İmam hatip okulları: Veliler dayatmaya karşı

"Çocuğum bir gün, ‘Neden onlar ayrı oturuyor? Biz neden kız-erkek karışık oturuyoruz' diye sordu. Cevap veremedim."

İstanbul Beşiktaş'taki İsmail Tarman Ortaokulu, iki yıldır ikiye bölünmüş durumda. Okulun yarısı düz ortaokul diğer yarısı da imam hatip okulu olarak eğitim veriyor. Okulun tabelasında, İsmail Tarman İmam Hatip Ortaokulu ve İsmail Tarman Ortaokulu yazıyor.

Yukarıdaki cümlelerin sahibi Battal Gülmez'in iki çocuğundan biri, geçen sene düz ortaokuldan mezun olmuş. Eski veli Gülmez, mahallesinde bulunan okulun imam hatibe dönüştürülme sürecinden sonra diğer çocuğunu aynı okula kaydettirmemiş.

Okulda iki ayrı eğitim türü olsa da yönetim tek. Velilerin itirazı, çevrede talep olmamasına rağmen onlardan habersiz bir şekilde bakanlık kararı ile okulun imam hatibe dönüştürülmesi. Veliler ve mahallelerindeki tek ortaokulun imam hatibe dönüşmesini istemeyen mahalle sakinleri, çareyi dava açmakta bulmuş. Dava sürecine ek olarak 30 Mayıs 2016'dan beri her sabah okul önünde nöbet tutuyorlar.

13 yaşındaki çocuğu hala düz ortaokul öğrencisi olan Uğur Şahin, ilk günden beri nöbet tutan velilerden. "Duyum alınca müdürle konuşmak istedik ama kabul etmedi. Milli eğitim müdürlüğü yetkilileri ile görüşerek iddiayı teyit ettirebildik. Çocuğumun yarısı imam hatip olan okula gitmesinden çok rahatsızım" diyor.

Şu an Türkiye'de imam hatip okullarında okuyan öğrenci sayısı, 1 milyon 350 bin. Eğitim-Sen tarafından hazırlanan "2017-2018 Eğitim-Öğretim Yılı Sonunda Eğitimin Durumu" raporuna göre imam hatip ortaokullarında okul başına 181 öğrenci düşerken normal ortaokullarda okul başına 309 öğrenci düşüyor. İlk sene 290 öğrenci kaydı alan İsmail Tarman Ortaokulu'nun imam hatip bölümünde ise bu sene 180 öğrenci eğitim görüyor.

"Mahkeme kararı uygulanmıyor"

Mahalle sakinlerinden avukat Arzu Becerik, İsmail Tarman Ortaokulu'nun imam hatipe dönüştürülmesine itiraz edenlerin suç duyurusu sonucu açılan davanın takipçisi olmuş. Becerik, "Dönüştürme işlemi gizli yapıldı. Kimse bilgi vermedi. Altı bin imza toplayıp dava açtık ve 19 Temmuz'da davayı kazandık ama mahkeme kararı uygulanmıyor" diyor.

İşlemin iptal edilmesine rağmen okulun yarısı halen imam hatip olarak eğitim vermeyi sürdürüyor. İlçe milli eğitim yetkililerine mahkeme kararının neden uygulanmadığını sorduklarında "Bakanlıktan emir gelecek" yanıtını almışlar. Nöbet tutan mahallelilerden Alper Değirmenci, sohbetimiz sırasında "Bizler ideolojik dayatmaya karşıyız" diye ekliyor.

Eğitim-Sen'in "2018-2019 Eğitim Öğretim Yılı Başlarken Eğitimin Durumu" raporunda ise 2012-2013 eğitim-öğretim yılında bin 99 olan imam hatip ortaokulu sayısının 2017-2018 eğitim-öğretim yılı sonu itibariyle 3 bin 286'ya çıktığı görülüyor.

İmam hatip ortaokullarında okuyan toplam öğrenci sayısı 2012-2013 eğitim öğretim yılında 94 bin 467 iken 2017-2018 eğitim öğretim yılı sonu itibariyle bu sayı 723 bin 108 olmuş. Diğer yandan 2011-2012 eğitim-öğretim yılında 537 imam hatip lisesinde 268 bin 245 öğrenci okurken 2017-2018 eğitim-öğretim yılı itibariyle sayısı bin 604 olan okullarda öğrenci sayısı 514 bin 806'ya ulaşmış.

