Gazze'de Filistinliler sığınacak yer bulmakta zorlanıyor
8 Aralık 2023
İsrail ile ABD ve Avrupa Birliğinin (AB) terör örgütleri listesinde yer alan Hamas arasındaki savaşın başlamasından iki ay sonra İsrail ordusu, Gazze Şeridi'ne yönelik kara harekâtını on binlerce Filistinlinin daha güvenli olduğu düşüncesiyle kaçtığı güney bölgelerine doğru genişletti.
Savaşın ilk günlerinde Gazze kentinden güneye kaçan genç girişimci Hana Avad, "Artık kendimizi hiçbir yerde güvende hissetmiyoruz. İşini, ailemizin üyelerini, evimizi, inancımızı, konforumuzu ve hatta kentimizi kaybettik" diye yakınıyor.
İsrail'in Ekim ayı sonunda kara harekâtı başlatmasının ardından Avad ve ailesi de Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki diğer on binlerce Filistinli gibi Mısır sınırı yakınındaki Refah'a kaçmak zorunda kalmış. İsrail ordusu Filistinlilere Gazze'nin kuzeyini tahliye ederek güneydeki "daha güvenli bölgelere" gitme talimatı vermesine rağmen güneyi de bombardımana tutuyor.
Gazze Şeridi'nin ikinci büyük kenti olan güneydeki Han Yunus'u abluka altına alan İsrail Savunma Kuvvetleri'nin (IDF) Çarşamba günü yaptığı açıklamaya göre, kentin "kalbinde" ilerleyişini sürdürüyor. Son günlerde kentin birçok bölgesinde tahliye talimatı veren bildiriler dağıtan ordu, halkın batıya veya güneydeki Refah'a gitmelerini isterken, bunun gerçekleşebilmesi için ateşe ara verileceğini kaydetti.
24 Kasım ile 1 Aralık tarihleri arasındaki geçici ateşkes sırasında da İsrail ordusu Han Yunus'un doğusunda yaşayan halka bölgeyi terk etme talimatı vermişti. İsrail ordu yetkilileri, 7 Ekim saldırısının mimarları arasında olduğu değerlendirilen Hamas'ın liderlerinden Yahya Sinvar'ın Han Yunus'ta saklandığını iddia ediyor.
Çarşamba günü yaptığı açıklamada "Güçlerimiz Gazze Şeridi'ndeki her yere erişiyor. Şimdi de Sinvar'ın evini kuşattılar" diyen İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu "Onu yakalamak an meselesi" ifadesini de sözlerine ekledi.
Refah'ta durum zorlaşıyor
"Han Yunus'tan gelen yerinden edilmiş insanların sayısının artmasıyla Refah'ta yaşamak son derece zorlaştı. Buna Gazze'nin her yerinden gelen, yerinden edilmiş insanlar da ekleniyor" diyen Avad'ın WhatsApp üzerinden gönderdiği mesajda arkada İsrail'e ait insansız hava araçlarının sesi duyuluyor. Avad, "Gerçekten güvenli bir yer bulmak zorlaşıyor" diyor.
İsrail ile radikal İslamcı Hamas militanları arasında bir hafta süren geçici ateşkes 1 Aralık'ta sona erdi. Bu süre içinde Hamas Gazze Şeridi'nden kaçırarak rehin tuttuğu 110 İsrailli ile yabancı ülke vatandaşını serbest bıraktı. Bunun karşılığında da İsrail 240 Filistinli tutukluyu tahliye etti.
Çatışmaların yeniden başlaması ise bölgede yaşayan halk için umutsuzluk ve zor koşullar yaratıyor. Geçici ateşkes çerçevesinde Refah Sınır Kapısı'ndan bölgeye insani yardım gönderilse de bu 7 Ekim saldırıları öncesindeki yardım miktarının çok altında kaldı. Gazze Şeridi'ndeki yıkım ve yerinden edilen halk düşünüldüğünde gönderilen yardım ihtiyaçları karşılamada yetersiz kaldı.
Gazze'nin güneyinde çatışmalar yoğunlaşırken, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, kısıtlı insani yardım bile sağlamanın neredeyse imkânsız hale geldiği konusunda uyarıda bulundu.
