İrlanda'nın ekonomik dirilişi

İki yıl önce neredeyse iflas etmek üzere olan İrlanda önümüzdeki altı ay boyunca AB dönem başkanlığı görevini sürdürecek. Krizle mücadele eden İrlanda yeniden doğrulmayı başarıyor. İrlanda’nın dönem başkanlığındaki başlıca hedefi, krizdeki ülkelerin kendisi gibi sıkı tasarruf ve reform programı uygulamasını sağlamak olacak.

İrlanda iki yıl önce kurtarma şemsiyesi altına girdi. Euro Bölgesi ülkeleri ile Uluslararası Para Fonu IMF İrlanda'ya 85 milyar Euro değerinde yardım güvencesi verdi. İrlanda yönetimi ülke ekonomisinin olası çöküşünü engellemek için bankaların bazı yükümlülüklerini üstlenmek zorunda kaldı. Devlet, konut kredisi krizi nedeniyle sarsılan İrlanda bankalarını kurtarmak için borçlandı. 2010’da İrlanda’nın bütçe açığı Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla’nın (GSYİH) yüzde 32’sine ulaştı. İşsizlik artınca binlerce İrlandalı çalışmak için Avustralya, ABD ve İngiltere’ye göç etti. AB ve IMF ile üzerinde uzlaşılan tasarruf ve reform programlarını soğukkanlılıkla hayata geçiren İrlanda Başbakanı Enda Kenny durumu şöyle ifade etti:

“Biz hiçbir zaman kolay olacağını söylemedik. Hiçbir zaman sorunların bir gecede ortadan kalkacağı vaadinde bulunmadık. Çok zor durumdayız. Bütün İrlandalıların belini büken zorluklar nedeniyle ağır kararlar almak zorundayız. Halkın ve ülkenin geleceği için gerekenleri adil şekilde yapmaya çalışıyoruz.”

Profesör Dr. Philip Lane, iki yıl önce başlatılan reformların meyve vermeye başladığını söylüyor. Dublin Trinity Üniversitesi İktisat Fakültesi Dekanı Profesör Lane İrlanda ekonomisinin son aylarda cüzi büyüme kaydettiğini belirtiyor:

“Kriz öncesinin GSYİH düzeyine yeniden ulaşmak için sanırım beş yıla daha ihtiyacımız var. 2009 yılında resesyon çok derindi. Eski seviyeden henüz çok uzağız. Birkaç yıl ekonomik büyüme kaydedilmesi gerekir. Aşağı yukarı 2017’ye kadar. Yani kaybedilmiş bir on yıldan söz edebiliriz.”

‘İrlanda’da gidişat olumlu‘

Oysa İrlanda en yoksul AB üyesi iken birliğin önde gelen ülkeleri arasına yükselmeyi başarmıştı. Ancak daha sonra baş gösteren konut kredisi krizi ile mali kriz ülkeyi sarstı. Başbakan Enda Kenny İrlanda’nın yakın bir zamanda eski konumuna geleceğine inanıyor:

“İrlanda’da yeniden yüksek yatırım yapıldığını söylemeliyim. Hükümeti devralmadan önce 250 bin kişinin işsiz kaldığını hatırlıyorum. Geçen yıl ise 20 bin kişi iş sahibi oldu. İyileşme yönünde belirtiler var: Bankalar devlet yardımı olmadan yeniden para temin edebiliyorlar. Devlet de yeniden tahvil ve hazine bonosu satabiliyor. Bunlar geleceğe umutla bakabileceğimizin işaretleri.”

Nitekim 2012'de ülkenin bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 8,5 oldu. 2013’te de İrlanda’nın kamu borçları toplamının GSYİH’nın yüzde 121’ine ulaşacağı tahmin ediliyor. İnşaat sektörü ile devletleştirilmiş olan bankalar küçük adımlar atarken diğer sektörler iyice toparlanıyor. Özellikle hizmetler sektörü ve yüksek teknoloji endüstrisi dikkat çekiyor.

Dublin'deki Alman- İrlanda Ticaret Odası'ndan Holger Erdmann gidişatı olumlu değerlendiriyor: “Diğer taraftan dış ticaret çok iyi işliyor. İrlanda’nın iç piyasası oldukça küçük. Bu nedenle hemen her üretici ürünlerini aynı zamanda ihraç ediyor. Bu branştaki işletmelerin ve çalışanların durumu aslında çok iyi. Yani bütçe açığından ve işsizlikten hangi kesimin etkilendiğine bakılmalı. Tablo sektörlere göre büyük farklılık gösteriyor.”

İktisatçı Philip Lane, İrlanda Hükümeti’nin tasarrufları toplumun her kesimi arasında adilce paylaştırmayı başardığına inanıyor. Beş tasarruf programını hayat geçiren Başbakan Enda Kenny İrlanda’nın yeniden yükselişinin krizdeki diğer ülkelere örnek olmasını arzuluyor. İrlanda AB dönem başkanlığında İspanya, Kıbrıs ve Yunanistan gibi kriz ülkelerinde de sıkı bir konsolidasyon programı uygulanmasını sağlamayı hedefliyor. Dönem başkanlığını yürüteceği altı aylık sürede İrlanda AB’de planlanan merkezi bankacılık izleme sisteminin uygulamaya geçişini de hızlandırmayı amaçlıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Bernd Riegert / Deniz Karahan

Editör: Ahmet Günaltay