Vereint im Kampf gegen Assad: Syriens Opposition

Suriye’de şimdiki Devlet Başkanı Beşar Esad’ın babası Hafız Esad’ın bundan 40 yıl kadar önce bir askeri darbeyle iktidara gelmesinden bu yana ülkede çok seslilik ve çok partili siyaset ortadan kalktı. Rejime eleştiri yöneltmeye kalkışanlar cezaevlerini boyladı. Alman Bilim ve Politika Vakfı’ndan Suriye uzmanı Heiko Wimmer durumu şu sözlerle değerlendirdi: “Son dönemlere kadar sürekli devam etmiş olan baskı ortamında muhalefet güçlerinin biçimlenmesi, siyasi tartışmalarda boy göstermesi, iletişime girmesi elbetteki mümkün değildi. Çok küçük gruplar halinde, çoğu kez de ancak sürgünde faaliyet yürütülebildi.”

Bu durumda Suriye rejimi kontrolü sürekli elinde tutabildi. Ta ki Arap Dünyası’ndaki protesto dalgasının Suriye’ye yansımasına kadar. “Muhalefet ilk kez ortak bir rota izliyor ve dört aydan bu yana da bu çizgiye sadık kalıyor. Talep ettikleri şeyler, onur, özgürlük ve rejimin yıkılması” diyen Oklahoma Üniversitesi Suriye uzmanı Joshua Landis, Suriye'deki tek tek muhalif grupların nihayet ortak bir payda etrafında buluşabildiklerine işaret etti.

Suriye'nin heterojen yapısı farklı

Ortak rotaya rağmen Suriye’deki muhalefet çok çeşitli gruplar ve programlardan oluşuyor. “Tunus ve Mısır etnik olarak bütünlük içindeler. Mısır’da Kiptîler, yani Hrıstiyan Mısırlılar da var ama, onların siyasi nüfuzları bulunmuyor. Suriye ise dinî ve etnik açıdan bölünmüş durumda” şeklinde konuşan Suriye uzmanı Joshua Landis, heterojen Suriye toplum yapısını çok iyi yansıtan bu etnik ve dinî mozaiğin Suriye’yi Tunus ve Mısır’dan farklı kıldığını belirtti.

Bu durum da Suriye’deki muhalefetin işini güçleştiriyor. Suriye uzmanı Joshua Landis, muhalefet şu sıralarda bir ölçüde birleşmiş olsa da çok sayıda Suriyeli’nin hâlâ Beşar Esad’ı desteklemesine ilişkin şunları söylüyor: “Çok sayıda Suriyeli, dinsel veya toplumsal nedenlerden dolayı, ya da muhafazakâr görüşlerinden ve devletin Irak'taki gibi çökmesini istemediklerinden ötürü muhalefete destek olmuyorlar.”

Yeşil Hareket'in farkı

Genç İranlı yayıncı Ferhad ise yaygın kanının tersine, Arap ülkelerindeki protesto hareketlerinin İran’daki “Yeşil Hareket”i örnek almadıklarını belirtiyor ve arada temel farklılıklar olduğunu anlatıyor:“Bence protestoların içeriği farklı. Arap ülkelerinde İran’dakinin tersine işsizlik ve rejime duyulan hoşnutsuzluk önemli bir rol oynadı. Araplar rejim değişikliği istiyordu. İran’da ise cumhurbaşkanlığı seçimleri yoluyla hükümette değişiklik isteniyordu. İranlılar cumhurbaşkanlığı seçiminin sonuçlarından şikayetçi oldular. Bu iki protesto hareketi birbiriyle kıyaslanamaz.”

İranlı yüksekokul öğrencisi Anna ise, ülkedeki ekonomik durumun son dönemlerde halkı çok güç durumda bıraktığını, kimsenin siyasi dönüşümü düşünecek hali kalmadığını vurguluyor. 27 yaşındaki gazeteci İhsan ise şunları söylüyor:“Tunus ve Mısır’daki göstericilerin doğrudan İran’daki 'Yeşil Hareket'ten etkilendikleri söylenemez. Ama 21'inci yüzyılda belirli bir bölgede hâlâ demokratik olmayan rejimler varsa, insanların demokrasi hareketlerinden öğrenecekleri birşeyler de olacaktır. Eğer gençlik bir ülkede başarılı olunduğunu görüyorsa, kendi ülkesinde de bunu gerçekleştirmek için motive olmuş oluyor.”

© Deutsche Welle Türkçe

Anne Allmelig, Kaveh Bahrami/ Çeviren: Çelik Akpınar

Editör: Murat Çelikkafa