Mısır yol ayrımında

Mısır’da Mursi yanlıları ile ordu arasındaki gerginlik devam ederken, ülkenin geçici Cumhurbaşkanı Adli Mansur, geçiş döneminin başbakanı olarak eski Maliye Bakanı Hazım El Beblavi’yi görevlendirdi. Geçici başbakanlık görevine daha önce Muhammed El Baradey öngörülmüştü, ancak Nur Partisi buna karşı çıkınca Beblavi ismi gündeme geldi. Geçici Cumhurbaşkanı Mansur bir seçim takvimi de açıkladı. Buna göre, altı ay içinde genel seçimlerin yapılması ve yeni anayasanın halk oylamasına sunulması hedefleniyor.

Mansur'un açıkladığı takvim yeni meclisin yaklaşık 6 ay içinde seçilmesini, anayasa değişikliklerinin yaklaşık 4,5 aylık bir süreçte tamamlanmasını, cumhurbaşkanı seçiminin ise parlamentonun toplanmasının ardından yapılmasını öngörüyor.

Ancak Müslüman Kardeşler hareketinin üst düzey yetkilileri, Mansur'un açıkladığı seçim takvimini reddetti. Müslüman Kardeşler ise taraftarlarına protesto gösterilerine devam etmesi çağrısında bulunuyor. Peki şiddetin tırmanmasından korkulan Mısır’da bir uzlaşma mümkün mü?

"Kolay kolay pes etmeyecekler"

Müslüman Kardeşler, Mısır toplumunun önemli bir parçasını oluşturuyor. Müslüman Kardeşlerin desteklediği Muhammed Mursi, 2012'de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinden düşük katılım oranına rağmen 13 milyon 200 oyla galip çıkmıştı.

Mısır'ın içinde bulunduğu kötü ekonomik durum göz önünde bulundurulduğunda tüm güçlerin ülkenin yeniden yapılandırılması için birleştirilmesi gerektiğine dikkat çeken Mısırlı siyaset bilimci Amr Haşim Rabia, Müslüman Kardeşlerin pek kolay pes etmeyeceğine işaret ederek "Geçmişte de birçok yenilgiyle karşılaştılar. Bunun da üstesinden geleceklerdir, ama bu Müslüman Kardeşler hareketinin şimdiye kadar aldığı en ağır darbe oldu" değerlendirmesinde bulundu.

Zira cepheler arasındaki ayrım giderek sertleşiyor. Müslüman Kardeşler ile ordu arasındaki gerginlik her geçen gün tırmanıyor. Çıkan çatışmalarda her gün onlarca kişi hayatını kaybediyor.

Öfke ve hayal kırıklığı

Berlin merkezli Bilim ve Politika Vakfı'ndan Ortadoğu uzmanı Volker Perthes, Müslüman Kardeşlerin şu anda büyük bir öfke ve hayal kırıklığı içinde olduğu ve bunun kendi yaptıkları hataları görmelerini şu an için engellediği görüşünde. Perthes bu durumun ordu cephesindeki gerilimin azalması halinde değişebileceğini ifade ederek şunları söyledi:

"Evet, ama hemen değil. Müslüman Kardeşlerin gerek kendi hükümetleri gerekse ordu konusunda uğradıkları başarısızlık, olayların ilk heyecanı atlatıldığında teşkilat içinde kapsamlı bir düşünüp taşınmaya neden olacaktır. Şu ya da bu yöne doğru ayrılanlar olacaktır. Belki bazıları şiddet yönüne geri dönecek, gizli işler çevirecek, diğerleri Erdoğan'ın da yaptığı gibi açıkça demokrasi yolunu seçen modern bir parti kurmalıyız diyecektir."

Ordu her ne kadar siyasi kurumların yeniden yapılanması sürecinin dışında kalacağını belirtmiş olsa da Müslüman Kardeşlerin merkezini kapatmak ve İslamcı liderlere yönelik soruşturma başlatmak suretiyle baskıyı sürdürüyor.

Şu an Mısır'da taraflar arasında uzlaşma sağlayabilecek tarafsız bir aracı bulunmuyor. Selefi Nur partisi dahil olmak üzere İslamcı partiler, kurulacak geçiş hükümetine mesafeli duruyor. Ortadoğu uzmanı Perthes "İslamcı siyasetin ağır bir darbe aldığı, bunun Müslüman Kardeşlerin de zayıflamasına neden olduğu" yorumunu getiriyor.

Bunu kabullenemeyen Müslüman Kardeşler ise ayaklanma çağrısı yapıyor, halkı bir iç savaşa karşı uyarıyor ve uzlaşmaz bir tavır sergiliyor. Hatta Müslüman Kardeşlerin bazı destekçileri internette Mursi'nin yeniden görevinin başına getirilmemesi durumunda ülke çapında saldırılar düzenleme tehdidinde bulunuyor.

"Şiddet tırmanabilir"

Mısır'da yaşanan şiddet daha da tırmanabilir mi? Bilim ve Politika Vakfı'ndan Ortadoğu uzmanı Volker Perthes'e göre bu mümkün.

Perthes, "Ben şiddet olacağını düşünüyorum. Ancak bunun ille de Müslüman Kardeşler kaynaklı olması gerekmiyor. Aksine Müslüman Kardeşler camiasında yerleşen, terör veya cihat geçmişi olan ama İslamcı bir cumhurbaşkanının seçilmesinin belki de ileri doğru atılmış bir adım olacağını düşündükleri için bu geçmişe mesafeli duran Cemaat-i İslami gibi güçler tarafından” diyor.

Müslüman Kardeşlerin de radikalleşebileceği ve ülkenin yeniden yapılanmasını engelleyeceği konusunda halk içinde de endişeler var. Mısır'daki laik güçler de İslamcıların siyasetin tamamen dışına itilmesi halinde doğacak risklerin farkında. Zira sol liberal ittifak, İslamcı partilerin kurulacak hükümetin dışında tutulmasına karşı olduğunu açıkça ortaya koydu.

© Deutsche Welle Türkçe

Diana Hodali, Banu Wöltje

Editör: Beklan Kulaksızoğlu