İkinci turun kilit ismi Sinan Oğan kimdir?
16 Mayıs 2023
Cumhurbaşkanlığı seçiminin kazananlarından biri ve oyları ikinci turda kilit olarak görülen milliyetçi ATA İttifakı'nın adayı Sinan Oğan oldu.
Sinan Oğan, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin kesin olmayan sonuçlarına göre yüzde 5,2 ile anketlerin ve beklentinin üzerinde oy aldı. Yaklaşık 2,8 milyon seçmen Oğan'a oy verdi.
14 Mayıs'ta gerçekleşen ilk turda adayların seçilme yeterliliğini kazanamadığı Cumhurbaşkanlığı seçiminde 28 Mayıs Pazar günü ikinci tura gidilecek. Sinan Oğan, hangi ittifakı desteklediğini henüz açıklamadı.
Oğan, Millet İttifakı'nı HDP ile Cumhur İttifakı'nı da HÜDA-PAR ile yaptıkları seçim işbirliği nedeniyle eleştiriyor.
Peki seçimlerin kilit ismi haline gelen Sinan Oğan kimdir?
Geçmişte eski partisi MHP'den ihracıyla kamuoyunun gündemine gelen Sinan Oğan, kendisine ve ittifakına yönelik aşırı milliyetçi tanımlamasına karşı çıkıyor. "Atatürk çizgisindeki milliyetçiliği" benimsediklerini savunan Oğan, Devlet Bahçeli'nin danışmanlığını yaparken 2011 Türkiye genel seçimlerinde Milliyetçi Hareket Partisi'nden (MHP) Iğdır milletvekili seçildi.
1 Eylül 1967 tarihinde Iğdır'ın Melekli beldesinde doğan Oğan, siyaset öncesinde ise akademik çalışmalarıyla biliniyor. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi mezunu olup yüksek lisans çalışmasını aynı üniversitede tamamlayan Oğan, doktorasını Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Üniversitesi'nde (MGİMO) yaptı.
Oğan, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü'nde araştırma görevlisi, Azerbaycan Devlet Ekonomi Üniversitesinde öğretim görevlisi ve Dekan Yardımcısı olarak da görev yaptı. Ayrıca TİKA Azerbaycan Temsilcisi olan Oğan, Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (ASAM) Rusya Ukrayna Araştırmaları Masası Başkanlığı'nda bulundu. TÜRKSAM'ı kurdu ve başkanlığını yaptı.
Oğan, Moskova'daki öğrencilik yılları ve geçirdiği dönem nedeniyle iyi derecede Rusça biliyor.
MHP'den iki kez ihraç
İlk partisi MHP'den iki kez ihraç edilen Oğan'ın MHP ile yıldızının barışık olmadığı biliniyor. Bu nedenle Cumhur İttifakı'nı destekleyip desteklemeyeceği de merak konusu. Oğan, ilk ihracının ardından açtığı davayı kazanarak MHP'ye geri dönmeyi tercih etmişti.
MHP ile inişli çıkışlı bir ilişkisi olan Sinan Oğan, partisinden ilk olarak 2015'te ihraç edildi.
Oğan'ın ihraç edilmesine disiplin cezası gerekçe gösterilirken, süreçte "MHP'nin erken seçimde baraj altında kalabileceği" yönündeki sözlerinin etkili olduğu düşünüldü. Oğan'ın 7 Haziran seçimleri öncesinde MHP lideri Devlet Bahçeli'yle ters düştüğü öne sürülmüş ve bu nedenle milletvekili adayı olmadığı konuşulmuştu. Bu iddiaları doğrulamayan Oğan, 7 Haziran sonrasında MHP'nin elde ettiği sonucu eleştirmişti.
Oğan, 7 Haziran seçimlerinin ardından verdiği bir röportajda "MHP'nin işi zor ama bir o kadar da kolay. MHP ve diğerleri şeklinde bir ayrıştırmayı gerçekleştirirse, 1999'daki sürprizi yakalayabilir. Ama yapamazsa da 2002'deki hezimeti yaşayabilir" ifadelerini kullanmıştı.
İhracın ardından 2 Kasım 2015'te açtığı davayı kazanan Oğan, MHP'ye geri döndü. Kasım 2015'te MHP Genel Başkanlığı'na adaylığını da koydu. Ancak MHP üyeliği uzun sürmedi.
2016 yılında genel başkanlık için bir kez daha şansını deneyen Sinan Oğan, 10 Mart 2017'de dönemin Balıkesir Milletvekili İsmail Ok, Kayseri Milletvekili Yusuf Halaçoğlu ve Isparta Milletvekili Nuri Okutan ile birlikte MHP'den tekrar ihraç edildi. Bu dönem Oğan, parti içindeki muhaliflerle 16 Nisan 2017'deki Anayasa Referandumu sürecinde, MHP içinde "hayır" oyu verilmesi yönünde siyaset yapıyordu. Referandum sonrası Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçiş onaylandı. Muhaliflerin kampanyası ise İYİ Parti'nin kurulmasıyla sonlandı. Ancak Oğan, Ekim 2017'de kurulan İYİ Parti'ye katılmadı.
