Kobani ve HDP kapatma davası 31 Mart'a kilitlendi
15 Mart 2024
Türkiye, 31 Mart yerel seçimlerine giderken yargıda süren iki dava kritik aşamaya geldi. Bunlardan ilki, 18'i tutuklu sanıklı Kobani davası. 6-7 Ekim olaylarını konu alan ve 2021 yılında başlayan Kobani davası, Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi'nde sürüyor. Bu dava ile Selahattin Demirtaş'ın yargılandığı ana dava dosyaları birleştirilmişti.
HDP'nin tutuklu eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş'ın da arasında bulunduğu 18'i tutuklu 108 kişinin yargılandığı Kobani davasında 19 Mart'ta sanıkların son sözleri alınacak. Bir gün önce ise tutukluluk incelemesi yapılacak.
Davanın ilk duruşması başladığında 27 tutuklu sanık bulunuyordu. Ancak bu süreçte tahliyelerle birlikte tutuklu sayısı 18'e düştü. Halen Demirtaş'ın yanı sıra Figen Yüksekdağ, Sebahat Tuncel, Gültan Kışanak ve Alp Altınörs gibi siyasetçiler tutuklu bulunuyor. Kışanak'ın tutuklulukta yedi yılını doldurmasına karşın tahliye edilmemesi de tartışma konusu olmuştu.
Anayasa Mahkemesi'nde 2,5 yıldır süren HDP kapatma davasında da sona gelindi. Her iki davada 31 Mart seçimleri öncesinde karar çıkıp çıkmayacağı merak konusu oldu.
Kobani davasında savcılık müebbet istedi
Kobani davasına ilişkin savcılığın esas hakkındaki mütalaası 15 Nisan 2023 tarihinde verildi. Savcılık, 36 sanığın "devletin birliğini ve bütünlüğünü bozmak" suçundan ağırlaştırılmış müebbetle cezalandırılmasını istedi. Ayrıca Demirtaş'ın arasında bulunduğu 26 sanık hakkında Yasin Börü'nün de aralarında bulunduğu 6 kişinin öldürülmesine ilişkin "nitelikli insan öldürme" suçundan 6'şar kez daha ağırlaştırılmış müebbetle cezalandırılması talep edildi.
Bu aşamadan sonra tüm sanıklar, savcının görüşüne karşı esas hakkındaki savunmasını yaptı. 5 Mart'ta yapılan duruşmada mahkeme, sanıkların son sözlerinin alınması için davayı 19 Mart'a erteledi. Bu arada 18 Mart'ta ise tutuklu sanıkların tutukluluk incelemesi yapılacak.
Seçim öncesinde karar veya tahliye çıkabilir mi?
Tutukluluk incelemesi sonucunda mahkemeden bir tahliye kararı çıkmasının sürpriz olacağı düşünülüyor. Yargı kulislerinde, bu yönde bir gelişme beklenmiyor. Mahkememin, 19 Mart'ta tüm sanıkların son sözlerini almasının ardından kararını açıklamak için duruşmayı ileri bir tarihe erteleyeceği ifade ediliyor. Bu tarihin de 31 Mart seçimlerinden sonra olacağı belirtiliyor.
Özellikle Kobani davasında seçim öncesi verilecek bir mahkumiyet kararının Kürt seçmen üzerinde olumsuz etkisi olacağına, bunun da Cumhur İttifakı'na oy kaybettireceğine işaret ediliyor.
1 Nisan'dan sonra yapılacak bir duruşmada Kobani davasında kararlar açıklanacak.
HDP kapatma davası 2,5 yıldır sürüyor
Ankara'da yakından takip edilen ikinci dava ise Anayasa Mahkemesi'nde süren HDP kapatma davası. 21 Haziran 2021 tarihinden bu yana süren davada, özellikle MHP'nin tüm baskılarına karşın bugüne kadar karar çıkmadı. Bu durum, iktidarın kapatma davasında süreci uzatmak istediği şeklinde yorumlanıyor.
