KDV düzenlemesi gıda enflasyonuna dur diyecek mi?

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Katma Değer Vergisi (KDV) uygulamasındaki farklılıkları giderecek yeni bir düzenleme hazırlığında. Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) getirilecek düzenlemeyle birlikte yüzde 1 KDV ile alınan ürünün yüzde 8'le verilmesi, yüzde 18'le alınan ürünün yüzde 1 KDV ile satılması gibi uygulamalara son verilmesi bekleniyor.

DW Türkçe'ye konuşan vergi uzmanı Nedim Türkmen, Türkiye'de üç KDV oranının uygulandığına işaret ediyor. Türkmen'in verdiği bilgiye göre, 1 sayılı listede yüzde 1, 2 sayılı listede yüzde 8 ve bunun dışındaki kalan her türlü mal ve hizmet hareketliliğinde de yüzde 18 KDV uygulanıyor.

Temel gıdada oran yüzde 8

Türkmen, "Yani genel oranımız yüzde 18. Bazı ürünler var. Bunların toptan teslimlerinde yüzde 1 katma değer vergisi uygulanıyor ama tüketiciyi ilgilendiren temel gıda ve harcamalarında ortalama yüzde 8 oranını görüyoruz" diyor. 

Şu an yürürlükte olan düzenlemeye göre, yüzde 8 KDV'si olan gıda maddeleri arasında et, canlı balık, süt ve süt ürünleri, yumurta, bal, patates, çay veya bisküvi çeşitleri yer alıyor. Açıkta satılan bakliyatın KDV oranı ise yüzde 1.

İç ve dış giyim eşyaları ile ayakkabı, terlik, çanta, bavul gibi eşyalarda da yüzde 8 KDV uygulanıyor. Lokantada yemeklerin KDV oranları 8 iken, alkollü mekanlarda ve turizm belgesi olan restoranlar oran yüzde 18'e yükseliyor.

Altın, pırlanta gibi tüketim kalemlerinde yüzde 18, giyim ve sağlık hizmetlerinde yüzde 8 KDV oranı uygulanıyor. İkinci el otomobilde KDV yüzde 1 iken yeni otomobilin KDV oranı yüzde 18'e çıkıyor.

2022 bütçesinde dahilde alınan katma değer vergisi gelirine 275 milyar liralık bir hedef konulmuştu. "Bu, her toplanan 100 liranın 40 lirasının katma değer vergisinden oluşacağı anlamına geliyor" diyen Türkmen, bu nedenle KDV gelirini azaltacak bir düzenleme beklemediğini ifade ediyor.

'Elektrik ve doğalgazda indirilmeli'

İdeal bir düzenlemenin nasıl olması gerektiğini anlatan Türkmen, "Gerçekten bu zor dönemlerde zamlar altında inim inim inleyen ve hayatını sürdürmekte zorlanan tüketiciler için özellikle en önemli kalem olmaya başlayan elektrik ve doğalgazdaki katma değer vergisi oranının yüzde 18'den yüzde 1'e indirilmesi çok doğru bir hareket olacaktır" diye konuşuyor.

Türkmen, bunun dışında insanların ölmeden yaşayabilmesi için talepte bulundukları mal ve hizmetlerde de KDV oranının yüzde 1'e indirilmesi gerektiği görüşünde. Türkmen, "Eğer böyle bir adım atılırsa bu konuda iktidarın ne kadar samimi olduğunu görmüş oluruz" diyor.

Türkiye Perakendeciler Federasyonu'na (TPF) göre ise KDV'deki temel problem; gıda maddelerinin yüzde 60'ını ilgilendiriyor.

TPF: Makas kapanmalı

DW Türkçe'ye konuşan TPF Başkanı Ömer Düzgün, perakendecilerin toptan gıda alımlarını yüzde 1 KDV ile yaparken, tüketiciye yüzde 8 KDV ile sattığını vurguluyor.

Beklentilerinin fiyat artışına neden olan bu makasın kapanması olduğunu ileten Düzgün, bu yönde yapılacak bir düzenlemenin enflasyona aşağı yönde olumlu etki edeceği görüşünde.

Ziraat Mühendisleri Odası'na göre de gıda maddelerinde beklenen KDV indirimi tüketiciler için olumlu bir gelişme. Ancak yaşanan ekonomik kriz ortamının tarım sektörüne olumsuz etkileri ve raflardaki yüksek fiyat artışının çözümü değil.

'Üretim maliyetleri düşürülmeli'

DW Türkçe'ye konuşan Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, "Üretim maliyetleri düşürülmezse önümüzdeki aylarda ve yılda bizi yine yüksek gıda fiyatları ve yüksek gıda enflasyonu sorunu bekliyor olacak. Çözüm tüketicilerin gelirinin artırılması tabii ki temel ürünlerde KDV'nin yüzde 1'lere indirilmesi. Ama onun yanında üretimde sürekliliğin sağlanması. Yerli üreticinin ve üretimin korunması. Girdi fiyatlarında, mazotta, gübrede KDV, ÖTV oranlarının indirilmesi" diye konuşuyor.

Üreticinin sorunu çözülmeden tüketicinin gıda ucuz, sağlıklı, dengeli beslenme sorununun çözülemeyeceğini vurgulayan Suiçmez, çiftçinin üretime devam edebilmesi için ayrıca, tarım destek bütçesinin en az iki katına çıkarılması, tarımsal kredi faizlerinin çiftçi lehine düzeltilmesi ve geçmiş yıllardaki borçlarının silinmesi gerektiğini belirtiyor. Baki Remzi Suiçmez, "Tarım, gıda sektörü üreticisiyle, tüketicisiyle bir bütün. Üreticinin de kazanamadığı, tüketicinin de daha az, daha sağlıksız ve daha pahalı ürün tükettiği bir ortamda yapılması gereken şey sorunun kökenine inmek, üretim aşamasındaki sorunları çözmek" görüşünü paylaşıyor.

Birkaç haftaya Meclis'e gelecek

2022'de ödenecek tarım destek bütçesi yüzde 36'lık enflasyonun oldukça altında olan yüzde 12,5 oranında artırılmış ve 25,8 milyar liraya çıkarılmıştı. KDV düzenlemesiyle ilgili çalışmaların ise birkaç hafta içinde tamamlanıp TBMM'ye sunulması bekleniyor.

Pelin Ünker

© Deutsche Welle Türkçe