Seçimlerde sürpriz beklenmiyor

Rusya’da seçimlere geri sayım sürerken, Kremlin'in seçim sürecini manipüle etmesinden endişe edenler de harıl harıl çalışıyor. Bağımsız seçim gözlemcileri kuruluşu Golos ile internet gazetesi Gazeta.ru tarafından yürütülen bir internet projesiyle, parlamento seçimlerindeki ihlaller ve şikayetler şehir şehir harita üzerinde not ediliyor. Şimdiye kadar medyadaki yanlı haberler, oy satın alma ya da devlet daireleri ve işletmelerde yöneticilerin çalışanlarına yaptığı baskı ile ilgili 3 bin 500 kadar veri toplanmış.

Alman Friedrich-Naumann Vakfı Moskova bürosu proje müdürü Sascha Tamm bu tür vakaların Rusya’da ‘idarî kaynaklar’ olarak adlandırıldığını ve bu seçimlerde bu yönteme oldukça sık başvurulduğunu belirtiyor: “Birleşik Rusya’ya boşuna iktidarın partisi demiyorlar. Kamu idarecileri, belediye başkanları, kamu şirketlerinin şefleri, çalışanlarının Birleşik Rusya’ya oy vermeleri için çok yoğun şekilde nüfuzlarını kullanıyor.”

AGİT takip ediyor

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı AGİT de bu konudaki şikâyetleri kayda alıyor. AGİT seçim gözlemcilerinin ara raporunda, iktidar partisinin bu ‘idarî kaynakları’ kullandığı yönünde diğer partilerden gelen iddialardan bahsediliyor.

Friedrich-Naumann Vakfı’ndaki uzmanlar, bu seçimlerde de geçmiş yıllardaki eğilimin süreceği görüşünde. Proje yöneticisi Sascha Tamm, Kremlin’in seçimleri manipüle etmeye çok da ihtiyacı olmadığını, seçim sonuçlarını etkileyebilmek için başka yollar bulunduğunu belirtiyor.

Tamm, “Seçimler ne özgür, ne de adil olacak. Seçim gününde tahminimizce manipülâsyonlar olacaktır. Ama burada seçim gününden ziyade, öncesinde yaşananlardan bahsediyorum” diyor.

Büyük bir çoğunluk sandıktan uzak duracak

Rusya'daki seçim ortamını anlayabilmek için 2005 yılına bakmak gerekiyor. O dönemde yürürlüğe giren yeni bir yasayla milletvekillerinin sadece parti listelerinden seçilebilmesi sağlanmıştı. Bu yasa sonucu bağımsız adayların Duma’ya girebilme şansı ellerinden alınmıştı. Yasayla ayrıca seçim barajı yüzde 5’ten yüzde 7’ye yükseltildi. Ayrıca siyasi partilerin seçimlere girebilmesi için seçimlerden en az bir yıl önce resmî olarak kayda alınmış olması şartı getirildi.

Bu şartlar altında Duma seçimlerinden sürpriz çıkması, güç dengelerinin değişmesi beklenmiyor. Duma'da temsil edilen dört parti parlamentodaki yerini koruyacak. Sandıktan açık arayla birinci parti olarak çıkmasına kesin gözüyle bakılan Birleşik Rusya'nın üçte ikilik çoğunluğunu koruyup koruyamayacağı ise merakla bekleniyor. Washington merkezli düşünce kuruluşu Carnegie'nin Moskova bölümünden Nikolay Petrov, “Burada uygulamada sistemin korunduğunu görüyoruz. Duma'da temsil edilen dört parti yerini koruyup serpilirken diğerleri için aşamayacakları engeller yaratılıyor” şeklinde konuşuyor.

Pek çok Rus, kullanacağı oyun seçim sonucunda bir şey değiştireceğine inanmıyor. Bağımsız kamuoyu araştırma merkezi Levada'nın yaptığı ankete göre sandık başına gitmeyip evde oturmayı tercih edeceklerin oranı yüzde 45'i bulacak.

© Deutsche Welle Türkçe

Roman Goncharenko / Çeviri: Beklan Kulaksızoğlu

Editör: Ahmet Günaltay