020410 50 Jahre TIROS-1

TIROS-1'in tanıtım videosu Amerikalıların yeni uydularıyla ne kadar gurur duyduğunu açıkça ortaya koyuyordu. "Bir hayalden daha fazlası" sloganıyla gökyüzüne fırlatılan uydunun hedefi, insanoğlunun görüşünün sınırını bulutların ötesine taşımaktı.

Yaklaşık bir metre genişliğinde ve yarım metre yüksekliğindeki TIROS-1, Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi NASA tarafından 1 Nisan 1960 günü sabah 6:40 sularında gökyüzündeki yolculuğuna uğurlandı. Uydu, güç kaynağıyla ilgili teknik bir arıza nedeniyle sadece 78 gün çalışabildi. Ancak bu kısa süre bile TIROS-1'in hava tahminleri alanında yeni bir çığır açmasına yetti.

Dakikada kendi ekseni etrafında 12 kez dönen uydu, sahip olduğu iki kamera sayesinde çektiği görüntüleri yeryüzüne gönderiyordu. TIROS-1 700 kilometre yükseklikten çektiği siyah beyaz görüntüleri yeryüzüyle temasın sağlanamadığı durumlardaysa iki kayıt cihazı sayesinde kaydediyordu.

Birçok ilerleme kaydedildi

Günümüzde 50'den fazla çevre uydusu ve yüzlerce gözlem uçağı ile balon düzenli olarak yeryüzünü ve atmosferi gözlemliyor. Bu nedenle artık televizyon kanallarının hava tahmini uzmanlarının masaları adeta birer uzay üssünü andırıyor.

Örneğin CNN televizyonunun hava durumu sunucusu Jacqui Jeras havanın kaç derece olacağı bilgisinden çok daha fazlasını izleyicileriyle paylaşıyor. Dev bir dokunmatik ekranda ülkenin üzerinde dolaşan alçak ve yüksek basınç alanları, yağış miktarı ve rüzgârın şiddeti detaylı olarak görülebiliyor. Jeras sadece bir dokunuşla görüntüyü büyütüp, değiştirebiliyor.

Sadece hava tahmini yapmıyor

ABD son olarak Mart ayı başında, kısaca GOES-P olarak adlandırılan Yersabit İşlevsel Çevre Uydusu'nu gökyüzüne gönderdi.

Sadece 122 kilogram olan TIROS-1'in aksine, yeni uydu GOES-P 3 bin 238 kilogram ağırlığında. 370 milyon euroya mal olan uydu, özellikle fırtına ve kasırga tahminlerinde önemli bir görev üstlenecek. Zira günümüz uyduları hava olaylarına bağlı doğal felaketlerin ve olası salgın tehditlerinin önceden tahmin edilmesini, hatta kutuplardaki buzulların ve yağmur ormanlarının durumunun takip edilmesini mümkün hale getirdi.

© Deutsche Welle Türkçe

Nicole Markwald / Çeviri: Banu Ertek

Editör: Ahmet Günaltay