Türkiye-İsrail ilişkilerinde "yeni dönüm noktası"

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile resmi ziyaret için Ankara'da bulunan İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog yaklaşık 2,5 saat süren görüşmenin ardından ortak basın açıklaması yaptı.

Her iki lider de, bu ziyaretin Türkiye-İsrail ilişkilerinde yeni bir dönüm noktası olacağını ifade ederek, diyaloğun süreceği mesajını verdi. Herzog'un ziyareti, 2008 yılından beri İsrail'den Türkiye'ye gerçekleşen üst düzey ilk ziyaret olma özelliği taşıyordu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail Cumhurbaşkanı Herzog'un "tarihi" ziyaretinin "Türkiye-İsrail ilişkilerinde yeni bir dönüm noktası olacağına" inandığını söyledi. Erdoğan, "Müşterek hedefimiz ülkelerimiz arasında ortak çıkara dayalı, karşılıklı hassasiyetlere saygı temelinde siyasi diyaloğun yeniden canlandırılmasıdır" ifadelerini kullandı.

Erdoğan, "Bölgemizde barış, huzur ve birlikte yaşama kültürünün yeniden hakim kılınmasına katkı sağlamak bizim elimizdir. Pozitif bir gündem üzerinden ikili işbirliği ve bölgesel diyaloğumuzu ilerletebildiğimiz ölçüde, fikir ayrılığı yaşadığımız konuları ele almak da kolaylaşacaktır" dedi.

Bu diyaloğun devam edeceğini ifade eden Erdoğan, Dışişleri Bakanı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı'nın İsrail'i ziyaret edeceğini belirtti.

Enerji alanında iş birliği mesajı

"Başta ekonomik ve ticari ilişkiler olmak üzere muhtelif alanlarda işbirliği potansiyelimizi hayata geçirmemiz özellikle önem taşıyor" diyen Erdoğan, iki ülke arasındaki ticaret hacminin salgına rağmen yaklaşık yüzde 36 artarak, geçen sene 8,5 milyar dolar seviyesine çıktığını, 2022 yılında bu rakamın 10 milyar dolara çıkacağına inandığını ifade etti.

"Enerji ve enerji güvenliği alanlarında yürütülecek projelerde iş birliğine hazır olduğumuzu Sayın Devlet Başkanına ifade ettim" diyen Erdoğan, bölgede yaşanan gelişmelerin, enerji güvenliğinin önemini bir kez daha ortaya koyduğunu söyledi.

Enerji alanındaki iş birliğinin yeniden hayata geçirilebileceğinin altını çizen Erdoğan, "Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımızın İsrail ziyaretini de önemsiyorum. Türkiye olarak daha önce başlatılmış olan enerji noktasındaki işbirliğini yeniden hayata geçirmek için bu bir fırsattır diye düşünüyorum. Şu anda bizim elimizde 4 tane sondaj gemisi var. 2 tane sismik araştırma gemimiz var. Karadeniz'de, Akdeniz'de bu çalışmaları işbirliğimizle planlamak suretiyle hayata geçirebiliriz" şeklinde konuştu.

İki devletli çözüme vurgu

Erdoğan, görüşmede Filistin meselesinin de ele alındığını belirterek,  "Görüşmemizin temel unsurlarından biri tabiatıyla Filistin meselesiydi. Sayın Herzog ile konuya dair yaklaşımımızı ve hassasiyetlerimizi açıkça paylaştık. Bölgede gerginliğin azaltılmasına, iki devletli çözüm vizyonunun muhafazasına verdiğimiz önemi ifade ettik. Kudüs'ün tarihi statüsü ile Mescid-i Aksa'nın dini kimliğine, kutsiyetine atfettiğimiz önemin altını çizdik" ifadelerini kullandı.

