Kadın hakları: BMGK'dan Taliban'a kınama

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Afganistan'da kız çocuklarının 6'ncı sınıftan itibaren okula gitmesini engelleyen Taliban rejimini kınadı. BMGK'nın ortak bildirisinde Taliban rejimine, kız çocukları ve kadınların eğitime tam ve eşit haklara sahip bir şekilde katılımını sağlama ve getirilen kısıtlamaları geri çekme çağrısı yapıldı. Bildiride, ülkede insan haklarının ileri derecede zayıflatılmasından duyulan derin endişe dile getirildi.

BMGK bildirisinde ayrıca Taliban'ın, sivil toplum kuruluşlarında (STK) kadınların çalışmasına yönelik getirdiği yasağa da işaret edilerek bu durumun ülkede acil ihtiyaç duyulan insani yardım projeleri açısından hayati sonuçları olacağı uyarısı yapıldı.

Taliban yönetimindeki Afganistan Ekonomi Bakanlığı Cumartesi günü ülkedeki yerli ve yabancı tüm STK'lara, kadın çalışanların bir sonraki duyuruya kadar işe gitmemesi talimatı vermişti. Taliban bu talimata, "bazı kadınların İslami kılık-kıyafet kurallarına uymamasını" gerekçe göstermişti.

6'ncı sınıftan itibaren eğitim yasak

Taliban geçen hafta da kadınların üniversiteye gitmesiniyasaklamıştı. Kız öğrencilerin eğitimi önündeki ilk engel, kız çocuklarının 6'ncı sınıftan itibaren okula gitmesinin yasaklanmasıyla başlamış, ancak üniversite eğitimine kadın ve erkek öğrencilerin ayrı bölümlerde oturmaları ve derslerin kadın ya da yaşlı erkek hoca tarafından verilmesi şartıyla ilk etapta izin verilmişti. Kadınların üniversiteye gitmesine getirilen yasakla birlikte kız çocuklarının eğitimi 6'ncı sınıf seviyesine indirgenmiş oldu. Kadınların kıyafetlerine katı kısıtlamalar getirilirken park ve spor salonlarına gitmeleri de yasaklanmıştı.

Taliban 2021 yılı Ağusyos ayında Batılı ülkelerin ülkeden çekilmesiyle yeniden iktidarı ele geçirmiş, ancak Taliban hükümeti uluslararası alanda tanınmamıştı. Ülkede 1996-2001 yılları arasındaki iktidarı döneminde katı Şeriat yasaları uygulayan Taliban, uluslararası topluma ikinci iktidarında daha ılımlı politikalar izleyeceği sinyali vermişti.

38 milyon Afgan insani yardıma muhtaç

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, kadın ve kız çocuklarına getirilen kısıtlamaları, "insan haklarına yönelik gerekçesi bulunmayan ihlaller" olarak nitelendirerek geri çekilmesini talep etti.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Turk de STK'larda kadınların çalıştırılmasına yönelik yasağın, bu kuruluşların Afganistan'daki çalışmaları ve tüm Afgan toplumu üzerinde "korkunç etkileri" olacağı uyarısı yaptı. "Hiçbir ülke nüfusunun yarısını dışlayarak sosyal ve ekonomik açıdan kalkınamaz, gerçek anlamda ayakta da kalamaz" diyen Turk, kararın sadece Afganistan'da yaşanan sıkıntıları artırmakla kalmayıp Afganistan sınırları ötesine uzanan riskleri beraberinde getireceği endişesini dile getirdi. Kadınlara getirilen çalışma yasağı sonrasında çeşitli yardım kuruluşları Afganistan'daki faaliyetlerini askıya aldıklarını açıklamışlardı.

BM verilerine göre Afganistan'da 38 milyon kişi insani yardımlara muhtaç durumda. Taliban'ın iktidarı ele geçirmesi sonrasında ülkedeki ekonomik kriz daha da derinleşti.

     

AFP,rtr,AP/BK,JD