Türkiye ve İsrail'den farklı vurgular

İsrail askerlerinin Gazze'ye yardım taşıyan Mavi Marmara gemisine düzenlediği, on Türk'ün öldüğü operasyonun ardından İsrail ile Türkiye arasındaki ilişkileri normalleştirmek için ilk adım atıldı. Türkiye Başbakanı Binali Yıldırım ve İsrailli mevkidaşı Benyamin Netanyahu bugün yaptıkları eş zamanlı açıklamayla mutabakatın ayrıntılarını kamuoyuna açıkladı.

Türkiye, 2010 yılındaki Mavi Marmara baskınının ardından ilişkilerin normalleşmesi için özür, tazminat ve Gazze'ye ablukanın kaldırılması şartlarını öne sürmüştü. ABD Başkanı Barack Obama'nın arabuluculuğunda Netanyahu, dönemin Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'dan özür dilemiş, ancak diğer iki koşulla ilgili ilerleme kaydedilememişti.

İsrail ile Türkiye arasında şimdi varılan mutabakat uyarınca İsrail, Mavi Marmara baskınında hayatını kaybedenlerin aileleri için oluşturulan fona 20 milyon dolar aktaracak. Bunun karşılığında Türkiye, olayla bağlantılı olarak İsrailli asker ve yetkililerle ilgili açılmış davaların düşürülmesini sağlayacak.

İsrail'in Gazze’ye uyguladığı deniz ablukası devam edecek, ancak Türkiye, İsrail limanları üzerinden Gazze'ye insani yardım sevk edebilecek, ayrıca altyapı projeleri yürütebilecek.

Ambargo konusunda nüanslar

Türkiye Başbakanı Binali Yıldırım, özür şartının yerine getirilmiş olduğunu hatırlatarak, tazminat konusunda da İsrail'in 20 milyon dolar tutarında ödeme yapacağını açıkladı. Bu tutarın İsrail tarafından toptan yatırılacağını belirten Yıldırım, tazminatın hak sahiplerine ulaştırılmasının Türkiye Cumhuriyeti'nin teminatında olacağını söyledi.

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Yıldırım ile eşzamanlı olarak yaptığı açıklamada Gazze'ye deniz ablukasının devam ettiğini vurgularken, Binali Yıldırım 'Önümüzdeki Cuma günü ilk gemimiz Aşdod Limanı'na 10 bin tonun üzerinde insani yardımla hareket edecektir. Bu sayede ambargo Türkiye öncülüğünde kalkmış olacak" ifadesini kullandı. Yıldırım, Netanyahu'nun açıklaması hatırlatıldığında, "Biz ilişkilerin normale dönüştürülmesini konuşuyoruz. Bir kere normalleşme başlasın hangi konuda ne kadar işbirliği yapacağımız iki ülkenin gayretleriyle ilişkili. Olay Gazze'deki kardeşlerimize ulaşmaktır. Olayı böyle görmek lazım" diye konuştu.

Türkiye Başbakanı, TOKİ'nin Gazze'de konut projeleri yapacağını, 200 yataklı Türkiye-Filistin dostluk hastanesinin bir an önce hizmete açılacağını da sözlerine ekledi.

Netanyahu'dan 'hazine sandığı' benzetmesi

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ise mutabakatın İsrail'e getireceği ekonomik fırsatları vurguladı. Mutabakata ABD ile tam koordinasyon içinde varıldığını belirten Netanyahu, Türkiye ile varılan anlaşmanın bölgeye istikrar getireceğini kaydetti.

Netanyahu, mutabakatın İsrail açısından büyük ekonomik fırsatlar doğuracağını vurgulayarak, İsrail'den Avrupa'ya Türkiye üzerinden olası doğalgaz sevkiyatının önünün açıldığını kaydetti.

Doğalgazın İsrail ekonomisinin güçlendirilmesi için önemine dikkat çeken Netanyahu, "Muazzam miktarlardan söz ediyoruz" dedi. Netanyahu, "Bu, İsrail devleti için stratejik bir konudur. Bu konu, bu mutabakat olmadan ilerleme kaydedemezdi. Şimdi bunu ilerletmek için harekete geçeceğiz" diye konuştu. İsrail Başbakanı, "Doğalgaz İsrail'in sandıklarını muazzam bir hazineyle dolduracak potansiyele sahip" dedi.

İsrail Başbakanı, Gazze'ye denizden ablukanın kalkmadığını da vurgulayarak, "Bu bizim güvenlik çıkarlarımız için büyük öncelik taşımaktadır. Bu konuda taviz vermek istemedim. Bu, Hamas'ın güç takviyesini önlemek açısından hayati önemdedir" diye konuştu.

Türkiye ile anlaşmaya varılması, doğalgaz için ihraç pazarı arayan ve enerjiyi Avrupa'ya ulaştırmak için Türkiye'ye boru hattı döşenmesi planına bel bağlayan İsrail için büyük önem taşıyor. Analistler İsrail'in Türkiye'nin en önemli enerji tedarikçisi konumuna yükselmeyi hedeflediğine dikkat çekiyor.

© Deutsche Welle Türkçe

DW,rtr / BK,GA