"Kademeli olarak imam hatibe dönüşüyor"

Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der) üyesi İlknur Kaya Bahadır, 4+4+4 eğitim sisteminin normal okullar içinde imam hatip sınıfı açma hakkı tanıdığını belirterek bu hak ile okulların kademeli olarak imam hatip okuluna dönüştürülebildiğini söylüyor. Kaya Bahadır'a göre çocuğunu düz okulda okutmak isteyenler engellerle karşılaşıyor:

"Bazı okullarda verilen mücadeleler ile sınıf açılmasından vazgeçiliyor. Bazen ise veliler imam hatip istemediklerine dair imza toplasa da dikkate alınmıyor."

Normal okullarda yığılmalar olduğunu dile getiren Kaya Bahadır, "Diğer taraftan, talep olmadığı için imam hatip ya da meslek lisesi olan koca okul binaları çok az öğrenciyle ders yapıyor" diye konuşuyor.

Kartal'da bulunan Mahmut Kemal İnal Ortaokulu'nun geçen sene imam hatibe dönüştürüldüğünü söyleyen Veli-Der üyesi, "En başarılı imam hatip okulu' dediler ama başarısı normal ortaokul olduğu dönemine dayanıyor. Daha eğitime başlamamış, elde edilen başarı nasıl olsun? Hilelere gerek yok" diyor.

"Çocuklar artık tercihlerine imam hatip ekliyor"

ÖNDER İmam Hatipliler Derneği tarafından hazırlanan ve geçtiğimiz haftalarda yayınlanan "İmam Hatiplere Bakış Araştırması" raporunda, imam hatip mezunlarına yönelik medyada nefret söylemi olduğu, ayrımcı dil kullanıldığı ve "dindar ve kindar nesil" kavramıın imam hatip okulları ile anıldığı belirtiliyor. Dernek başkanı Halit Bekiroğlu, okulların eğitim meselesi olmasına karşın siyasi kavramlar etrafında tartışılmasını eleştirerek "Bugün imam hatip okulları sadece din eğitimi veren bölümlere değil, Türkiye'nin en iyisi kabul edilen üniversitelere öğrenci gönderen okul olarak karşımıza çıkıyor" diyor.

Bekiroğlu, imam hatip meselesinin ideolojik zeminde tartışma konusu yapıldığına dikkati çekerek "Engellenmeye zorlandığı dönemlerde dahi halkımızın teveccühünü kaybetmemiş olan bu okulların rencide edici yaklaşımlarla sürekli gündeme getirilmesi evlatlarımıza karşı yapılan hak ihlalidir" diye konuşuyor. Halit Bekiroğlu, gençlerin imam hatip okullarını tercih etmesindeki önemli etkenleri sıralıyor:

"Yabancı dil hazırlık sınıfları, sosyal-kültürel-sportif faaliyetler, üniversite başarı sıralamasındaki değişimler sayesinde artık çocuklarımızın tercihleri arasında imam hatip okullarını eklediklerini rahatlıkla söyleyebiliriz."

"İmam hatibe değil, çok fazla imam hatip olmasına karşıyız"

Resmi verilere göre, Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2018 yılında ayırdığı 92 milyar liralık eğitim bütçesinin yüzde 35'i din öğretimine ayrıldı. Öğrenci Velileri Dayanışma Derneği (ÖV-DER) Başkanı Enver Önder ise imam hatip okullarına karşı olmadıklarını ifade ederek "İmam hatip okullarının ve öğrencilerinin sayılarının bu denli çok olmasına ve dayatmaya karşıyız" diyor.

Önder, özellikle küçük yerleşim birimlerinde imam hatip okullarını tercih etme seçeneğinin hileli yollardan zorunlu duruma getirilmesi dayatmalarının yaşatıldığını ifade ediyor.

Çocuklarını imam hatip okullarına göndermek zorunda kalan velilerin olduğunu dile getirerek "Ancak konuşmuyorlar. Bu durumu yazgı kabullenip sineye çekiyorlar" diyor. Eğitim kalitesindeki düşüklüğün tüm okul türleri için geçerli olduğunu belirttikten sonra "İmam hatiplerin üniversite sınavlarındaki başarı ortalamaları bütün okul türleri arasında açık ara en düşük düzeyde" diye ekliyor.

Burcu Karakaş / İstanbul

© Deutsche Welle Türkçe