Rusya’dan koşullu destek

Rusya BM Güvenlik Konseyi'nde Şam yönetimine karşı hazırlanan karar tasarısını koşullu olarak destekleyeceğini açıkladı.

Rusya'nın Suriye konusundaki tutumunu değiştirmediğini belirten Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rus haber ajansı Interfax'a yaptığı açıklamada, Moskova'nın BM ve Arap Birliği'nin özel temsilcisi Kofi Annan'ın önerilerini desteklemeye hazır olduğunu kaydetti.

Annan'ın önerilerinin önemli olduğunu belirten Lavrov, Moskova'nın Suriye halkı, hükümet ve muhalefet arasında anlaşma sağlanmasından yana olduğunu da sözlerine ekledi. Şam yönetimine karşı ültimatom verilmesine karşı olduklarına dikkat çeken Rus Dışişleri Bakanı, Annan'ın önerilerinin tartışılması gerektiğini ifade etti.

Kofi Annan, geçen hafta Şam'ı ziyaret etmiş ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'dan askeri operasyonlara son vermesini ve muhalefetle diyalog kurmasını istemişti.

Rusya'nın tutumu ne anlama geliyor?

Lavrov'un son dönemde Suriye'ye yönelik yaptığı açıklamalar, Moskova ve Şam yönetimleri arasında dengelerin değişmeye başladığı şeklinde yorumlarına yol açmıştı. Rusya'nın Suriye politikasına ilişkin DW'den Roman Goncharenko'nun analizi:

“Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov hafta sonunda televizyon muhabirinin sorularını yanıtlarken, Suriye’de siyasi reformların başlatılmasına paralel olarak şiddet olaylarının da artmasını hayretle karşıladığını ve hükümet kuvvetleri ile silahlı muhalif gruplar arasındaki çatışmalarda “kuvvetin çoğu zaman nispetsiz kullanıldığını” söylemişti.

Lavrov’un sözleri dikkatlerden kaçmadı. Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle hafta başında bir gazeteye verdiği mülakatta Lavrov’un eleştirisini, “Moskova’nın, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad karşısındaki tutumunu değiştirmeye başladığı” şeklinde değerlendirdi. Fransa Dışişleri Bakanı Alain Juppe de Rusya’nın Suriye politikasında “küçük değişiklikler sezildiğini” söyledi.

Moskova, Şam’dan uzaklaşıyor

Gerçekten de Rusya’nın Suriye anlaşmazlığındaki katı tutumunu yumuşatabileceğine dair işaretler artıyor. Kısa süre önce, Şam yönetiminin tavsiyelerini zamanında yerine getirmediğinden yakınan Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, hükümetinin Esad rejimini değil adaleti desteklediğini belirtmişti. Bütün bunlar Rusya’nın, muhalefete kanlı müdahalesinden dolayı dünya devletlerinin giderek artan tepkisiyle karşılaşan Suriye’deki rejimden uzaklaşmaya başladığına yoruluyor.

Rusya aynı zamanda, Şam yönetimi ile muhalefet arasında arabuluculuk yapmaya çalışan eski BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ı da en azından şifahi olarak destekliyor. Kofi Annan’ı özel temsilciliğe seçen ve 60 devletin temsil edildiği Suriye’nin Dostları buluşması Rusya tarafından boykot edilmişti.

Tarihin haksızlar tarafında olmak

Batılı gözlemciler Rusya’nın şimdiye kadar tavrını yumuşatmamasını iç politik nedenlere bağlıyorlar. Başkanlık seçiminden birkaç hafta sonra Moskova’nın değişmeye başladığını belirten “Küresel Politikada Rusya” adlı derginin yazı işleri müdürü Fyodor Lukyanov Suriye politikasının değiştiğini teyit etmekle birlikte bu değişikliğin başkanlık seçimiyle ilgisi olmadığını söylüyor. “Esard rejiminin geleceğinin olmadığını Rusya da idrak etti” diyen Lukyanov, Suriye’nin devlet başkanı üzerindeki baskının arttığını ve Esad’ın büyük hatalar yaptığını ifade ediyor. Rus uzman aynı zamanda, başta ABD olmak üzere Batı’nın da tavrını değiştirmeye başladığından ve Batı’yı alan, “Esad gidince ne olur?” endişesinin Moskova’nın değişmesini kolaylaştırdığından söz ediyor.

Güvenlik Konseyi’nde uzlaşma arayışı

Moskova henüz Esad’dan desteğini çekmiş değil. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamalarda, Suriye’ye askerî müdahale yapılmasını öngören herhangi bir karar tasarısının BM Güvenlik Konseyi’nde Rusya tarafından veto edileceği belirtiliyor. Çin ve Rusya, tek taraflı olduğu ve sadece Şam yönetimini kınayıp muhalefete ses çıkarmadığı gerekçesiyle iki kez Suriye karar tasarısını bloke etmişti. Güvenlik Konseyi'nde şimdi yeni bir karar tasarısı üzerinde tartışılıyor.

Berlin'deki İlim ve Siyaset Vakfı'nın Rusya uzmanı Margarete Klein insani yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması üzerinde mutabakat sağlanabileceğini ve dışarıdan zorlandığı izlenimi yaratmamak şartıyla, Şam'da iktidarın değişmesine Rusya'nın destek verebileceğini söylüyor. Rus siyaset uzmanı Lukyanov da Rusya ile Batı'nın ortak paydada buluşabilecekleri görüşünde. Lukyanov, "Moskova'nın katı tutumuyla amacına çoktan ulaştığını ve Rusya'nın onayı olmadan Suriye için meşru çözüm bulunamayacağını herkese kabul ettirdiğini" söylüyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Roman Goncharenko/A. Günaltay

Editör: Gezal Acer