NATO'da Finlandiya ve İsveç için uzlaşı arayışı

Almanya'nın başkenti Berlin'de düzenlenen NATO Dışişleri Bakanları Gayrıresmi Toplantısı'na Finlandiya ve İsveç'in İttifak'a üye olma talepleri damga vurdu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Türkiye'nin söz konusu iki ülkenin NATO üyeliğine  ilişkin "olumlu bir düşünce içerisinde değiliz" açıklaması sonrası gözler Türkiye'nin tavrına çevrildi.

NATO Genel Sekreter Yardımcısı Mircea Geoana Türkiye'nin Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliği ile ilgili endişelerinin giderilebileceğinden emin olduğunu söyledi. Geoana, pazar günkü oturum öncesi yaptığı açıklamada "Türkiye önemli bir müttefik ve dostlar ile müttefikler ile ilgili endişelerini açıkladı" dedi. Geoana, "Söz konusu ülkelerin NATO üyeliğine başvurması halinde NATO'nun onları karşılayabilmek için uzlaşı için gereken tüm koşulları sağlayabileceğinden eminim" şeklinde konuştu.

Toplantıya katılmak üzere Berlin'e giden Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, dün Finlandiya ve İsveçli mevkidaşları ile üçlü bir görüşme gerçekleştirdi. Çavuşoğlu, toplantı sonrası Twitter'den yaptığı açıklamada görüşmenin içeriğine dair bilgi vermedi.

Görüşmeyle ilgili Twitter hesabından paylaşımda bulunan İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde ise "Kötüleşen güvenlik durumunu ve NATO'nun açık kapı politikasını ele aldık" dedi.

Türkiye'nin itirazı sürüyor

Çavuşoğlu, üçlü görüşme öncesinde yaptığı açıklamada "Müttefik olacak bir ülke, açıkça PKK/YGP'ye, her gün bize saldıran, askerimizi, polisimizi ve sivillerimizi şehit eden bir terör örgütüne destek vermemesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.

Türkiye'nin tavrının değişmediğini ifade eden Çavuşoğlu, "NATO üyeliği meselesi başka bir konu. Burada özellikle Türkiye'nin tutumunun sebebi gayet açık ve net" dedi. NATO'nun bir müttefiklik olduğunu belirten Dışişleri Bakanı, "Bu neyi gerektirir? Sadece bir güvenlik meselesi değil omuz omuza dayanışma gerektirir. Her alanda özellikle güvenlik konusunda bir tehdit olduğu zaman. Burada maalesef bu bahsettiğiniz ülkeler, PKK/YPG'lere çok açık destek veriyor. Bu da halkımızın hissiyatını olumsuz yönde etkiliyor, gözümüzün önünde ve tüm uyarılarımıza rağmen. Dolayısıyla müttefik olacak bir ülke, açıkça PKK/YGP'ye, her gün bize saldıran, askerimizi, polisimizi ve sivillerimizi şehit eden bir terör örgütüne destek vermemesi gerekiyor. Ayrıca PKK ile mücadelemizden dolayı bize yönelik kısıtlamalar getirdiler" dedi.

İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde ile Finlandiyalı mevkidaşı Pekka Haavisto, Berlin'deki toplantıya konuk statüsünde katılıyor. NATO ile şu ana iyi komşuluk ilişkileri sürdüren ancak tarafsızlık politikası nedeniyle herhangi bir askeri ittifakın üyesi olmayan iki ülke Rusya'nın Ukrayna'ya müdahalesi sonrası bu politikayı değiştirme sinyali vermişti. Finlandiya geçen hafta askeri tarafsızlık politikasını sona erdirerek NATO'ya katılma başvurusu yapma kararı aldıklarını açıklarken İsveç'in de yakın bir tarihte benzer bir adım atması bekleniyor. Ancak söz konusu iki ülkenin NATO'ya katılabilmesi için kendi parlamentolarının yanı sıra İttifak üyesi  ülkelerin tümünün onay vermesi gerekiyor.

İyimser açıklamalar

Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, Türkiye'nin itirazı ile igili olarak, "Bu meseleye bir çözüm bulacağımızdan eminim" diye konuştu ancak bunun bir gecede gerçekleşeceği ile ilgili bir söz veremeyeceğini belirtti. Türkiye'nin suçlamalarına da karşılık veren Haavisto, terörizmle mücadelenin ülkesi için en önemli konulardan biri olduğunu ve ülkesinin IŞİD'le mücadeleye yaptığı katkının bunun en önemli kanıtlarından biri olduğunu belirtti.

Hırvatistan Dışişleri Bakanı Grlic Radman da Türkiye, Finlandiya ve İsveç ile görüşmelerin üçlü zirvenin ardından "iyi yolda" olduğunu ifade ederek "Bugün dayanışma göstermek ve tek sesle konuşmak için görüşmelerden iyi bir sonuç alacağımızı umuyorum" dedi.

Lüksemburg Dışişleri Bakanı Jean Asselborn ise Türkiye'yi tutumundan vazgeçmeye ve iki İskandinav ülkesinin olası üyeliğini onaylamaya çağırdı. Asselborn, "Şayet bu iki ülke bunu istiyorsa, kaldı ki isteklerinin bu doğrultuda olduğu görülüyor, 30 üye ülkenin hiçbiri buna karşı çıkmamalıdır" dedi.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da Almanya'nın bu iki ülkenin NATO'ya üyelik başvurusunu "hızlı, çok hızlı şekilde onaylayacağını" ifade ederek İsveç ve Finlandiya'nın başvurusunun ardından bir "kesinti" olmaması gerektiğini ifade etti. "NATO savunmaya dayalı bir ittifak ve öyle kalacak" diyen Baerbock, "Ancak aynı zamanda açık kapı politikası yürüten bir ittifak ve İsveç ile Finlandiya'nın parlamentolarının ve toplumlarının üyelik yönünde bir karar alması halinde biz de onlara hoş geldin deriz" şeklinde konuştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan cuma günü yaptığı açıklamada Türkiye'nin İsveç ve Finlandiya'nın üyeliğini veto edebileceği sinyali vermiş ve "Şu anda İsveç ve Finlandiya ile ilgili gelişmeleri takip ediyoruz ama olumlu bir düşünce içinde değiliz” ifadesini kullanmıştı. Türkiye'nin tutumu NATO içinde tartışmalara neden olmuştu.

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ise Türkiye'ninİsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğine kapıları kapatmadığını ancak İskandinav ülkeleriyle müzakereler yapmak ve Ankara'nın terörist faaliyetler olarak gördüğü faaliyetlere, özellikle de İsveç'tekilere, kısıtlama getirilmesini istediğini söyledi. Reuters'e röportaj veren Kalın, "Kapıyı kapatmıyoruz. Ama temelde bu konuyu Türkiye'nin ulusal güvenlik meselesi olarak gündeme getiriyoruz" diye konuşmuştu.

Reuters,dpa,DHA/BÖ,JD