Konya: AKP'nin kalesinde oy değişimi olur mu?
28 Nisan 2023
AKP'nin en güçlü olduğu illerden ve kalelerinden biri olarak bilinen Konya'da 14 Mayıs'ta cumhurbaşkanlığı seçimindeki tercihte büyük bir sürpriz beklenmiyor. Milletvekili dağılımında ise iktidarın büyük oranda olmasa da oy kaybedebileceği tahmini yapılan ilde halkın en önemli sıkıntısı Türkiye genelinde olduğu gibi ekonomik kriz.
Türkiye'nin en büyük yüzölçümüne sahip ili olan Konya uzun yıllardır önce Millî Görüş çizgisi ve Refah Partisi, ardından da AKP'de kendini bulan muhafazakâr hassasiyeti yüksek seçmenlere sahip ve seçimlerde de genelde tercihler bu çizgide yapılıyor.
2018 genel seçimlerinde Konya'da AKP yüzde 59,4, MHP yüzde 15,5, CHP yüzde 9,7, İYİ Parti yüzde 9, HDP ise yüzde 3,7 oranında oy almıştı. Aynı yıldaki cumhurbaşkanı seçiminde ise Recep Tayyip Erdoğan oyların yüzde 74,2'sini, Muharrem İnce yüzde 13,7'sini toplamıştı.
Peki bu tablo ülkenin tarım deposu olarak düşünülen ama son yıllarda tarımdan sanayi üretimine de kayan ve en büyük sıkıntısı mevcut ekonomik kriz olan Konya'da önümüzdeki seçim için değişir mi?
"Kale ilk kez sert test edilecek"
DW Türkçe'nin Konya'daki siyasetçiler, gazeteciler, kanaat önderleri ve vatandaşlarla yaptığı söyleşi ve kentteki gözlemlerinden edindiği bilgi eskisi gibi yine AKP ve Cumhur İttifakı'nın yarışta önde olduğu ancak belli oranda kan kaybedebileceği şeklinde.
Cumhur İttifakı'nın milletvekili aday listesinin eskisi kadar güçlü olmadığı belirtilirken, Cumhurbaşkanı ile milletvekili seçimlerinde aradaki makasın bu kez daha fazla açılabileceği de genel olarak dikkat çekilen hususlardan biri. Erdoğan sadece Konya'da değil tüm Türkiye genelinde partisinden daha yüksek bir oy oranına sahip.
Uzun yıllardır bölgede gazetecilik yapan ilin tanınan isimlerinden Kerem İşkan, "Konya'yı AKP'nin kalelerinden biri olarak kabul edersek, kalenin ilk kez bu kadar sert bir teste tabi tutulmasını bekliyoruz" diyor.
Konya'nın öncelikleri ve sorunları neler?
Kentin en önemli sorunu olarak ekonomideki gidişat gösterilirken, aynı zamanda göç ve mülteciler konusunun da oy verme davranışında etkili olabileceği belirtiliyor.
DOUSAM Stratejik Araştırmalar Merkezi'nin Ocak ayındaki kamuoyu araştırmasına göre Konya'da ankete katılan bireylerden geçen yıllara göre Türkiye'nin mevcut ekonomik durumunun karşılaştırması istenildiğinde yüzde 73,4'ünün ekonominin geçen yıllara göre olumsuz seyir izlediğini belirttiği göze çarpıyor.
Türkiye'nin bundan sonraki ekonomik gidişatı konusunda ise katılımcıların yüzde 66,2'si kötümser; yüzde 16,4'ü ise iyimser görülüyor.
Enflasyonun yanı sıra kentte kiralık ev bulunamaması, bulunsa bile çok yüksek fiyatlar istenmesi, metro halen yapılmadığı için ulaşımın giderek zorlaşması şehirdekilerin başlıca şikayetleri.
Konyalılar arasında partilerin en beğendikleri vaatler ya da icraatlar ise iktidarın son dönemdeki savunma sanayi hamleleri ile belli bir orana kadar yapılacak olan doğalgaz yardımı ile Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nun emeklilere Kurban Bayramı için sözünü verdiği 15 bin TL ikramiye olarak göze çarpıyor.
