Halep: Tarihin yaşadığı yıkım

Suriye'deki iç savaşın başlangıcının üzerinden altı yıl geçti. Çok sayıda tarafın müdahil olduğu iç savaşın getirdiği yoğun silahlı çatışmalar, ülkenin dört bir yanına telafi edilemez zararlar verdi. Suriye'nin en büyük şehri Halep, savaştan zarar gören yerlerin başında geliyor.

Savaş başlamadan önce Halep'te yaklaşık 2 buçuk milyon insan yaşıyordu. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a karşı barışçıl protestolar 2011 yılında patlak verdiğinde, Halep başta sessizliğini korumuştu. Ancak muhaliflerin şehrin doğusunu ve Suriye ordusunun da şehrin batısını kontrol altına almasıyla birlikte savaş, bir yıl içinde Halep'e de sıçramış oldu.

Tarihi ve mimari olarak dünyanın en önemli şehirlerinden olan Halep, bir ticaret ve kültür merkeziyken enkaz alanı haline geldi. 1986 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınan Halep antik kenti savaştan büyük zarar gördü. Kentin çehresini oluşturan tarihi yapılar ya yıkıldı ya da yandı.

El Medine Çarşısı: Halep'in zarar gören tarihi yapılarının başında El Medine Çarşısı geliyor. Eskiden burası şehrin, ülkenin ve bölgenin en önemli alışveriş merkezlerinden biriydi. Köşede pamuk pazarı, kadınlar için kara çarşaf pazarı, altın pazarı... Çarşı, yüzyıllar boyunca hem tüccarlar hem de müşteriler için büyülü bir mekan olagelmişti. El Medine Çarşısı, bugün enkaz altında. Nesiller boyunca onlarca ailenin karnını doyurmuş küçük küçük dükkanlar, düğmelerle, makaralarla, terzi malzemeleriyle dolu kutular... Pazar bugün perişan halde.

Halep Ulu Camii: Halep Ulu Camii, 11. yüzyıldan kalma minaresiyle ünlüydü. Savaşın ilk yıllarında Suriyeli muhalifler ve Esad güçlerinin camiyi kontrol altına alma amacıyla çatışmaları sonucu 2013 yılında minare de dahil olmak üzere caminin büyük kısmı yıkıldı. Rejim güçlerinin birkaç gün önce şehrin tamamında kontrolü sağlamasının ardından devlet televizyonunda konuşan Suriye'nin Baş Müftüsü Ahmet Bedrettin Hassun, camiyi "Halep'in tacı" olarak niteledi.

Halep Kalesi: Halep Kalesi, dünyanın en eski ve en büyük kalelerinden biri. Büyük kısmı 13. yüzyıldan kalma olan yapı, iç savaş esnasında Suriye Ordusu tarafından kışla olarak kullanıldı. İç savaşta aktif olarak kullanılan kale, çatışmalardan ötürü büyük hasar gördü. 

Suriye'nin kuzeyinde bulunan Halep, savaş başlamadan önce ülkenin ticaret merkezi olarak kabul ediliyordu. Zengin tarihiyle ve mimarisiyle Halep aynı zamanda, dünya çapında turistler için de popüler bir lokasyondu. Halep, mimari açıdan tarihi hamamları, camileri ve kiliseleriyle, toplumsal açıdan ise Sünnilerin, Alevilerin ve Hristiyanların barış içinde bir arada yaşıyor olmalarıyla eşsiz bir şehirdi. Şehri yeniden inşa etmeye başlamanın ne zaman mümkün olabileceğini ise zaman gösterecek.

DW/Reuters/KNA/AP/DPA/AFP/ BÜ/HS