir şekilde ortaya konulması gerekir" denilerek bu konuda yeni bir düzenleme yapılması gerektiğine işaret edildi.

Sarı basın kartı tartışması

Türkiye'deki gazeteciler bir süredir sarı basın kartlarına Cumhurbaşkanlığı tarafından getirilen sınırlamalara karşı çıkıyor. Gazetecilere sarı basın kartı verilmesinin geciktirilmesinden şikayet eden gazeteciler, basın kartlarının meslek örgütleri tarafından verilmesini talep ediyor.

Daha fazlasını için: Gazetecilerin basın kartı savaşı 

Türkiye'de sarı basın kartları parlamenter sistemde başbakanlığa bağlı Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü'nce veriliyordu. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçişle birlikte Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü kaldırıldı, basın kartlarıyla ilgili tüm işlemleri Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı yapmaya başladı.

DHA/HS,JD

© Deutsche Welle Türkçe