Ulaşım için bindiğimiz bir taksici ile seçimin nasıl sonuçlanacağını konuşuyoruz. Taksici her ne kadar ekonomik olarak zorlansa da oyunu yine Erdoğan'a vereceğini söyleyerek, son dönemdeki TOGG gibi hamleleri beğendiğini söylüyor ve muhalefete "onlar da eleştirmeyip biraz destekleseler belki daha çok alabilirler" diyor.
Türkiye'nin tarım deposu olarak görülen ancak son dönemde yanlış ürün ekimleri ve yeraltı sularının bilinçsiz kullanımı nedeniyle istenen verimin alınamaması önemli bir sorun olarak görülürken, bu nedenle Kılıçdaroğlu'nun tarıma ilişkin vaatleri de konuşulanlar arasında.
1980'li yıllarda ülkenin buğday deposu olan Konya Ovası'ndaki yeraltı suları kuraklığın etkisi ve yanlış tarım politikaları nedeniyle giderek diplere çekilirken, bunun sonucu olarak bölgedeki obruk sayısı 2 bin 600'a kadar ulaşmış durumda.
Konyalı gençler ne istiyor?
Bu arada Türkiye genelinde gençlerin oy tercihleri sonucu etkileyebilecek önemli etmenlerden birisi olarak kabul edilirken, bu husus Konya için de geçerli.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) verilerine göre seçimde yurt içinde 60 milyon civarında seçmenin oy kullanma hakkı varken, 18 yaşını geçerek ilk kez oy kullanacak seçmen sayısı ise yaklaşık 5 milyon. Bu kesime diğer yaş grupları da katıldığında Türkiye'de seçmenlerin önemli bir bölümünü gençler ya da genç-orta yaşlılar oluşturuyor.
Partilerin verilerine göre Konya genelinde 100 bin kadar gencin ilk kez oy kullanacağı düşünülüyor. Toplam 1 milyon 600 bin seçmenin bulunduğu şehirde, yaklaşık 750 bin seçmenin 18-35 yaş aralığında olduğu hesaplanıyor.
Konya son dönemde ardı ardına açılan üniversiteler ve diğer büyük şehirlere kıyasla daha kolay yaşanabildiği için gençlerin yoğunluklu olarak bulunduğu bir şehir. Ancak aynı zamanda genç göçünün yani okumaya başka şehirlere gidip dönmeyen gençlerin de yoğun olduğu bir il.
DOUSAM Stratejik Araştırmalar Merkezi'nin kamuoyu araştırmasına göre Konya'da yaşayan 18-29 ve 30-41 yaş arası bireyler için ilin en önemli sorunu enflasyon ve hayat pahalılığı.
Konyalı üniversiteli bir genç okumak için başka bir şehirden geldiğini ve arkadaşlarıyla birlikte kaldığını belirtirken, gerek kira gerekse günlük ihtiyaçlarını karşılamakta giderek daha zorlandıklarını söylüyor. İsmini söylemek istemeyen gencin bir başka eleştirdiği husus ise kendileri gibi geliri daha kısıtlı insanlar için sosyalleşme imkanlarının Konya'da sınırlı olması ve gençlere yönelik aktivitelerin ancak belli kalıplar içinde yapılabilmesi.
CHP'nin 3'üncü sıradaki milletvekili adayı olan Gençosman Killik, 31 yaşında ve CHP Gençlik Kolları Başkanlığı'ndan gelmesi nedeniyle memleketi Konya'da enerjik bir seçim kampanyası sürdürmeye çalıştıklarını belirtiyor. "Muhafazakâr bir ailenin CHP'li çocuğu" olduğunu belirten Killik, toplumun özellikle de gençlerin artık kutuplaşma istemediğini, sahada CHP olarak eskiye kıyasla çok daha iyi karşılandıklarını söylüyor.
Killik, Konya'nın gelişmiş bir şehir olmasına rağmen özellikle gençler için sosyal hayatın diğer şehirlere kıyasla daha kısıtlı olduğunu belirterek, "Böyle büyük bir şehrin kendi çocuklarını tutamaması üzüntü verici. Biz gençlere daha çok özgürlük vadediyoruz" diyor.
AKP'nin aday listesi hayal kırıklığı yarattı
Peki seçime 17 gün varken geriye kalan zamanda da bazı değişiklikler olabileceği hesaba katılarak, partiler arasındaki dengeler parlamento seçimleri açısından şu anda il genelinde nasıl?
