'Putin Sistemi'ne isyan

Yaklaşık üç aydır on binlerce kişi sokaklara dökülerek, adil seçimler ve daha fazla demokrasi için gösteri yapıyor. Bundan kısa bir süre önce birçok kişinin hayal bile edemediği bir gelişme bu Rusya için. Uzmanlar ve siyasetçiler, 10 yıldan uzun bir süredir uykuda olan sivil toplumun uyandığı görüşünde.

"Bardağı taşıran son damla"

Bu uyanışın nedeni Vladimir Putin. 2000 ile 2008 yılları arasında devlet başkanlığı yapan Putin, pazar günkü seçimler için tekrar aday. Başbakan Putin ve şimdiki Devlet Başkanı Dmitri Medvedev 2011 Eylülünde uzun bir süredir görevleri değişmeyi planladıklarını açıklamışlardı. “Toplumsal Karar” adlı sivil toplum örgütünün başkanı ve AB-Rusya Sivil Toplum Forumu üyesi Natalia Taubina, Putin’in tekrar Kremlin’e aday olduğunu açıklama şeklinin birçok Rus’u kızdırdığını söylüyor. Taubina, "Bardağı taşıran son damla, aralık ayındaki seçimlerde yapılan benzeri görülmemiş hilekarlıktı. Gönüllü seçim gözlemcisi olan sade vatandaş da bu yolsuzluğu kendi gözleriyle gördü.” diyor.

"Öncelikle saygı"

Duma seçimlerine hile karıştırılmasının protesto hareketi için belirleyici olduğunu kaydeden Taubina, toplumun öncelikle saygı talep ettiğini belirtiyor. Protesto hareketi, seçimlerin hür ve adil olmasını, partilerin seçimlere daha kolay katılmasının sağlanmasını ve siyasi tutukluların serbest bırakılmasını talep ediyor. Ülkedeki antidemokratik gelişmeleri eleştiren liberal Ruslar, ‘Putin sistemi’ olarak nitelendirdikleri durumu barışçıl bir yolla değiştirmeyi hedefliyorlar.

Orta sınıf destekliyor

Rusya'daki protesto hareketi özellikle yeni orta sınıf tarafından destekleniyor. Muhalif liderlerden, eski Başbakan Mihail Kasyanov, "Rusya’da bugün orta sınıfın, varlıklı insanların kitlesel protestosu söz konusu. Halk anayasanın kendilerine tanıdığı haklara, örneğin hür ve adil seçim hakkına saygı gösterilmesini istiyor." şeklinde konuşuyor.

Farklı ideolojik gruplar bir arada

Aralık ayı başından bu yana üç büyük ve çok sayıda küçük gösterinin yapıldığı Moskova’da ne dondurucu soğuklar, ne de olası misillime korkusu insanların sokaklara dökülmesini engelleyebildi. Moskova’daki Carnegie Vakfı’ndan siyaset uzmanı Nikolay Petrov, gösterileri değerlendirirken, "İki önemli gelişme oldu. Birincisi, insanların birlik ve başarı gösterisi yapmaları, ikincisi ise farklı ideolojik grupların bir araya gelebilmiş olması." diyor.

Zaferden emin

Protestoların özellikle internet üzerinden organize edildiği Rusya’da, siyasi gerginlik devlet başkanlığı seçimleriyle iyice artmış durumda. Putin zaferinden emin, zira anketlere göre, seçmenlerin yarıdan fazlası oyunu başbakana vermeye hazırlanıyor.

Putin'in meşruiyeti sorgulanabilir

Muhalefet Putin’i, tehlikeli olabilecek rakiplerini daha yarış başlamadan ekarte etmekle suçluyor. Protestocular, seçimleri dikkatle takip etme ve olası yolsuzlukları belgeleme kararı aldı. Muhalif sesler, yolsuzluklar çok yoğun olduğu takdirde Putin’in meşruiyetinin sorgulanabileceğini belirtiyor.

Putin'den göstericilere yakınlaşma sinyali

Önce göstericileri ciddiye almayan Putin ise, yakınlaşma sinyalleri gönderiyor, hatta Rusya’daki sivil toplumun giderek daha olgun ve sorumluluk sahibi olduğunu söylüyor. Putin, Moskova’da çıkan Kommersant gazetesi için yazdığı makalede, devletin demokrasi mekanizmalarını orta sınıfın daha fazla katılım gösterebileceği şekilde yenilemesi gerektiğini de belirtiyor.

Suikast girişimi iddiaları

Bu arada birkaç gün önce Çeçen ayrılıkçı lider Doku Umarov'un emriyle kendisine yönelik bir suikast girişiminin, Rus ve Ukrayna gizli servisi tarafından ortaya çıkarıldığı iddia edilen Rusya Başbakanı ve Devlet Başkanı adayı Putin, gözünün korkutulamayacağını kaydetti. Putin, „Benim konumumda olanların buna alışması lazım. Suikast girişimleri hiç bir zaman işimi engellemedi. Bu gelecekte de değişmeyecek. Sürekli korku içinde olursanız, yaşayamazsınız. Bırakın, teröristler bizden korksun.” dedi.

Propaganda şüphesi

Ancak seçimlerin hemen öncesinde devlet televizyonundan duyurulan suikast girişimi iddiası, birçok gözlemci tarafından, devlet başkanı adayının propagandasından başka bir nitelik taşımayan göstermelik bir eylem olarak nitelendiriliyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Roman Goncharenko / Çeviren: Aydın Üstünel

Editör: Ahmet Günaltay