İdlib için gözler Erdoğan ve Putin'de

Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib'de geçen hafta 34 Türk askerinin hayatını kaybetmesi üzerine Türkiye'nin bölgedeki operasyonlarını genişletmesine tepki gösteren Rusya ile Türkiye masaya oturuyor. İki ülke arasındaki sert eleştirilerin ardından Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Perşembe günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le Moskova'da bir araya gelecek. İdlib'deki gelişmelerin ele alınacağı görüşmede Türkiye, Rusya'dan Suriye'de destek verdiği Şam rejiminin operasyonlarını durdurmasını sağlamasını isteyecek.

Buluşma öncesi Çarşamba akşamı Ankara'da bir açıklama yapan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Moskova'ya giderken temel çerçevelerinin Rusya ile imzaladıkları İdlib mutabakatı çerçevesinde acil bir ateşkesin sağlanması olduğunu söyledi. Ortak bir anlayışla mutabakata varma ümidiyle Moskova'ya gittiklerini vurgulayan Kalın, Türkiye'nin Esad rejimine yönelik tutumunu da yineledi. Nisan ayında seçim yapılacağına dair Esad rejiminin  açıklamasının bir hükmü olmadığını söyleyen Kalın, mülteci krizine de değindi.

Avrupa'ya düzensiz göçü önlediklerini, ancak kendilerinin de bir sınırı olduğunu belirten Kalın, "Mülteci anlaşmasının temel hükümleri uygulanmalı. Türkiye ya da başka bir ülke bu sorunu tek başına çözemez. Türkiye'ye verilen sözler yerine getirilmeli" dedi. Kalın ayrıca "Mültecilerin güvenli, gönüllü ve onurlu şekilde geri dönüşü sağlanacaksa bunun şartlarının Suriye sahasında oluşturulması gerekiyor" ifadelerini de kullandı.

Putin daha konuşmadı

Rus yetkililerden ise Türkiye'nin operasyonlarını eleştiren açıklamalar gelirken Putin, İdlib'de tırmanan krizle ilgili geçen haftadan bu yana kamuoyuna bir açıklama yapmadı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, sadece Avrupa'nın mülteci sorunu çözülsün diye ülkesinin İdlib'de teröristlere karşı verdiği savaşı durdurmayacağını söyledi. Rusya'nın Esad'ın yanında durmaya devam edeceğinin de altını çizen Lavrov, Erdoğan'ın Perşembe günü gerçekleştireceği Moskova ziyareti sonrasında İdlib'de durumun sakinleşmesini umut ettiklerini belirtti.

Putin-Erdoğan görüşmesi öncesinde Türk ve Rus yetkililer arasında yapılan görüşmelerde Rusya'nın, Türkiye'nin İdlib'deki gözlem noktalarından çekilmesini istediği basına yansımıştı. Buna göre Rusya'nın, Türkiye'nin bölgeyi muhalifler ve cihatçı gruplardan arındırması karşılığında, sınıra yakın dar bir şeritte siviller için güvenli bölgeye yeşil ışık yaktığı, Ankara'nın ise İdlib'in büyük bir bölümünden çekilmesi anlamına gelen bu öneriye sıcak bakmadığı belirtilmişti.

Görüşmeden uzlaşma bekleniyor

Gözlemciler bu buluşmayı Türkiye-Rusya ilişkilerinde bir dönüm noktası olarak nitelendiriyor. Putin-Erdoğan görüşmesinden bir uzlaşma çıkabileceğini söyleyen Rus düşünce kuruluşu Rusya Dış İlişkiler Konseyi'nden Timor Ahmetov, DW'ye yaptığı değerlendirmede şiddetin son bulmasının her iki tarafın, özellikle de Ankara'nın çıkarına olduğunu kaydetti. Erdoğan ve Putin'in öncelikle ateşkesi ele alacaklarını düşündüğünü belirten Ahmetov, bu buluşmanın bundan sonra yapılacak diplomatik görüşmelerin ilk adımı olabileceği de sözlerini ekledi.

Şam'ın Soçi anlaşmasında belirlenen sınırlara çekilmesini ve ağır silahlarını bırakmasını beklemediğini kaydeden Ahmetov, "Bundan sonraki diplomatik görüşmelerde mülteci kamplarının kurulacağı ve Türkiye'nin sınırlı bir alanda uçma yetkisine sahip olabileceği güvenli bir bölgenin oluşturulması söz konusu olabilir" tahmininde bulundu. Ahmetov ayrıca nükleer güç sahibi Rusya ile NATO üyesi Türkiye'nin Suriye'de doğrudan bir çatışma içine gireceklerine inanmadığını da söyledi.

Almanya'dan güvenli bölge önerisi

Bu arada Alman hükümeti 5 Mart'ta Moskova'da gerçekleştirilecek Erdoğan-Putin görüşmesi öncesinde bir açıklama yaparak Suriye'nin kuzeybatısında  "insani bir güvenli bölge" oluşturulması çağrısında bulundu. Hükümet sözcü vekili Ulrike Demmer, "bölgedeki  çatışmanın Suriye içinde yerlerinden edilenlerin üzerinden yürütülemeyeceğini" belirterek Türkiye ve Rusya liderleri Recep Tayyip Erdoğan ve Vladimir Putin'in "bu insanların askeri şiddete maruz kalmadığı ve ihtiyaçlarının karşılanacağı bir bölge belirlemesi gerektiğini" söyledi.

dpa,DHA,DW/HS,JD

©Deutsche Welle Türkçe