Türkiye ile NATO uzlaşamadı

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, IŞİD’le mücadele kapsamında Türk askerine sınır ötesi operasyon yetkisi veren tezkereyi meclisten geçiren Türkiye’ye kritik bir ziyaret gerçekleştirdi. Suriye’ye olası kara harekâtının ne zaman başlayacağına ilişkin tartışmaların öne çıktığı bir dönemde gerçekleşen ziyarette, kara harekâtı konusunda henüz Türkiye ile NATO müttefikleri arasında tam bir uzlaşma olmadığı mesajı öne çıktı.

Stoltenberg’in Ankara ziyareti, Suriye sınırındaki Kobani’de Kürt halkına ağır saldırılarda bulunan IŞİD’e karşı hükümetin yeterince savaşmadığı iddiasıyla sokaklara çıkan binlerce göstericinin Türk polisi ile çatıştığı bir döneme denk geldi. Resmi kaynaklara göre 23 kişinin hayatını yitirdiği çatışmalar Stoltenberg’in görüşmelerinde de gündemdeydi. Görüşmelerde, Türk hükümetinin barışçıl gösterilere izin verip, göstericilere şiddet uygulanması konusunda polisin ‘daha hassas’ davranması gerektiği konusunda telkinlerde bulunduğu öğrenilen Stoltenberg, Türk kamuoyunda günlerdir konuşulan sınırda güvenli bölge, uçuşa yasak bölge ve kara harekâtı konularını da masaya yatırdı.

"Kolay bir çıkış yolu yok"

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşmesinden sonra basına açıklamalarda bulunan NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Türkiye-Suriye sınırındaki gelişmelere nasıl baktıklarına, IŞİD’le mücadelenin de nasıl sürdürüleceğine dair ipuçları verdi. “Kolay bir çıkış yolu yok” diyen Stoltenberg, IŞİD’le mücadelenin daha da uzayacağını söyledi. Türkiye’ye karşı yapılacak her saldırının karşılık bulacağı yönündeki NATO duruşunu yineleyen Stoltenberg, gerektiğinde sınıra yeni Patriot'lar yerleştirebileceklerini de dile getirdi.

Türkiye'yi desteklemeyi sürdüreceklerini vurgulayan Stoltenberg, Ankara’nın ısrarla istediği ‘güvenli bölge ve uçuşa yasak bölge’ konularında henüz net bir gelişme olmadığını açıkladı. Stoltenberg, bu konuda görüşmelerin sürdüğünü söylese de NATO içinde bu konuda henüz alınmış bir karar olmaması dikkat çekiyor.

'Esas hedef Esad rejimi'

Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da IŞİD’le mücadelede Türkiye’nin NATO’dan beklentilerini çok açık bir dille yineledi. Türkiye’nin asıl hedefinin Esad rejimi olduğuna dikkat çeken Çavuşoğlu, Esad rejimi varlığını koruduğu sürece bölgedeki kaosun bitmeyeceğini dile getirdi.

“Özgür Suriye Ordusu desteklenmeli. En başta insani yardımların yerine ulaşması için uçuşa yasak ve güvenli bölgenin oluşturulması gerekiyor. Türkiye, tek başına kara harekâtı yapamaz. Kara harekâtı da dâhil her türlü olasılık değerlendirilmeli” diyen Çavuşoğlu, Türkiye’nin Kobani’ye yardım yapmadığı iddialarını da yalanlayıp, yardımların süreceğini vurguladı.

NATO Genel Sekreteri, Ankara’daki görüşmeleri kapsamında Genelkurmay Başkanı Necdet Özel, Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, Başbakan Ahmet Davutoğlu ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la da bir araya geldi. Genel Sekreter Stoltenberg, Türkiye ziyaretini Gaziantep’te konuşlu Amerikan Patriot birliğini ziyaret ederek tamamlayacak.

"Görüş birliğine varılamadı"

Peki, NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, IŞİD’e karşı bir kara harekâtını dillendirmezken, Türkiye’nin bunu açıkça dillendirmesi ne anlama geliyor? Deutsche Welle’ye konuşan Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi Başkanı Sinan Ülgen, tarafların hava operasyonlarının yetersiz olduğu konusunda anlaştığı ancak bir sonraki adım konusunda henüz görüş birliği oluşturamadıklarını söylüyor. “Anlaşılan o ki; IŞİD’e hava bombardımanları sertleşecek. Sınırda hem sığınmacı hem de güvenlik sorunu yaşayan Türkiye’ye NATO’dan bir yardım gelecek ama bu yardımın şimdilik kara harekâtı konusunda olmayacağı görülüyor” diyen Ülgen, sınırın ötesindeki güvenli bölgeye askerini yerleştirmek isteyen Türkiye’nin bu isteğinin de henüz NATO ya da BM içinde destek görmediğini belirtiyor.

Böyle bir durumda Türkiye’nin tek başına kara harekâtına girişemeyeceğini söylemesinin doğal karşılanması gerektiğini belirten Ülgen, NATO içindeki hareket planlamasının sürdüğünü ve bu sürede Türkiye’nin sınırda sıkıntı yaşamasının da kaçınılmaz olduğunu vurguluyor.

"BM kararı olmadan zor"

Ülgen, Türk askerinin bu koşullarda ancak ‘sıcak takip’ için sınırı geçebileceğini, gerekirse orada birkaç gün kalabileceğini anlatırken, BM kararı olmadan bir kara harekâtına girişmenin Türkiye’yi çok zora sokacağının hükümet tarafından anlaşıldığının da son açıklamalardan görüldüğünü dile getiriyor.

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) Amerika Merkezi Başkanı Mehmet Yegin de Deutsche Welle’ye konuşurken NATO Genel Sekreteri Stoltenberg’in açıklamalarından kara harekâtı konusunda NATO içinde müzakere sürecinin devam ettiğinin anlaşıldığını dile getiriyor. “Aslında bir de fikirsel farklılık var” diyen Yegin, bu farklılığın ‘Esad rejimine bakış' olduğunu söylüyor. Türkiye’nin asıl hedefini Esad rejimi olarak ortaya koyduğunu ancak Amerika başta olmak üzere koalisyon güçlerinin Esad rejimi yerine IŞİD’le mücadeleyi öne çıkardığını anlatan Yegin, “Bu fikirsel ayrılık çözülmedikçe bir kara harekâtı beklemek yanlış olur. Önümüzdeki süreçte taraflar bu fikir ayrılığı üzerinde daha çok tartışacak ve konuşacaktır. Sınırdaki sıcak gelişmeler de bu süreçte varlığını koruyacaktır” diyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Hilal Köylü