Kapatma davasında yazılı savunmaların ardından 11 Nisan 2023'te dosya esas hakkındaki raporunu hazırlaması için raportöre gönderilmişti. Ancak 11 aylık zaman diliminde henüz bir rapor hazırlanmadı. Bu raporun hazırlanması ve kapatma davasının esastan görüşülmesinin de 31 Mart yerel seçimleri sonrasına kaldığı belirtiliyor.
21 Mart'ta yapılacak AYM başkanlık seçiminin sonucu da kapatma davasının gidişatını etkileyecek. AYM Başkanı Zühtü Arslan'ın mahkemedeki görev süresi 17 Nisan'da dolacak. Yeni seçilecek AYM Başkanı, dava sürecinde etkin olacak.
Dava kapsamında 451 kişiye siyasi yasak isteniyordu. Bunlar arasında Pervin Buldan, Mithat Sancar, Sezai Temelli, Meral Danış Beştaş ve ve Sırrı Süreyya Önder'in bulunduğu 17 DEM Partili milletvekili de var.
Kobani davasında çıkacak kararların da kapatma davasını etkilemesi bekleniyor. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın iddianamesinde, Kobani olayları ve buna ilişkin dava da HDP hakkındaki kapatma talebine delil olarak gösterilmişti.
DEM Parti'de 1 Nisan beklentisi
HDP kapatma davası ve Kobani davasından çıkacak kararlar, 1 Nisan'dan sonra siyasi dengelerin değişip değişmeyeceğini de gösterecek. Özellikle DEM Parti'de 1 Nisan'a dönük iktidarla yeni "görüşme" beklentisi oluşmuş durumda.
Selahattin Demirtaş, 9 Şubat'ta yaptığı açıklamada DEM Parti'nin CHP'nin yanında AKP ile de görüşebileceğini, uzlaşabileceğini belirterek "Bizim için 31 Mart seçimlerinden çok, 1 Nisan ve sonrası önemlidir" demişti. DEM Parti Sözcüsü Ayşegül Doğan da İstanbul adayını açıklarken DEM Parti'nin Üçüncü Yol stratejisi olduğunu, mücadele ve müzakare partisi olduklarını söylemiş "(Aday çıkarma) Kararımızı kimseye rest veya jest olsun diye almıyoruz" demişti.
DEM Parti'nin İzmir adayı Akın Birdal ise Kısa Dalga'ya yaptığı açıklamada "1 Nisan’da farklı bir Türkiye'ye uyanacağımızı düşünüyorum ben. Yeniden böyle bir görüşmenin kapısını aralayabilir diye düşünüyorum ben" ifadesini kullandı. Daha önce de Leyla Zana, dondurucudan çözüm sürecinin çıkarılmasını isterken Ahmet Türk de Kürt sorununu Erdoğan'ın çözebileceğini savunmuştu.
MHP ile ittifak davaları etkiliyor
Ancak 1 Nisan'dan sonra AKP'nin MHP ile olan ittifakının sürüp sürmeyeceği, Kobani ve HDP kapatma davalarında çıkacak kararları da etkileyebileceği savunuluyor.
HDP kapatma davasının açılmasında MHP'den gelen açıklamalar etkili olmuştu. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, 11 Aralık 2020 ve 11 Ocak 2021'de iki çağrıda "HDP'nin kapatılması elzemdir, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı inanıyorum ki gereğini yapacaktır" demişti.
Bu açıklamadan sonra Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı harekete geçmişti. Bahçeli, 24 Ocak 2023'te yaptığı açıklamada ise vakit kaybetmeksizin HDP'nin kapatılmasını istemişti. Ancak beklenen kararın çıkmaması üzerine MHP'nin söylemleri daha da sertleşmişti. 9 Şubat 2024'te AYM Başkanı Zühtü Arslan'ı hedef alan Bahçeli, "AYM artık milli güvenlik sorunudur. AYM ya kapatılmalı ya da yeni baştan yapılandırılmalıdır" ifadesini kullanmıştı.