Türkiye Bonn'da sunulan öneriye olumsuz bakmıyor

Almanya'nın Bonn kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı'na katılan 190'ı aşkın ülkeden biri de Türkiye.

Konferansta, Türkiye'nin de imzaladığı ancak henüz TBMM'den geçirmediği Paris Anlaşması'nın nasıl uygulanacağını belirleyecek olan "kural kitabının" yazılması için çetin görüşmeler gerçekleştiriliyor. Fosil yakıtların terk edilerek rüzgâr, güneş ve diğer temiz enerjilere geçilmesini amaçlayan Paris Anlaşması, küresel sıcaklık artışının sanayi devri öncesine kıyasla en fazla 2 derecenin altında tutulmasını öngörüyor.

Konferansa katılan Türk heyetinin gündemindeki en önemli başlık ise Ankara'nın bu anlaşmayla ilgili talepleri.

BM fonundan mali destek ve teknoloji transferi talep eden Türkiye, bu şartların yerine getirilmemesi halinde anlaşmayı TBMM'den geçirmeyeceğini belirtiyor. Türkiye, 2016 yılında imzaladığı Paris İklim Anlaşması'na mecliste onay vermediği için 2 yıl önce hazırlanan anlaşmaya henüz taraf olmayan 27 ülke arasında yer alıyor.

Türkiye'nin taleplerinin müzakere edildiği görüşmeler sürerken Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, DW Türkçe'ye verdiği röportajda, üç maddelik bir taslak önerinin kendilerine sunulduğunu söyledi.

"Kabul edilebilir maddeler sundular"

Türkiye ile müzakereleri, konferansa başkanlık eden Fiji adına Almanya Çevre Bakanlığı Müsteşarı Jochen Flasbarth'ın yürüttüğünü belirten Özhaseki, "Bu konuda üç maddelik bir müzakere neticesi bize sundular. Biz görüştük, baktık. Tam istediğimiz gibi değilse bile en azından kabul edebileceğimiz bir şey olduğunu kendilerine söyledik" dedi.

Türkiye'ye sunulan maddelerle Ankara'nın şartlarının biraz daha netleştiren bir ortam oluştuğunu vurgulayan Özhaseki, metnin içeriğine de değindi. Özhaseki, "Türkiye'nin (fonlara) erişim noktasında karşısına çıkabilecek engelleri kaldırmaya çalışan bir madde var. Bir takım irtirazları giderici, insanların kafasını biraz daha netleştirici bir takım maddeler var" dedi.

BM Genel Sekreteri'nin tutumu memnuniyet yarattı

Türkiye'nin taleplerinin yerine getirilmesi için gösterilen gayretleri takdirle karşıladıklarını belirten Özhaseki, konunun Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres'le yapılan görüşmede de ele alındığını söyledi. Özhaseki, "Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri ile yaptığımız görüşmede çok daha sıcak bir ortamda bize hak verdiği gibi, bize nasıl yardımcı olacağını sorup, bilfiil işin içerisine girdiği ortam da doğdu. Bundan da memnuniyet duyduk" diye konuştu. 

Paris Anlaşması'na göre, ülkelerin yenilenebilir enerjiye geçişine yardım için kurulan BM'nin Yeşil İklim Fonu'ndan (GCF) gelişmiş ülkeler faydalanamıyor. Türkiye de Paris Anlaşması'na temel oluşturan 1992 tarihli BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'ne (UNFCCC) göre gelişmiş ülke sınıfında olduğu için bu fondan destek alamıyor.

Ancak Türkiye, 22 Nisan 2016'da Paris Anlaşması'nı, gelişmekte olan bir ülke olarak imzaladığını duyurdu ve 2015'teki BM İkllim Değişikliği Konferansı'nda bu fondan faydalanabileceğine dair Fransa'dan güvence aldığını açıkladı.

Ankara'nın bir başka itirazı da GCF fonu kuralları yüzünden, GCF'in dahil olduğu diğer ortak iklim finansmanı programlarından da yararlanamamasına yönelik.

Türkiye'nin taleplerinin konuşulduğu Bonn'daki konferansta, Ankara'nın fondan destek almasına özellikle gelişmekte olan ülkelerin karşı çıktığı belirtiliyor.

Türkiye'nin taleplerine yönelik itirazları eleştiren Çevre Bakanı Özhaseki, "Bizim hiç yardım alacak ülkelerin parasında gözümüz yok. O pastadan illa pay alalım diye bir derdimiz yok. Ancak Türkiye'nin kendine has özel şartlarının belirlenmesi lazım diye düşünüyoruz. Bu şartların belirlenmesi için özellikle bastırıyoruz" dedi.

Bonn'da gündem kömürden çıkış

Bonn'daki BM İklim Değişikliği Konferansı'nda en çok tartışılan konuların başında enerji sektöründe kömüre olan bağımlılığın azaltılması yer alıyor. Çevre örgütleri, hükümetlere küresel ısınmayı artıran fosil yakıtlar arasında yer alan kömürden vazgeçme çağrısında bulunuyor.

DW Türkçe'ye konuşan Çevre Bakanı Özhaseki, birçok ülkenin kömür kullanımı konusunda Türkiye'ye söz söyleme hakkı olmadığı görüşünde. Özhaseki, "Birçok Avrupa ülkesinde yüzde 50'lerin üzerinde kömürden enerji elde edilirken, dönüp Türkiye'ye yüzde 10-15'lerde olan kömür seviyesiyle ilgili bir şey söylemeye herhalde çok hakları olmasa gerek" değerlendirmesini yapıyor.

Özge Artunç / Bonn

© Deutsche Welle Türkçe