Türk ekonomisinde Suriye tedirginliği

Suriye'de rejim muhalifi hareketler, hemen yanı başındaki komşusu Türkiye’de de ciddi yankı buluyor. Siyasi düzlemde meselenin Türkiye'yi ilgilendiren birçok boyutunun yanında ekonomik düzlemde de Suriye’de yaşananların Türkiye’ye önemli yansımaları oluyor. Son zamanlarda başta Gaziantep olmak üzere, Türkiye’nin Güneydoğu illerinde Suriye’ye yapılan ticaret ve Suriye üzerinden özellikle alışveriş yapmaya gelen turistlerin yarattığı dinamizm önemli bir gelişme olarak öne çıkıyordu. Suriye ile rayında ilerleyen ve belli bir yükseliş ivmesi kazanan bu ilişkiler, isyan gösterilerinin başlamasıyla yerini tedirginliğe bıraktı.

Mayıs ayında ticaret geriledi

Bu tedirginlik, iki ülke arasındaki yapılan ticaret rakamlarına da yansımış durumda. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) en son açıkladığı verilere göre, Türkiye’nin Suriye’ye yaptığı ihracat, Mayıs ayında 117 milyon dolar olarak gerçekleşti. Halbuki 2010 yılında Mayıs ayında Suriye’ye yapılan ihracat 155 milyon dolar düzeyindeydi. Bu durum aylık bazda karşılaştırıldığında bir önceki yıla göre bu ülkeye yapılan ihracatta yüzde 25’lik bir düşüş anlamına geliyor. Bununla birlikte bu rakam iki ülke arasındaki ticarette tedirginliğin hissedilmeye başladığını gösterse de henüz bu tedirginliğin sarsıcı düzeyde olmadığını söylemek gerekiyor. Zira, Suriye’de isyan hareketlerinin Mart ayında başladığını düşünürsek, Türkiye’nin Mart-Nisan-Mayıs aylarında bu ülkeye yaptığı ihracatın bir önceki yılın aynı dönemine göre düşüş yaşamadığı aksine arttığı görülüyor. TÜİK’in verilerine göre olaylarla geçen ilk üç ayda Türkiye Suriye'ye 481 milyon dolar ihracat yaptı. 2010 yılında bu rakam 425 milyon dolardı.

Gaziantep karamsar değil

İhracatı yakından takip eden isimlerin yaptığı yorumlar bu sinyallerin nasıl okunacağına ilişkin detayları da sunuyor. İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdoğan Alkin, tüm bu verilere karşın, Suriye’de yaşanan olayların ekonomiye yansımasını tam anlamıyla ölçebilmek için 1-2 ay daha beklemek gerektiğini belirtiyor. Alkin, bununla birlikte tüm artış ivmesine rağmen Suriye ile yapılan ticaretin Türkiye ihracatı açısından oransal olarak önemli bir paya sahip olmadığını da belirtiyor. Ancak, Alkin, Türkiye’nin Güneydoğu illeri için Suriye’nin önemli bir pazar olduğunun da altını çiziyor. Dolayısıyla bu etkilerin bu iller için daha hayati olduğu ortaya çıkıyor. Bu illerin başında Gaziantep geliyor. Tüm bu tabloya rağmen şehirde karamsar bir hava hakim değil. Gaziantep Serbest Bölgesi Kurucu ve İşleticisi A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Özmen, Suriye’deki olayların elbette ki bir tedirginlik yarattığını ancak sorunların daha uzun süre devam etmeyeceğine inandığını belirtiyor. Gaziantep’ten Suriye’ye ticaretin devam ettiğini anlatan Özmen, Suriye için Gaziantep’in üretim merkezi olduğunu ve iki ülkenin ticaret insanlarının kurdukları güven ilişkisinin de sarsılmadığını belirtiyor. Özmen’in vurguladığı bu noktalar, olaylara rağmen Türkiye’nin Suriye’ye yaptığı ticaretin neden temelden sarsılmadığını da açıklıyor.

Turizmin kaybı 25 milyon dolar

İki ülke arasında yapılan ticarette atmosfer böyleyken Suriye’deki olayların turizm sektörüne etkileri daha somut düzeyde hissediliyor. Uzun yıllar Türkiye’de Turizm Yatırımcıları Derneği başkanlığı yapmış turizm uzmanı Oktay Varlıer, Suriye’nin Orta Doğu’dan Türkiye’ye özellikle alışveriş yapmaya gelen turistler için bir kapı olduğunu belirtiyor. Vizelerin kalkması ile bu niteliğin daha da somutlaştığını anlatan Varlıer, bu olayların elbette ki olumsuz etkileri olacağı görüşünde. Zaten bu etkiler de rakamlara yansımış durumda. Mersin Turizm İşletmecileri Derneği’nin verilerine göre, Suriye’de yaşanan olaylar yüzde 60’lık bir kayıp yarattı. Suriye üzerinden gelen turistlerin kişi başına 600 dolar harcadığı tahmini yapılıyor. Bu tahminden hareketle Suriye olaylarının Türkiye turizmine faturası 25 milyon dolar düzeyinde olduğu tahmini yapılıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Selçuk Oktay/ İstanbul

Editör: Nihat Halıcı