Rusya-Ukrayna krizinden ihracat nasıl etkileniyor?

Rusya ve Ukrayna arasında süren savaş, Türkiye ekonomisine gıda fiyatlarında artış olarak yansırken ihracatta da sorunların yaşanmasına neden oluyor.

Rusya ve Ukrayna'nın Türkiye'nin iki önemli ticari partneri olması, bu ülkelere yapılan ihracatın daha az etkilenmesi için yeni çözümler üretilmesini de beraberinde getirdi. Mart ayında yerel para birimiyle yapılan ihracat iki katına çıktı.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre geçen yıl Türkiye'nin en çok ihracat yaptığı ülkeler arasında Rusya 10, Ukrayna 20'nci sırada yer alıyor.

DW Türkçe'ye konuşan TİM Başkanı İsmail Gülle, geçen yıl iki ülkeye yapılan toplam ihracatın 9 milyar doları bulduğunu ve iki ülkenin dış ticaret hacminden yüzde 8'in üzerinde pay aldığını söylüyor.

Ödemeler konusundaki sıkıntılar

İsmail Gülle, savaşın Türkiye ekonomisi ve ihracatına etkilerine karşı Ticaret Bakanlığı ile hızlıca aksiyon aldıklarını belirterek, bu savaştan en az zararla çıkmak için bazı adımlar attıklarını vurguluyor.

Rusya'ya gerçekleştirilen ihracatta teslimat sorunu yaşamayı beklemediklerini ifade eden Gülle, Batı ülkelerinin uyguladığı yaptırımlar nedeniyle Rusya'nın SWIFT sisteminden devre dışı kalmasının ise ödemeler konusunda sıkıntıları gündeme getirebileceğini düşünüyor. Gülle, "SWIFT'in karşılığı olarak yerel paralarla ticaretin en doğrusu olduğu görüldü. Sadece bugün koşullar yerel paralarla ticarete zorlayacaktır" diyor.

Bu ay Türk Lirası'yla ihracatın neredeyse yüzde 100 arttığına işaret eden Gülle, "Bu, yerel paralarla ticareti daha da cesaretlendirecektir. Çözüm yerel parayla ticarette karşılıklı merkez bankalarının kuracağı sistem. Rusya ile yerel parayla ticaret zaten daha önceden başlamıştı. Şu anda da Türk Lirası bazında işlemlerimiz yapılıyor. Bu daha büyüyecektir" görüşünü paylaşıyor.

‘Ukrayna'daki sorun daha büyük'

Gülle, Ukrayna'daki sorunun çok daha büyük olduğunu söylüyor. Bu çerçevede turizmi ve ihracatı etkilendirmemeye çalışacaklarını belirterek, "Ukrayna'ya ihracatımız yıllık 2,8 milyar dolar.  Hem bakanlığımız hem Ukrayna tarafı bu konuları çözme konusunda bir noktaya gelecektir. Türkiye'nin mevcut ilişkilerini ve mevcut hacmini koruyacağını ümit ediyoruz" diyor.

Rusya'nın mal tedarikinde ise nispeten sorunların daha az olacağını ümit ettikleri söyleyen Gülle, "Gümrüklerde, ulaşımda ve lojistikte sorun olmadığı sürece mal almaya devam edeceklerdir ama Ukrayna için alternatif pazarlar olacaktır. Gıdanız olsun, sorun değil. Dünyanın her tarafından Türk mallarına talep var" diye konuşuyor.

Gülle'nin verdiği bilgiye göre geçen yıl Rusya'ya en çok ihracat gerçekleştiren sektörler sırasıyla yaş meyve ve sebze, otomotiv, kimyevi maddeler ve mamulleri, makine ve aksamları, tekstil ve hammaddeleri oldu.

Ukrayna'ya ise kimyevi maddeler ve mamulleri, çelik, otomotiv, yaş meyve ve sebze, makine ve aksamları oldu. Geçen yıl Rusya'ya otomotiv ihracatı yüzde 51, Ukrayna'ya ise çelik ihracatı yüzde 75 arttı.

Türkiye'nin meyve sebze ihracatında ise Rusya birinci, Ukrayna ise üçüncü sırada yer alıyor.

Bunların yanı sıra Türkiye, Rusya'dan 4,7 milyon, Ukrayna'dan 2 milyon turist ağırladı.

Sebze ihracatçısının alacakları eridi

DW Türkçe'ye konuşan Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Nejdat Sin, şubat ayında Rusya'ya 58,7 milyon dolar, Ukrayna'ya 19,5 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdiklerini belirterek, iki ülke arasındaki savaştan yaş meyve sebze ihracatçısının olumsuz etkilendiğini söylüyor. 

İki ülkeye olan yaş meyve ve sebze ihracatının kaçınılmaz bir biçimde azaldığını aktaran Sin, kayıplara ilişkin net bir rakam vermenin erken olduğu görüşünde.

Nejdat Sin, hem Ukrayna'ya hem de Rusya'ya yerel para üzerinden ürün sattıklarını dile getiriyor. Rusya'ya nakliyatta bir problem yaşamadıklarını, ülkeye deniz yoluyla ulaşabildikleri ifade eden Sin, rublenin değer yitirmesinden dolayı ise ihracatçının ciddi bir kaybı olduğunu söylüyor. Sin, "Özellikle sebze hallerine ağırlıklı olarak o ülkelerin para birimleriyle satış yapıyoruz. Her iki ülkenin de para birimlerinin aşırı değer kaybetmesinden dolayı ihracatçılarımız ciddi şekilde mağdur oldu. Alacaklarımız yüzde 50'nin üzerinde eridi. Bu kayıpların giderilmesi konusunda ilgili bakanlıklar ve yetkililerle görüşmelerimiz devam ediyor" diyor.

'Ruble hesapları çeviremiyoruz'

Bazı bankalar ruble ile işlem yapmadığı için ruble hesaplarını başka bir para cinsine çeviremediklerini aktaran Sin, bu durumun da mağduriyeti daha da artırdığını vurguluyor.

TİM verilerine göre bu yılın Ocak-Şubat döneminde Rusya'ya 821 milyon dolar, Ukrayna'ya 407 milyon dolarlık ihracat gerçekleşti.

Yılın ilk iki ayında, Rusya'ya en fazla ihracat yapan ilk beş sektör; 129,7 milyon dolar ile otomotiv, 123,4 milyon dolar ile yaş meyve ve sebze, 96,4 milyon dolar ile kimyevi maddeler ve mamulleri, 78,7 milyon dolar ile makine ve aksamları, 56,8 milyon dolar ile elektrik ve elektronik şeklide sıralanıyor.

Aynı dönemde Ukrayna'ya en fazla ihracat gerçekleştiren ilk beş sektör ise sırasıyla 58,4 milyon dolar ile savunma ve havacılık sanayii, 49,8 milyon dolar ile çelik, 48,4 milyon dolar ile yaş meyve ve sebze, 42,8 milyon dolar ile kimyevi maddeler ve mamulleri, 39,5 milyon dolar ile makine ve aksamları sektörü oldu.

Pelin Ünker

© Deutsche Welle Türkçe