Oğan, Cumhurbaşkanlığı adaylığını Eylül 2022'de sosyal medya hesabından "Türk milliyetçilerinin bağımsız cumhurbaşkanı adayı'' ibaresiyle duyurdu. İYİ Parti'den ayrılan Ümit Özdağ'ın kurduğu Zafer Partisi, Adalet Partisi, Ülkem Partisi ile Türkiye İttifakı Partisi'nden oluşan ATA ittifakı, Sinan Oğan'ın adaylığını destekleme kararı aldı. 2023 Türkiye Cumhurbaşkanlığı seçimi için ATA İttifakı tarafından aday gösterilen Oğan, aday olmak için gerekli 100 bin imzayı 26 Mart 2023 tarihinde tamamladı.
İki ittifak da oylarına talip
Sinan Oğan, Memleket Partisi'nin cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce'nin çekilmesinin ardından 14 Mayıs öncesinde cumhurbaşkanlığı seçiminin kilit ismi haline geldi. Oğan'ın seçimlere günler kala adaylıktan Muharrem İnce gibi çekilebileceği de iddia edildi. Ancak Oğan, bu iddiaları sert bir dille reddederek tartışmalara noktayı koydu.
Seçim sürecinde sığınmacıların gönderileceği mesajıyla oy isteyen Oğan, TRT'de yayınlanan propaganda konuşmasında, "Sinan Oğan'a ve ATA İttifakı'na oy verirseniz 13 milyon sığınmacı ve göçmen gidecek. Eğer diğerlerine verirseniz bir kısmı ensar, muhacir edebiyatı yapacak size, bir kısmı 'Gönüllü gönderelim' diyecek, ötekiler 'Davetiye çıkaralım' diyecek ama bir tek Ata İttifakı kararlı ve istikrarlı bir şekilde sığınmacıların, kaçakların ülkelerine gönderileceği sözünü size verecek" diyerek "Sığınmacılar ülkelerine mutlu ve mesut bir şekilde gidecek. Gerekirse zorla gidecek ancak bu zorluk hukuk içinde olacak. Kaçak olarak giren bir Türk, İngiltere'de yakalandığında bu Türk'ü İngiltere, Almanlar, ABD ne yapıyor? Sınır dışına gönderiyor. Biz de aynısını yapacağız" ifadelerini kullandı.
Kesin olmayan resmi sonuçlara göre Cumhurbaşkanı adayları Recep Tayyip Erdoğan ve Kemal Kılıçdaroğlu arasında yaklaşık 2,5 milyon oy farkı bulunuyor. Erdoğan yüzde 49,5, Kılıçdaroğlu yüzde 44,9 oy oranıyla seçilme yeterliliğinin altında kaldı.
Yüksek Seçim Kurulu'na (YSK) göre 64 milyon 190 bin 651 kayıtlı seçmenden yaklaşık 8 milyonu sandığa gitmezken geçersiz oy sayısı da 1 milyon civarında bulunuyor. Seçim yarışından son anda çekilen Muharrem İnce'nin ise 238 bin 690 oy aldığı görülüyor.
Veriler matematiksel olarak ikinci turda her iki adayın da şansının olduğunu gösterirken Oğan'a oy veren seçmenin Oğan'ın işaret ettiği ittifaka mı oy vereceği yoksa daha farklı bir tavır mı alacağı belirsiz. Ancak Oğan'ın oyları hem Millet İttifakı hem Cumhur İttifakı için hayati önem taşıyor.
"Bedavadan ortak olmayacağız"
14 Mayıs öncesinde seçimlerin ikinci tura kalacağını öngören Oğan'ın yaptığı ve tepki çeken bir açıklaması Cumhur İttifakı ile masaya oturacağı şeklinde yorumlanmıştı.
Gazeteci Bahar Feyzan'ın YouTube kanalında seçime ilişkin değerlendirmelerde bulunan Oğan, "Masaya oturduğumuz taraflarla taleplerimizi konuşacağız. Taleplerimizin başında terörle arasına mesafe koymak olacak. Tabii ki biz bedavadan ortak olmayacağız, bizim de bakanlıklar, cumhurbaşkanı yardımcılığı gibi taleplerimiz olacak. Anlaşırsak hükümetin içinde yer alacağız, anlaşamazsak da yolumuza bakacağız" demişti.
Oğan'ın bu açıklamasına gelen eleştirilerinin ardından 13 Mayıs'ta sosyal medya hesabından yaptığı paylaşım ise "…cehennemin kapılarını kapatacağız. Bize inanın, bize güvenin. Göreceksiniz. Her şey çok güzel olacak. Hoşça kalın" olmuştu.
