Orta Afrika'da bölgesel yangın tehlikesi

Orta Afrika'dan gelen çatışma haberleri durulmak bilmiyor. Orta Afrika Cumhuriyeti'nde Müslüman Seleka ve Hrıstiyan Anti-Balaka milisleri arasında aylar süren kanlı çatışmaların ardından tartışmalı devlet başkanı Michel Djotodia istifa etti, göreve gelen geçici devlet başkanı Ferdinand Nguendet anarşinin sona erdirileceği sözü verdi. Ancak ülkeden hâlâ çatışma ve ölüm haberleri geliyor.

Çatışma bölgesine komşu Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nden gelen haberler de oldukça endişe verici. BM'nin Kongo'doki misyonu MONUSCO'nun özel temsilcisi Abdullah Wafy, Orta Afrika Cumhuriyeti sınırında Seleka milislerinin bulunduğunu, bu nedenle pek çok kişinin buradan Kongo'nun güneyine kaçtığını belirtiyor.

"Kongo'daki istikrarsızlık tehlikeli"

Hamburg merkezli Alman Küresel ve Bölgesel Araştırmalar Enstitüsü GIGA'dan Kongo uzmanı Nadine Ansorg, Kongo’daki istikrarsızlığın bölge açısından yarattığı tehlikeye dikkat çekiyor ve şunları söylüyor:

“Asiler bu bölgeye çekilip dinleniyor ve bölgesel kanallar üzerinden yeni silahlar ediniyor. Çatışmaya güçlü bir şekilde girebilmek için yeniden yapılanabiliyorlar. Bu, çatışmaların gidişatı açısından büyük bir tehlike. Olası çözümlere giden yol böylece daha da uzaklaşıyor. Bu, tüm bölgede inanılmaz bir istikrarsızlık faktörü.”

Kongo Demokratik Cumhuriyeti Batı Avrupa kadar büyük bir alanı kaplıyor. Geniş bölgelerde ne hükümet ne de ordu kontrolü var. Altyapı kötü, pek çok sokak ve cadde yağmur döneminde kullanılamıyor. El değmemiş dev ormanlar ülke boyunca uzanıyor. Buralarda on yıllardır çok sayıda asi grup barınıyor ve onların sözü geçiyor. Bu gruplar arasında komşu Ruanda, Burundi ya da Ugandalı gruplar da bulunuyor. Aralarına şimdi de Orta Afrika Cumhuriyeti'nden asi gruplar eklendi.

Güney Sudan tehlikesi

Güney Sudan'da ise durum biraz daha kontrol altında. Buradaki çatışma henüz komşu ülkelere yayılmadı. Asilerin ülke içinde geri çekilebilecekleri yeterince alan var. Kongo ve Orta Afrika Cumhuriyeti sınırına yakın bölgeler hâlâ Güney Sudan hükümetinin kontrolünde. Ancak Güney Sudan'daki kriz de yayılma potansiyeli gösteriyor. Komşu ülke Uganda resmî olarak arabulucu rolü oynasa da Devlet Başkanı Yoweri Museveni görevdeki Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir'in tarafında olduğunu açıkça ortaya koydu.

Diplomasinin önemi

GIGA Enstitüsü'nden Kongo uzmanı Nadine Ansorg, ülke sınırlarını aşan kriz durumlarında diplomasinin en önemli araç olduğuna dikkat çekiyor. Bölgesel kriz yönetiminin yeterli olmadığını belirten Ansorg, tüm bölgeyi saracak bir yangın tehlikesini azaltmak için tüm bölgeden aktörlerin ve arabulucuların hep beraber masaya oturması gerektiğini belirtiyor. Ansorg, son olarak Çad'da düzenlenen ve Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki silahlı çatışmaların masaya yatırıldığı Afrika Zirvesi'ni örnek gösteriyor ve şunları söylüyor:

“Şiddetten muzdarip Afrika ülkeleri arasında işbirliğinin daha fazla geliştirilmesi gerekli. Mevcut gelişmeler ışığında bir şeylerin harekete geçirildiğini ve bölge hükümetlerinin, Afrika Birliği ve BM'nin farklı krizleri birbirinden ayrı bir şekilde ele alamayacaklarını anladıklarını umuyorum.”

Barış misyonlarında kaynak sıkıntısı

Kongo'daki BM misyonu ile Afrika Birliği'nin Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki barış misyonu MISCA, Orta Afrika'daki yangının durdurulmasında ve uzun vadede barışın sağlanmasında kilit rol oynuyor. Nadine Ansorg, ancak bu ödevi yerine getirmede uluslararası barış birliklerinin yeterli kaynağa sahip olmadığına dikkat çekiyor:

“Askerler kısmen çok kötü eğitimli ve yeterli donanımları yok. Bölgede yerel düzlem dahil olmak üzere şiddetin önümüzdeki yıllar hatta on yıllarda sona ereceğine inanmıyorum.”

© Deutsche Welle Türkçe

Hilke Fischer / Beklan Kulaksızoğlu

Editör: Ercan Coşkun