Karadağ bağımsızlığa hazırlanıyor

Bundan birbuçuk yıl önce Yugoslavya adı haritalardan tamamen silindi. Yugoslavya’nın yerini bağımsızlıklarını ilan eden Hırvatistan, Makedonya, Slovenya ve Bosna- Hersek Cumhuriyeti aldı. Geri kalan Sırbistan ve Karadağ ise yeni bir devletler birliği kurarak Yugoslavya Federasyonu’nu oluşturdular. Bu devletler birliğinin kuruluşu aslında gönüllük temelinde olmadı, Karadağ Başbakanı Milo Djukanovic bağımsızlıklarını ilan etmek için referanduma gitmekle tehdit ettiyse de, Avrupa Birliği’nin baskısına dayanamayıp uzlaşmaya vardı. Ancak üç yıllığına varılan Sırbistan-Karadağ anlaşması yakında bozulacağa benziyor.

Sırbistan ve Karadağ şu sıralar tekvücut. Yaz sıcaklarından bunalan Sırplar Karadağ sahillerinde uzanmış komşu Karadağlılarla yanyana tatil yapıyorlar. Gündüz sahilde başlayan beraberlik geceleri eski Yugoslavya şarkılarında dans edilen diskolarda devam ediyor.

Karadağ 600 bin nüfusa sahip

İki halk beraber tatil yaparken, sıcaktan boşalan Belgrad ve Porgorica’da politikacılar kurdukları devletler birliğinin geleceğini tartışıyorlar. Karadağ’ın Sırbistan’dan ayrılmasını talep eden Karadağlı politikacılar isteklerine gerekçe olarak iki ülke arasındaki yüzölçümü ve nüfus farkını gösteriyor. Karadağ’ın iktidar partisinden Slavenko Jovanıvic, Sırbistan’da 10 milyon insan yaşarken ülkesinin sadece 600 bin nüfuslu ufak bir ülke olduğunu ifade ediyor.

”Sırbistan’la karşılaştırıldığında Karadağ minicik bir devlet. Aramızda ekonomik alanda büyük farklar var. Hem Sırbistan’ın ekonomik kaynaklarıyla bizimkiler çok farklı”

Karadağ ekonomik gelirini ağırlıklı olarak turizmden elde ediyor. Turizm son yıllarda ülkenin en büyük kaynağı. Bu nedenle ekonomik sorunları fazla ve nüfusu yüksek olan Sırbistan’dan ayrılıp kendi yağında kavrulmak istiyor.

İç siyasetin etkisi

Karadağ’ın Yugosyavya Federasyonu’nundan ayrılmasının nedeni sadece ekonomik değil. Her ne kadar başbakan Milo Djukanovic bağımsızlık talebini şimdilik rafa kaldırdıysa da, politik olarak geleceğinin buna bağlı olduğunu iyi biliyor. Karadağlı siyaset bilimcisi Rade Bojovic, " Ortada bir gerçek var ki, o da başbakanın bağımsızlık konusundan daha fazla kaçamayacağı!” değerlendirmesinde bulunuyor.

Karadağ Başbakanı Djokanovic 2002 yılı Mart ayında Avrupa Birliği’nin baskısına dayanamayıp bağımsızlık isteğini geri çekmiş, üç yıllığına Sırbistan’la oluşturulacak bir devletler birliğine razı olmuştu. Ancak son politik gelişmeler üç yılın bitiminde Karadağ’ın bağımsızlığa hazırlandığına işaret ediyor. Örneğin Karadağ devlet başkanı Filip Vujanovic’le bir açıklama yapan başbakan, 2005 Şubat ayında seçimlere gidip Sırplarla ortak bir parlamento kurmanın gereksiz olduğunu söyledi. Gerekçe olarak da Yugoslavya Federasyonu’nun 2005 Temmuzunda zaten sona ereceğini ifade etti. Başbakan böylece bağımsızlık talebini ebedi olarak gömmediğini vurgulamış oldu.

Sırbistan'dan protesto

Karadağ’ın bağımsızlık yönündeki sinyallerine Sırbistan hükümetinden protestolar geldi, Sırp Başbakan Vojislav Kostunica Karadağ’ın tutumunu protesto etiklerini söylerken, hükümetin ayrılma konusunda bölündüğü gözlemlendi. Gelişmeler bölgede yine öfke ve karmaşa yaşanacağına işaret ediyor. Kimin suçlu olduğu konusundaysa siyaset bilimcileri hemfikir: Avrupa Birliği. Tüm Yugoslavya dağılırken Karadağ’ın bağımsızlığını engelleyip, ülkeyi Sırbistan’la ortaklığa zorlayan Avrupa Birliği yaşanacakların tek sorumlusu. Avrupa Birliği’nin, bağımsızlık tartışmaları ya da olası bir referanduma tepkisiyse merak konusu.