Oğan, seçim sonrası yaptığı açıklamada da "Biz ne demiştik; 'Türk milletçileri bu seçimin tam göbeğinde olacak' demiştik. Biz 'HDP ve HÜDA PAR bu seçimde kilit olamayacak' demiştik. 'Biz bu seçimin belirleyeni olacağız' demiştik. Biz istediğimiz bütün hedeflere vardık" diyerek ekledi: "Bundan sonra biz Türkiye'nin bir krize ve siyasi çalkantıya girmemesi için bütün sorumluluğu üstleneceğiz ve alacağız" ifadelerini kullandı.
Oğan, ATA İttifakı bileşenleri ve 'kendi yol arkadaşlarıyla' konuyu istişare ederek ortak akılla karar alacaklarını da belirtti.
Kılıçdaroğlu ve Yıldırım ile görüşme
Sinan Oğan'ın seçimin ikinci tura kalmasının kesinleşmesinin ardından Kemal Kılıçdaroğlu ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiği kamuoyuna yansıdı. Halk TV yayınına katılan CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç görüşmenin çok olumlu geçtiği söyledi.
Özkoç, "Milletimizin beklentileri ile ilgili düşüncelerimizde bir farklılık olduğunu düşünmüyorum. Milli duruşumuzla ilgili bir farklılığımız olduğunu da düşünmüyorum. Bugün milletimizin birlik ve beraberliğe ihtiyacı var. Umudum odur ki; bu birlik ve beraberlik gerçekleşir. Ve Türkiye doğru bir şekilde tekrar umuda yelken açar" diye konuştu.
AKP Genel Başkanvekili Binali Yıldırım da telefonla arayarak seçimlerdeki başarısı dolayısıyla tebrik etti. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ise bugün bir televizyon kanalına Sinan Oğan'a ilişkin açıklamalarda bulundu. Kalın, "Şu ana kadar bir görüşme olmadı. Bugün yarın olur, olmaz bir şey diyemem" dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 14 Mayıs seçimine günler kala Sinan Oğan'ı aradığı iddiaları da kamuoyuna yansımıştı. Muharrem İnce'nin çekilmesinin ardından Cumhur İttifakı'nın ikinci tura kalma olasılığı olmayan Oğan üzerinden hesap yapmaya başladığı öne sürülüyor.
İkinci tur için destek şartını "rakip ittifakların terör örgütlerine mesafe koyması" olarak dile getiren Oğan, seçim sürecinde katıldığı bir programda "Cumhur İttifakı'na eklemlenen HÜDA PAR, Türkiye'de yeşil Kürdistan kurmak istiyor. Millet İttifakı'na eklemlenen HDP de Türkiye'de kızıl Kürdistan istiyor" yorumunu yapmıştı.
Seçim otobüsüne saldırı
ATA İttifakı'nın seçim otobüsü, 7 Mayıs'ta Diyarbakır'ın Silvan ilçesinde taşlı saldırıya uğradı. Kimliği belirsiz kişi ya da kişilerce düzenlenen saldırıda yaralanan olmadı, otobüste hasar oluştu. Oğan, bahsettiği saldırı nedeniyle HDP'lileri suçlarken bu olayın Erzurum'da İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'na yapılan taşlı saldırının hemen ardından gelmesi farklı yorumlara neden oldu.
Oğan, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda "Seçim otobüsümüz Silvan'da HDP'liler tarafından saldırıya uğradı" ve "Sevgili Kemal Kılıçdaroğlu destekçileri, madem öyle hadi buyurun Kemal beyi desteklediklerini açıklayan HDP'yi de kınayın, bu saldırıyı da kınayın, bu saldırı sonrası tepkinizi sizi destekleyen HDP'ye de gösterin" ifadelerini kullandı.
Oğan, daha sonraki paylaşımında ise "Buyurun saldırının tutanak ve videolarının bir kısmı. Şimdi kınama yapabilirsiniz" diye yazdı ancak bu paylaşımda da saldırının failinin HDP'liler olduğuna dair herhangi bir işaret yer almadı. Oğan, daha sonra bu paylaşımını silerken bunun nedeni olarak otobüs şoförünün kimlik bilgilerinin yer alması olarak gösterdi.
Oğan, kampanya sürecinde Ankara'da öldürülen eski Ülkü Ocakları Genel Başkanı Sinan Ateş cinayetinin aydınlatılması için mücadele edeceği sözü de verdi.
Bugün medyaya yansıyan bilgilere göre de Sinan Oğan'ın öne sürdüğü beş şartı bulunuyor. Bu şartlar "Anayasa'nın ilk dört maddesi değiştirilemez. Madde 66, Türklük Anayasa'dan çıkarılamaz. 13 milyon sığınmacı geri gönderilsin. Ekonomik krizin nedeni olan 'faiz sebep enflasyon sonuç' gerekçesine son verilsin. Terör örgütleri ve onların siyasi yapılarına mesafe konsun" diye sıralanıyor.