Silahlanma yarışı sürüyor

Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü tarafından açıklanan yeni rapora göre, 2011 yılında dünya genelinde askerî harcamalarda yalnızca yüzde 0,3'lük bir artış kaydedildi ve silahlanmaya toplam 1 trilyon 738 milyar dolar ayrıldı. Dünya genelinde son 10 yıldan bu yana ilk kez askeri harcamalar neredeyse duarağan kaldı. SIPRI raporuna göre, 2011 yılında ABD ve Avrupa silah ve askerî teçhizat harcamalarını kısarken, Rusya ve Çin büyük ölçüde artırdı.

Rusya, yaklaşık 8 milyar dolarlık ek harcamasıyla İngiltere ve Fransa’yı geride bırakarak, en çok askerî harcama yapan ülkeler listesinde üçüncü sıraya çıktı. Rusya’nın 2011 yılındaki harcamaları, bir önceki yıla oranla yüzde 9,3 oranında arttı.

Çin de askerî harcamalarını bir önceki yıla oranla yüzde 6,3 oranında artırarak 143 milyar dolara yükseltti ve en çok askerî harcama yapan ülkeler listesindeki ikinciliğini korudu.

Dünyanın en çok silah satan ülkesi ABD ise 2011 yılındaki askerî harcamalarını yüzde 1,2 oranında yani 711 milyar dolar düşürdü. Avrupa ise ufak bir artışla 407 milyar dolara çıkardı.

Küresel malî kriz, askerî harcamalara da yansıdı. Dünya genelinde en çok silah ve askerî teçhizat harcaması yapan ülkelerin altısında harcamalar kısıldı. Bu ülkeler Almanya, Fransa, Brezilya, Hindistan, İngiltere ve ABD. Almanya bir önceki yıla göre yüzde 3,5 oranında kısıntıya giderek SIPRI listesinde 8‘inci sıradan 9’uncu sıraya geriledi.

Çin ve Rusya ordularını genişletiyor

Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü'nden araştırmacı Carina Somirano, askeri harcamalarda kesintiye giden ülkelerin, bütçe açığını kontrol altına almaya çalışan ülkeler olduğuna dikkat çekti. Çin ve Rusya'daki silahlanmaya ayrılan bütçedeki artışın, dünyadaki güç dengelerini değiştirmeyeceği kanısında olan Samirano, “ABD harcamalarını ne kadar düşürse de hâlâ açık ara ile diğer ülkelerden daha fazla bütçe ayırıyor. Zira tüm dünyadaki askerî harcamaların yaklaşık yüzde 40'ını ABD yapıyor. Gelecekte İngiltere, Almanya ve Fransa gibi Avrupa ülkeleri harcamalarını biraz daha kısacak... Ancak bunun askerî nüfuzu azaltacağına inanmıyorum” diyor. Öte yandan uzmana göre, Çin ve Rusya’nın dünyanın önemli küresel güçleri haline gelme hedefinde kararlı olması nedeniyle, Avrupa ülkeleri biraz daha geri plana düşecek. Güç dengelerindeki kaymanın 2011 yılında başladığını söyleyen Samirano, “Çin ve Rusya, son yıllarda gerçekleştirdikleri ekonomik atılımla ordularını da geliştirmeye başladı” şeklinde konuşuyor.

ABD’nin askeri harcamaları düşecek

SIPRI raporuna göre ABD’nin harcamalarındaki gerilemede Amerikan Kongresi’ndeki sancılı 2011 yılı bütçe görüşmelerinin büyük etkisi oldu. Enstitüye göre Afganistan’daki askerlerini geri çekmeye başlayan ABD’nin, oradaki asker sayısı azaldıkça ve geçen yıl yürürlüğe giren Bütçe Kontrolü Yasası sayesinde, harcamaları daha da düşecek.

SIPRI raporunda Rusya’daki askeri harcamalardaki artışın en önemli nedenlerinden biri olarak, Moskova yönetiminin 2020 yılına kadar eskimiş askerî sanayisini modernleştirme çabasının olduğu belirtildi. Carina Somirano Çin'de de durumun benzer olduğunu şu sözlerle ifade ediyor: "Çin'de de askerî teçhizat ve ordunun modernleştirilmesi, askerî birliklerin konumunun iyileştirilmesi hedefleniyor. Çin en nihayetinde de askerî teknolojilerde ABD'ye rakip olmak istiyor. Bunun içinde çok hızlı modernleşmesi gerekiyor. Bu harcamalar sadece teçhizatla sınırlı kalmıyor, aynı zamanda araştırma ve geliştirmeye de büyük bütçe ayrılıyor."

Rapora göre Ortadoğu’da askerî harcamalar yüzde 4,6, Afrika’da ise yüzde 8,6 oranında artış gösterdi. Afrika’daki bu yüksek artışın en büyük sorumlusu ise Cezayir. Zira komşu ülke Libya'daki protestoların ülkesine sıçramasından kaygılanan Cezayir, silahlanmaya ayırdığı bütçeyi artırdı.

İran gibi birçok ülkenin askeri harcamalarındaki değişiklik ise veri eksikliği nedeniyle tespit edilemedi. Raporda Türkiye, Güney Kore ve İsrail’in yerli silah üretimi çabalarını artırmak istediklerine vurgu yapıldı.

© Deutsche Welle Türkçe

Dpa, Afp, DW / Derleyen: Başak Demir

Editör: Beklan Kulaksızoğlu