"Nazi gardiyanı" suçlu bulundu
12 Mayıs 2011
Ukrayna asıllı Demjanjuk'u 28 bin Yahudi'nin öldürülmesine yardımcı olmaktan suçlu bulan Münih kentindeki Eyalet Mahkemesi, sanığın tutuklu bulunduğu iki yılı ve yaşını göz önünde bulundurarak geri kalan cezası için cezaevine gitmesine gerek olmadığına ve bu nedenle salıverilmesine hükmetti. Almanya Yahudiler Merkez Konseyi Başkanı Charlotte Knobloch, Demjanjuk'un suçlu bulunmasını memnuniyetle karşıladı. Knobloch, kararı Alman yargı sisteminin işlediğinin bir göstergesi olarak değerlendirdi.
28 bin kişinin öldürülmesine yardım etti
John Demjanjuk, II. Dünya Savaşı döneminde Nazi toplama kampında gardiyan olarak binlerce kişinin ölümüne nezaret etmekten dolayı yargılandı. Yargıçlar, Demjanjuk’un 1943’de yaklaşık dört ay boyunca Nazi kampı Sobibor’da gardiyanlık yaptığının ve en az 28 bin kişinin öldürülmesine yardımcı olduğunun kanıtlandığını kaydetti.
Yargıç Ralph Alt, sanığın toplu katliamların bir parçası olduğunu söyledi. Alt, yakılan cesetlerin alevlerinin kilometrelerce öteden görüldüğü ve ağır kokunun geniş bir bölgeye yayıldığını, dolayısıyla o dönemde toplama kamplarının neresinde görev yaparlarsa yapsınlar "Trawniki" adı verilen gönüllü gardiyanların olayların bilincinde olduğunu belirtti. Yargıç, gardiyanların toplama kampına getirilen Yahudileri karşıladığı, gözetim altında tuttuğu ve gaz odalarına götürdüklerini belirterek, gönüllülerin yardımı olmadan Yahudi soykırımının gerçekleştirilemeyeceğini söyledi.
“Şahsi bir suçtan söz edilmiyor ve sadece topluca gönüllü gardiyanların işlediği olası suçlar bir sanığın üzerine yıkılmaya çalışılıyor" şeklinde konuşan John Demjanjuk’un avukatı Ulrich Busch kararın açıklanmasının ardından hemen temyize başvurdu.
Yargıç gerekçesini açıkladığı sırada davayı izleyenler gözyaşlarını tutamazken, tekerlekli sandalyede ve güneş gözlüğüyle duruşmaya gelen John Demjanjuk soğukkanlı tavır sergiledi. Sanık sırt ağrıları nedeniyle daha sonra onun için hazırlanan sedyede davayı takip etti.
Davanın müdahil avukatı Cornelius Nestler de “Bu, şimdiye kadar yürütülen soruşturmalarda yeni bir adım oldu. Özellikle de Federal Almanya Cumhuriyeti'nin yargı sistemi açısından” diyerek, kararın hukuki açıdan bir kazanım olduğuna dikkat çekti.
Tutukluluk hali kaldırıldı
Ancak Demjanjuk beş yıla mahkûm olmasına karşın tutukluluk hali kaldırıldı. Mahkeme, Demjanjuk’un dava başladığından bu yana iki yıldır tutuklu olduğunu ve sağlık durumunun bir süre daha hapishanede kalmaya uygun olmadığını kaydetti. Yargıç Ralph Alt, davanın sürecinin henüz tamamlanmadığını, Demjanjuk’un herhangi bir ülke vatandaşlığı olmadığı için başka bir ülkeye kaçamayacağını söyledi.
2009 yılından bu yana Münih kentinde yargılanan Demjanjuk, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Almanya’dan ABD’ye iltica etmişti. Nazi toplama kampı Treblinka’da gardiyanlık yaptığı suçlamasıyla 1986 yılında İsrail’e iade edildi. İsrail’de mahkûm olan Demjanjuk’un başka bir gardiyanla karıştırıldığı gerekçesiyle çarptırıldığı ölüm cezası temyizde bozuldu. Yeniden ABD’ye dönen John Demjanjuk 2009’da vatandaşlıktan çıkartılarak, bu kez Sobibor Nazi kampında gardiyanlık yapmakla suçlayan Almanya’ya iade edilmişti.
© Deutsche Welle Türkçe
dapd,DW / Derleyen: Deniz Eğilmez
Editör: Hülya Köylü