Herzog: Ülkelerimiz arasındaki ilişkilerde önemli bir an

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog da, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a teşekkür ederek "Benim buradaki ziyaretim İsrail Cumhurbaşkanı olarak göreve başladığım andan itibaren başlatmış olduğunuz diyaloğun devamıdır. Bu an ülkelerimiz arasındaki ilişkilerinde çok önemli bir andır" dedi.

"Amacımız ülkelerimiz ve halklarımız arasında dostane ilişkilerin temellerini atmaktır" diyen Herzog, "İlişkilerimiz son zamanlarda ne yazık ki bir tür çorak bir döneminden geçmiştir. Şimdi, ülkelerimiz arasındaki ilişkinin karşılıklı saygı ruhunu yansıtan eylemlerle değerlendirileceğine ve hepimizin ortak sorunu olan bölgesel ve küresel zorluklarla daha iyi başa çıkmamızı sağlayacağına inanıyorum. İsrail ve Türkiye, sizin de dediğiniz gibi, hepimizin "ev” dediğimiz bu bölgede dramatik etkisi olan birçok alanda işbirliği yapabilir ve yapmalıdır" şeklinde konuştu.

Nazım Hikmet'in "Yaşamaya Dair" adlı şiirinden dizeler okuyan Herzog, iki ülke arasındaki "anlaşmazlıkları" da çözmeye çalışacaklarını söyledi. Herzog şöyle konuştu: "Geçmişin yükü hiçbir zaman kendiliğinden kaybolmaz ama biz - iki halkımız, iki ülkemiz - her alanda derinlemesine bir diyalog içerecek bir güven ve saygı yolculuğuna çıkmayı seçiyoruz. Her konuda anlaşamayacağımız konusunda peşinen anlaşmak zorundayız. Bizimki gibi zengin geçmişi olan bir ilişkide bu durum doğaldır. Ancak fikir ayrılıklarımızı karşılıklı saygı ve iyi niyetle, birlikte geliştireceğimiz uygun mekanizma ve kurumlarla, ortak bir geleceğe bakış açımızla çözmeyi amaçlayacağız."

Bakan Çavuşoğlu, 3 Nisan'da İsrail ve Filistin'e gidiyor

İsrail Cumhurbaşkanı Herzog'un ziyaretinin ardından Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun da 3 Nisan'da İsrail ve Filistin'i ziyaret edeceği öğrenildi.

DHA'nın diplomatik kaynaklardan edindiği bilgilere göre, İsrailli mevkidaşıyla görüşecek olan Bakan Çavuşoğlu'nun ziyarette iki ülke arasında büyükelçi atanma süreçlerini değerlendirmesi bekleniyor. Çavuşoğlu'nun ziyaretinin ardından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez'in de ülkeyi ziyaret edeceği, iki ülke arasında Doğu Akdeniz'deki enerji arama faaliyetleri konusunda çalışmalar yapacağı öğrenildi.

İlişkilerde neden gerilim yaşanmıştı?

İsrail'in Aralık 2008'de Gazze Şeridi'ne yönelik başlattığı Dökme Kurşun Harekatı, Türkiye-İsrail ilişkilerinde yaşanan krizin tetikleyicisi olmuştu. Ankara, 22 Aralık 2008'de dönemin İsrail Başbakanı Ehud Olmert'i ağırlamış, Olmert ile dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın görüşmesinde, Türkiye'nin İsrail ve Suriye arasındaki arabuluculuğu ile ilgili önemli mesafeler alınmıştı. Ancak bu ziyaretten beş gün sonra İsrail, Gazze'yi bombalamaya başlamıştı. Erdoğan'ın Olmert'in kendisini Ankara'da bu konuda bilgilendirmemesine gösterdiği sert tepki ise iki ülkeyi yıllar süren bir gerginliğe yol açmıştı.

İsrail'den Türkiye'ye Cumhurbaşkanı düzeyinde 2003 yılındaki son ziyarette, dönemin İsrail Cumhurbaşkanı Moşe Katsav, dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'e konuk olmuştu.

DW, DHA/JD, SSB

© Deutsche Welle Türkçe