Konya'nın TBMM'de 15 sandalyesi bulunuyor. 2018 seçimlerine göre dağılım 10 milletvekili AKP, 2 MHP, 1 CHP, 1 İYİ Parti ve 1 Saadet Partisi olarak sıralanıyor. Sandalye dağılımının bu seçimde nasıl şekilleneceği ise merak konusu.
14 Mayıs seçimine Cumhur İttifakı'nın iki partisi AKP ile MHP ayrı listelerle seçime girecek.
Diğer ittifak tarafında ise Saadet Partisi ve DEVA aday çıkarmazken, Konyalı Ahmet Davutoğlu'nun Gelecek Partisi'nin iki ismi, Hasan Ekici ile Ömer Ünal CHP listesinin ilk 4'ünde yer alıyor.
Saadet ve DEVA'nın aday göstermemesinin seçime katılımı biraz düşürebileceği tahmini yapılıyor.
İYİ Parti ise seçime Konya'da ayrı liste ile girecek ve ilk iki adayı birinci sıradaki eski futbolcu Ünal Karaman ve şu anki vekil Fahrettin Yokuş.
AKP her zamanki gibi il genelinde birinci parti konumunda. Ancak milletvekili aday listesinin iyi oluşturulmadığına dair bazı şikayetler var. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum ve Leyla Şahin Usta gibi ilde sevilen isimlerin başka illere kaydırılmasının bazı seçmende hayal kırıklığı yarattığı belirtiliyor. Bu seçimde Kurum İstanbul'dan, Usta Ankara'dan aday gösterildi.
Erdoğan'ın değil ama AKP'nin ve özellikle de MHP'nin oylarının il genelinde düşebileceği yönünde bazı anket sonuçları olduğu belirtilirken, buna karşılık CHP ile İYİ Parti'nin oylarının eskiye kıyasla arttığı, özellikle Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş'ın Konya'daki etkisinin yüksek olduğu ifade ediliyor.
DW Türkçe'nin farklı partiler ve kesimlerle görüşmelerinden edindiği izlenim; TBMM'deki Konya sandalye dağılımının bu seçimde Millet İttifakı lehinde değişebileceği yönünde. AKP'nin 2018'deki gibi 10 vekil çıkarmasının gerek listenin iyi yapılmaması gerekse Türkiye genelindeki başta ekonomi gibi sıkıntılar nedeniyle artık zor olduğu belirtilirken, sayının 8-9 vekile kadar düşebileceği tahminleri yapılıyor.
Yeşil Sol Parti sürpriz yapar mı?
Konya seçimlerinde şu an için en çok merak edilen konulardan birisi sandalye dağılımının nasıl olacağı ve bu kapsamda seçime Yeşil Sol Parti (YSP) altında giren HDP'nin ilden bir milletvekili çıkartıp çıkartamayacağı. Bu seçimde bir vekil çıkartılması için şansın her zamankinden daha yüksek olduğu konuşuluyor.
HDP 2018 genel seçiminde Konya'da yüzde 3'den biraz fazla, 51 bin kadar oy almıştı. 2015'te 7 Haziran'da yapılan seçimde ise oylar 57 bine çıkmıştı.
Bu oyların biraz daha artırılması ve 70-75 bin bandına çıkartılabilmesi durumunda YSP'den bir vekilin TBMM'ye girebileceği belirtiliyor.
HDP'nin adayı daha önce de belediyecilik tecrübesi olan Cihanbeyli Gölyazı Mahallesi eski Belediye Başkanlarından, emekli memur ve şu an çiftçilik yapan Mulla Şimşek.
Konya'daki Kürt nüfus ilin kuzey bölgelerinde Cihanbeyli, Kulu ve Yunak ilçelerinde yoğunlaşıyor. Ancak şehir merkezinde de yaşayan çok sayıda HDP seçmeni var.
Konya'nın tanınan avukatlarından, HDP'nin Konya'daki Seçim Hukuk Komisyonu üyesi Abdurrahman Karabulut vekil çıkarmaya en yakın oldukları dönem olduğuna işaret ederek, adaylarının sadece Kürtlerin değil aynı zamanda ezilen tüm kesimler ve sınıflar ile ekonomik krizle mücadele edenler için oy istediğini belirtiyor.