Küçük bedenlere büyük yük

20 yaşındaki Zenabou Ilboudu, Terre des Hommes adlı çocuklara yardım kuruluşunda çalışıyor ve bir Afrika ülkesi olan Burkina Faso'da hizmetçi olarak çalıştırılan yüzlerce kız çocuğuna danışmanlık hizmeti vererek, bir nevi ablalık yapıyor. Zenabou, bu küçük kız çocuklarının yaşadıkları sorunları çok iyi biliyor. Zira o da 7 yıl boyunca Burkina Faso’nun başkentinde bir evde hizmetçilik yapmak zorunda kalmış. Çalışmaya başladığında daha 9 yaşındaymış.

Zenabou, rutin bir iş gününü şöyle özetliyor: “Sabah 5’te evin hanımı gelip seni uyandırıyor ve sana alışveriş yapman için bir miktar para veriyor. Alışverişten sonra yemek yapman gerekiyor. Eğer yaptığın sosu evin hanımı beğenmediyse o zaman büyük bir sorunla karşı karşıyasın demektir. Bil ki eğer seni dövmüyorsa en azından ağzına gelen küfrü edecektir. Öğlen kendi pişirdiğiniz yemekten pay alıp yemeniz bile çok zordur. Uyumak için ise ya mutfakta ya da koridorda bir yer verilir.”

Cinsel istismar

Zenabou, bu anlattıklarını, hem Burkina Faso'da hem dünyanın birçok ülkesinde yüzlerce küçük kız çocuğunun her gün yaşadığını belirtiyor. Bu kızların çoğu 9 ila 14 yaşları arasında. Ailelerinin onlara bakacak yeterli parası olmadığı için ya çalışmak zorunda kalıyor ya da belli bir ücrete satılıyorlar. Çalışanlar, çoğu zaman dayak, cinsel taciz ve aşırı çalıştırılma gibi insanlık dışı koşullara maruz kalıyor.

Bugün 21 yaşında olan Alima Fogo, çocukken 6 yıl boyunca ev işlerine baktığı bir ailede yine 6 yıl boyunca cinsel tacize karşı mücadele vermek zorunda kalmış. Alima, “Evin beyi işten gelip de karısının evde olmadığını fark edince beni taciz etmeye başlıyordu. Eğer onunla birlikte olursam bana avans vereceğini ya da ay sonunda daha fazla ödeyeceğini söylüyordu” diye konuşuyor.

Tüm dünyada çocuk işçiler, genelde kaçak olarak çalıştırılıyor, yani hiçbir sözleşme, hiçbir sigorta ya da sosyal güvencesi olmadan. Burkina Faso hükümeti ülkesindeki çocukların esaretini, fuhşa veya asker olmaya zorlanmasını ve tehlikeli işlere koşturulmasını önlemek için UNICEF, Terre des Hommes gibi birçok uluslararası kuruluşla işbirliği yapmaya başlamış.

Bu bağlamda ülkede alınan önlemleri Terre des Hommes yardım kuruluşundan Herman Zoungrana şöyle açıklıyor: "Hâlihazırda kendi köylerinde okula gitmelerini sağladığımız 700 kız çocuğu bulunuyor. Ayrıca 100 kız çocuğuna da meslek eğitimi projeleri sunuyoruz. Bu kızlar örneğin bir terzide ya da bir restoranda meslek eğitimi alıyor. Ve 100 kızımız da Tougan şehrinde liseye gidiyor."

Çocukluklarını yaşayamayan çocuklar

Tüm bu çabalar maalesef yine de yeterli olmuyor. Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) verilerine göre Burkina Faso'da hâlâ 500 binin üzerinde çocuk, çeşitli işlerde çalıştırılarak istismar ediliyor. Bu çocukların yarısı ülkede bulunan yaklaşık 600 altın madeninde insanlık dışı koşullarda sömürülüyor.

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün verilerine göre Afganistan'da da durum farklı değil. Ülkede 8-16 yaş arasında yaklaşık bir milyon çocuk çalışmak zorunda. Bu çocukların çoğu, çöpten işe yarar malzemeleri toplayarak, pazarda meyve-sebze satarak ya da kaynakçılık yaparak tüm ailesinin geçimini sağlıyor.

Uluslararası Çalışma Örgütü’ne üye 183 ülkenin 173’ü, 1999 yılında çocuk işçiliğine karşı mücadele programlarını hayata geçirme yükümlülüğü getiren bir anlaşmaya imza attı. Ancak Çalışma Örgütü’ne göre o günden bu yana ulusal eylem planları ve çıkarılan yasalarda büyük bir artış kaydedilse de bunları hayata geçirmede birçok ülke, hâlâ yetersiz kalıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Dirke Köpp & Yaya Boudani / Çeviren: Başak Demir

Editör: Ercan Coşkun