Gözler yeni mecliste
7 Temmuz 2018
Milletvekillerinin ilk işi TBMM Başkanı'nı seçmek olacak. Meclisin toplandığı ilk birleşimde, başkanlık için adaylık başvuruları alınacak. Milletvekili yemin töreninden sonra, ilk 5 gün içinde TBMM Başkanı ve Başkanlık Divanı için adaylık başvuruları yapılacak.
İkinci beş günlük sürede de seçimler gizli oylama ile gerçekleştirilecek. Başkanlık seçiminin 12 Temmuz günü yapılabileceği hesaplanıyor. AKP'nin meclis başkanlığı adaylığı için İzmir milletvekili Binali Yıldırım üzerinde durduğu, Yıldırım'a destek için MHP'yle de yakın temasın sürdüğü konuşuluyor. AKP'nin meclis başkanı adayını, yemin töreni öncesinde yapacağı grup toplantısıyla netleştirmesi bekleniyor.
600 vekilli yeni dönemde, 1999 seçiminden sonra Türkiye'de ilk kez mecliste sekiz parti temsil edilecek. AKP, CHP, HDP, MHP ve İYİ Parti mecliste grup oluştururken, BBP, Saadet Partisi ve Demokrat Parti'nin temsilcileri de mecliste yer alacak.
Meclis çalışmalarında yıllardır uygulanan "çoğunluk" sayılarının değişmesi partiler ve vekiller için büyük değişiklik anlamına geliyor. Yeni dönemde; "276 salt çoğunluk, 367 nitelikli çoğunluk, 184 toplantı yeter sayısı" gibi ifadelerin yerini yeni sayılar alacak. Meclis'in çalışabilmesi için gerekli olan toplantı yeter sayısı 184'ten 200'e, karar yeter sayısı 139'dan 151'e, 276 olan üye tam sayısı salt çoğunluğu 301'e, anayasa değişikliği için gerekli 330 oy 360'a, 367 oy 400'e, olası seçim kararında basit çoğunluk şartı da 360'a çıkarıldı.
TBMM'nin yeni düzeni
Kesin seçim sonuçlarına göre AKP 295, CHP 146, HDP 67, MHP 49, İYİ Parti ise 43 vekille mecliste temsil edilecek. Meclisteki sandalye dağılımına göre hiçbir parti tek başına çoğunluğu elde edemedi. Ancak AKP'nin MHP ile kurduğu ve içine BBP'den bir temsilciyi de aldığı Cumhur İttifakı'nın toplamı çoğunluğu sağlayabiliyor. Meclis genel kurulunun toplanabilmesi için en az 200 milletvekili gerekiyor. Bu durumda AKP hariç hiçbir parti tek başına meclisin toplanmasını sağlayamıyor.
Yasaların kabulü için en az 151 vekilin oyu gerekiyor ki bu da AKP dışında hiçbir partinin tek başına yasa çıkaramayacağına işaret ediyor. Cumhurbaşkanının veto ettiği yasaların aynen kabulü için 301 oy gerekiyor ki bunun için de ya AKP'nin katılımı ya da AKP dışındaki tüm partilerin birleşmesi şart.
Anayasa değişiklik teklifi
Anayasada değişiklik teklifi vermek için gerekli imza sayısı 200 olacak. AKP dışında hiçbir parti tek başına bu sayıya ulaşamıyor. CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti birlikte ilerlese bile dışarıdan en az 11 vekilin desteğini alması gerekiyor. Bu birliktelik için HDP'nin desteği kritik önemde olacak.
Anayasa değişiklik teklifinin referanduma gerek olmadan kabulü için 400 oya, referanduma gidecek şekilde kabulü için 360 oya ihtiyaç var. Bu durumda anayasa değişikliğine Cumhur İttifakı'nın oyu yetmiyor. Meclisin erken seçim kararı alması için en az 360 oy gerekiyor ki buna da Cumhur İttifakı’nın oyu yetmiyor. Bu durumda parlamentoda AKP cephesinin muhalefetteki her partiyi yakın markaja alacağına kesin gözüyle bakılıyor.
OHAL meclise gelecek mi?
Dikkatler bir yandan TBMM'de başkanlık seçiminde olurken, bir yandan da OHAL düzenlemesinde olacak. Türkiye’de 15 Temmuz 2016'daki darbe girişiminin ardından 20 Temmuz 2016'da uygulanmaya başlanan OHAL'de iki yıl geride kalıyor.
Seçim öncesinde OHAL'in kaldırılacağını söyleyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bu görüşünü koruduğuna ilişkin bilgiler AKP kulislerine yansımış durumda. Bu yüzden dikkatler, OHAL'in süresinin dolacağı 19 Temmuz 2018 tarihine çevrildi.
Yeni hükümet bu tarihe kadar meclisten bir uzatma talep etmezse OHAL 19 Temmuz 2018 tarihi itibarıyla kendiliğinden kalkmış olacak. MHP'den "Türkiye'de terör tehdidi sürüyor, OHAL kalmalı" sesleri yükselse de OHAL'in kaldırılmasına ilişkin son kararı Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın vereceği belirtiliyor.
Erken seçim ve cinsel istismarla ilgili yeni düzenlemelere yönelik tartışmalar deam ederken TBMM'nin gündemine hangi konuların getirilebileceğine ilişkin değerlendirmeler de sürüyor. Ancak bu tür bir gündeme geçmeden önce meclisin tatil kararı alabileceği ve 1 Ekim'e kadar tatil edilebileceği de AKP kulislerinde konuşuluyor.
Hilal Köylü / Ankara
© Deutsche Welle Türkçe