Kadının adı yok

Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’deki Yüksek Mahkeme’de biriken davaların tamamının görülmesi için tam 466 yıl gerekiyor.

Kadın hakları savunucusu avukat Şveta Barti Hindistan’ın kılı kırk yaran bir yargı ve adalet sistemine sahip olduğunu ve Hint yasalarının da geniş kapsamlı olduğunu kaydediyor. Ancak Barti’ye göre adalet sistemindeki asıl sorun “uygulama.” Barti, “Adalete kavuşmak yıllar sürebiliyor. Ayrıca birçok yasal boşluk da mevcut” diyor.

Bu yasal boşluklar, suçluların ufak bir ceza ile ya da hiçbir ceza almadan paçayı kurtarmalarına izin veriyor. Böyle bir durumda polisin elinden bir şey gelmiyor.

"Bağımsız soruşturma yok"

Hindistan Anayasa Mahkemesi’nde görev yapan avukat Kamini Caysval ise Hindistan adalet sistemine sert eleştiriler yöneltiyor ve şunları söylüyor:

“Hindistan’da bağımsız soruşturma diye bir şey yok. Bundan yaklaşık 7 yıl önce, Anayasa Mahkemesi polisin tamamen bağımsız olması gerektiğine hükmetti. Polisin bağımsız olarak çalışmasını istemeyenler politikacılardır. Eğer soruşturma süreci engelleniyorsa o zaman suçlunun mahkûm edileceğini nereden bileceğiz?”

Merkezi Yeni Delhi’de bulunan Demokratik Refomlar Örgütü adlı sivil toplum kuruluşuna göre Hindistan parlamentosundaki politikacıların dörtte biri hakkında cinayet, adam kaçırma ya da hırsızlık nedeniyle suç duyurusu bulunuyor.

Hint yargı ve adalet sistemi, büyük ölçüde Anglosakson hukuk anlayışından etkilenmiş. 1950 yılında hazırlanan Hint anayasasına göre en yüksek yargı makamı, Anayasa Mahkemesi. Daha sonra eyalet yüksek mahkemeleri ve bölge mahkemeleri geliyor. Köylerdeki ufak adlî anlaşmazlıklara ise Pançayat diye bilinen geleneksel köy meclisleri bakıyor. Aile ve evlenme hukuku ise mensup olunan dinîn şartlarına göre düzenleniyor. Örneğin ülkede nüfusun yaklaşık yüzde 16’sını oluşturan Müslümanlar için ayrı bir evlilik hukuku düzenlemesi bulunuyor.

Mağdurlar susmaya zorlanıyor

Kadın hakları savunucusu Şveta Barti, hangi mahkeme olursa olsun kadınların yargı önünde de dezavantajlı olduğunu düşünüyor. Avukat Barti’ye göre kadınlar şiddet karşısında suç duyurusunda bulunmak istediklerinde genelde evlerine geri gönderiliyorlar. Özellikle de yoksul ve eğitimsiz olan kırsal kesimlerdeki kadınların durumu çok daha vahim. Kadınlar, adı sık sık yolsuzluk olaylarına karışan Hint polisinin keyfi uygulamalarına maruz kalıyor, çoğu, özellikle de tecavüz mağdurları, toplumdan dışlanmak endişesi ile susmayı tercih ediyor.

Hukukçu Barti bu durumu “tam bir kısır döngü” olarak değerlendiriyor ve hâlihazırda tecavüz vakalarının sadece yüzde 20’sinin mahkemeye intikal ettiğini belirtiyor.

Bir diğer hukukçu Kamini Caysval’a göre kadınların emniyet ve adlî kurumlarda da mağdur olması Hindistan’da genel ve kültürel bir sorun. Caysval , şunları söylüyor:

“Polisler ve yargıçlar, cinsiyete özgü sorunlar karşısında hiçbir duyarlılık göstermiyor. Geleneksel değer yargılarından ötürü, kadınlar hiçbir zaman erkeklerle eşit haklara sahip görülmüyor. İnsanlar bir kadının evden dışarı çıkmasına bile alışık değil.”

'Hızlı' mahkemeler

Hint hükümeti 2004 yılında ülkedeki davaların görülmesini hızlandırmak için 1700 “hızlı” mahkeme kurmuştu. Birçok davada hatalar yapıldığının ortaya çıkması üzerine hükümet bu mahkemelerden desteğini çekti. Hindistan’da yaşanan ve tüm dünyayı sarsan tecavüz davası da işte bu “hızlı” mahkemelerden birinde görülüyor.

Hükümet halkın öfkesini yatıştırmak için davanın 100 günde tamamlanacağı taahhüdünde bulundu ve iki soruşturma komisyonu oluşturdu. Bu komisyonlardan biri bu somut vaka ile ilgili soruşturmalarda yapılan muhtemel hataları açığa çıkaracak, diğeri de kadına karşı şiddetin nasıl azaltılabileceğine, emniyet ve yargı kurumlarında yapılması gereken reformlara yönelik tavsiyeler hazırlayacak.

© Deutsche Welle Türkçe

Priya Esselborn / Başak Demir

Editör: Beklan Kulaksızoğlu