Karadağ bağımsızlık istiyor

İki hafta önce Karadağ Başbakanı Milo Djukanoviç, Sırbistan hükümetine birliğin geleceği ile ilgili yeni bir öneri sundu. Djukanoviç, Sırbistan-Karadağ Cumhuriyeti’nin uluslararası alanda tanınmış ve bağımsız devletler topluluğuna dönüşmesini teklif etti. Buna göre bir parlamento olmayacak, onun yerine bir çeşit federasyon meclisi kurulacaktı. Ayrıca Sırbistan ve Karadağ ortak bir ekonomi politikasına sahip olacak, ancak ayrı dış politika ve güvenlik politikası güdecekler.

Sırbistan ve Karadağ Cumhuriyeti, Yugoslavya’nın dağılmasından sonra 2003 yılında, Belgrad Anlaşması çerçevesinde oluşturulmuştu. Uzun süren anayasal krizi sonra erdiren bu anlaşma, Avrupa Birliği’nin baskısı altında imzalanmıştı. Ancak anlaşmada birlik ülkelerinin üç yıl sonra bağımsızlık için oylamaya gidebileceği belirtilmişti.

Karadağ oylamaya gitmek istiyor

İşte Karadağ’ın da amacı oylamaya giderek bağımsızlık elde etmek. Karadağ Başbakanı Djukanoviç, Karadağ’ın Şubat 2006’da bağımsızlık için bir halk oylamasına gitmeye hakkı olduğunu belirterek, “Karadağ’ın bu hakkını kullanıp kullanmayacağı hakkında spekülasyon yapmak gereksiz. Çünkü biz bunu yapacağız. Biz bunu Belgrad’daki ve Brüksel’deki ortaklarımıza çok açık bir şekilde bildirdik” diye konuşuyor.

Sırbistan - Karadağ Cumhuriyeti’ne geçtiğimiz üç yılda birçokları geçici gözüyle bakıyordu. Nitekim, vadesi gelen seçimleri Karadağ hükümeti başarılı bir şekilde engelledi. Djukanoviç, nasıl olsa bir yıl sonra bağımsızlık için halk oylaması yapılacağından seçim yapılmasını lüzumsuz buluyor. Öte yandan Belgrad buna karşı çıkıyor ve ortak bir seçim yapılmasında ısrar ediyor.

AB hedefi

Belgrad çözümün Brüksel’den geleceğini umuyor. Avrupa Birliği Dış İlişkiler Sorumlusu Javier Solana, Karadağ Başbakanı’nı Perşembe günü Brüksel’e davet etti. Avrupa Birliği’nin Sırbistan - Karadağ AB’ye ancak birlikte üye olabileceğini düşündüğü belirtiliyor. Belgrad’taki politikacılar da aynı görüşte.

AB ve NATO hedefini dile getiren Sırbistan – Karadağ’ın Cumhurbaşkanı Svetozar Maroviç, “Kanımca Mart sonunda yapılabilirlik araştırmasının kesin sonuçlarını alacağız ve Avrupa Birliği ile istikrar ve birleşme müzakereleri başlayacağız. NATO’ya da üye olacağız.”

Sırbistan tarafı rahatsız

Sırbistan Başbakanı Vojislav Kostunitsa ise Djukanoviç’in tutumundan rahatsız. Karadağ’ın bağımsızlığını kazanması durumunda, bunun nüfusunun yüzde 90’ı Arnavut olan ve Sırbistan - Karadağ’a bağlı Kosova’nın bağımsızlık çabalarını alevlendireceğini düşünüyor. Karadağ muhalafeti ise Sırbistan’la daha sıkı bir birlikten yana.

Diğer taraftan, Batı Avrupa’da Djukanoviç’in bağımsızlık çabalarını Berlin Bilim ve Politika Vakfı’ndan Balkanlar konusunda uzman olan Franz-Lothar Altmann daha farklı yorumluyor. Altmann, 1990’lı yıllarda İtalya’dan sigara kaçakçılığına adı karışan Karadağ hükümet başkanının, Karadağ’ın bağımsız olup, diğer devletler tarafından tanınması durumunda, Djukanoviç cumhurbaşkanı olursa dava edilemeyeceğini söylüyor.