BM Şartı'nın nadiren işletilen 99'uncu maddesi uyarınca BM Güvenlik Konseyine gönderdiği mektupta "İsrail Savunma Kuvvetlerinin sürekli bombardımanı altında, sığınacak yer veya hayatta kalmak için gereken temel ihtiyaçların olmadığı bu vahim koşullarda kamu düzenin bozulacağını ve sınırlı insani yardımın bile imkânsız hale geleceğini tahmin ediyorum" ifadelerini kullanan Guterres, çatışmaların uluslararası barışı tehdit edebileceği uyarısını yaptı.
Gazze'de sivil halk için zorluklar artıyor
BM İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi (OCHA) verilerine göre Gazze Şeridi'nde yaşayan yaklaşık 2 milyon 200 bin kişinin 1 milyon 800 bini, yani nüfusun yaklaşık yüzde 80'i savaş sırasında zorla yerinden edildi. Binlerce kişi Gazze'nin kuzeyinde kalırken, çoğunluğu da İsrail Savunma Kuvvetlerinin talimatlarına uyararak güneye gitti. Bazıları BM'ye ait okullara, akrabalarına sığındı, bazıları da çadırlarda ve hatta kendi araçlarında kalmaya başladı.
Avad gözlemlerini "Herhangi bir tür gıda malzemesi, yatak ve battaniye yok. Geçen iki günde yeni gelen yerinden edilmiş insanlar yere naylon serip kendilerine geçici olarak sığınacak yer yapmaya çalıştı" sözleriyle anlatıyor ve şöyle devam ediyor:
"Bazıları arabalarının içinde uyurken, bazıları da doğrudan sokakta, kaldırımda uyumak zorunda kaldı. Mevsim kış, bu da hayatı daha sert ve zor hale getiriyor."
Hamas'ın kontrolündeki Gazze Sağlık Bakanlığının verilerine göre savaşın başlamasından bu yana çoğunluğu kadın ve çocuk 17 binden fazla kişi öldürüldü. Çok daha fazlasının da enkaz altında kaldığı ve kayıp olduğu tahmin ediliyor.
Ölen Filistinlilerin sayısının yüksek olması üzerine İsrail hükümeti ve ordusu Hamas'ı sivilleri canlı kalkan olarak kullanmakla suçluyor. Hamas'ın bin 200 kişiyi öldürdüğü, yaklaşık 240 İsrailli ve yabancıyı rehin aldığı 7 Ekim'deki terör saldırısının ardından İsrail ordusu Gazze Şeridi'ne yönelik askeri harekâtına başlamıştı. Hâlâ 138 rehinenin Hamas'ın elinde olduğu tahmin ediliyor.
Bilgiler yetersiz
Savaşın başlamasının üzerinden iki ay geçerken, sivil halkın yerinden edilmesinin ve ölümlerin önlenmesi için İsrail'e yönelik çağrılar artmaya başladı. İsrail ordusu, geçen Cuma günü bölgelerindeki askeri faaliyetler konusunda halkı uyarmak amacıyla Gazze Şeridi'ni bölümlere ayıran bir harita yayımladı. İnternette haritaya ulaşmak mümkün olsa da sivil toplum kuruluşları ve halk iletişim hatlarının zayıflığı ve sürekli yaşanan elektrik kesintileri nedeniyle bu haritanın kullanılamaz olmasını eleştiriyor.
Han Yunuslu Fares İbrahim ve ailesi, savaşın başlamasından bu yana birkaç kere yerlerini değiştirmiş. DW'ye konuşan 41 yaşındaki İbrahim, bu haritayı duyduğunu, telefonuna bazı bölgelerden uzak durması gerektiği yönünde İsrail Savunma Kuvvetlerinin mesajlarının geldiğini ancak "mesajların açık olmadığını" anlatıyor.
İsrail hava kuvvetleri de halka daha fazla bilgi içeren broşürler atıyor.
İbrahim, "Bu broşürlerden bilgi alıyoruz ve kendi aramızda da tartışıyoruz. Ancak internet erişimimiz olmadığı için belirli bölgeler konusunda emin değiliz" diyor.
İbrahim ve ailesi, şu anda Han Yunus kentindeki bir okulda sığınıyor.
"Sivillerin korunacağına dair verilen güvencelere rağmen, Han Yunus'taki birçok bölge hâlâ hedef oluyor ve bu da can kayıplarına yol açıyor" diyen İbrahim, Han Yunus'takilerin durumuna ilişkin olarak "O kadar çok belirsizlik var ki… özellikle de İsrail Savunma Kuvvetlerinin kentin tamamını karadan işgal etme ihtimalinin bulunduğuna ilişkin söylentiler var" ifadelerini kullanıyor.