Kuzey İrlanda'da referandum tartışmaları
8 Mayıs 2022
Kuzey İrlanda parlamentosunun üyelerinin belirlendiği seçimleri geçmişte İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun (IRA) siyasi kanadı olan Sinn Fein kazandı.
Sinn Fein 90 üyeli parlamentoda 27 sandalye elde ederken yaklaşık 20 yıldır tüm seçimlerden galip ayrılan Birleşik Krallık yanlısı Demokratik Birlik Partisi (DUP) 24 sandalyede kaldı.
Böylece 1921'de kurulan Kuzey İrlanda'nın yaklaşık 100 yıllık tarihinde ilk kez bir milliyetçi parti seçim zaferine ulaşarak başbakan çıkarma şansı yakaladı.
Sinn Fein'in seçim zaferi, birleşik İrlanda'dan yana olan partiyi bu hedefine bir adım daha yaklaştırdı. Parti her ne kadar seçim kampanyasında bu hedef yerine hayat pahalılığını merkeze koyan bir strateji izlese de Sinn Fein lideri Mary Lou McDonald geçen Cuma günü yaptığı açıklamada İrlanda Cumhuriyeti ile birleşilmesi amacıyla önümüzdeki beş yıl içinde referanduma gidebileceklerinin sinyalini verdi.
Sinn Fein Genel Başkan Yardımcısı ve başbakan adayı Michelle O'Neill ise elde ettikleri zaferin Kuzey İrlanda'da "yeni bir çağ başlattığını" söyledi. O'Neill, Kuzey İrlanda'nın farklı görüşteki siyasetçilerinin artık yeni hükümeti kurmak için önümüzdeki hafta bir araya gelmekle yükümlü olduğunu belirtti.
Özel yetki paylaşımı zorunluluğu
Ancak O'Neill'i başbakanlığa aday gösterecek olan Sinn Fein'in hükümet kurabilmesi için birlik yanlısı DUP'nin da başbakan yardımcılığı için bir isim sunması gerekiyor.
Kuzey İrlanda'da barışı sağlayan 1998 tarihli Hayırlı Cuma Anlaşması'na göre, kurulacak hükümetlerde başbakanlık ve başbakan yardımcılığı görevlerine en büyük milliyetçi parti ve birlik yanlısı partiden birer isim getirilmesi gerekiyor.
DUP ise Sinn Fein partisinden bir ismin başbakanlığındaki bir hükümete katılmayı reddediyor. DUP ayrıca Brexit sonrası sınır düzenlemelerini içeren Kuzey İrlanda Protokolü'nde değişiklik yapılmadığı takdirde yeniden hükümete katılmayacağını belirtiyor.
DUP partisinden Paul Givan geçen Şubat ayında söz konusu protokoldeki gümrük düzenlemelerine tepki olarak başbakanlık görevinden ayrılmış ve hükümet düşmüştü.
Kuzey İrlanda'da altı ay içinde yeni bir hükümet kurulamaması hâlinde yeniden seçime gidilecek.
DW,AP,AFP/CÖ,EC