Türkiye'den "şiddete son ver" çağrısı

Suriye'deki şiddet olaylarının sona erdirilmesi amacıyla ülkeye giden Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Şam’dan döndü. Esenboğa Havaalanında basın toplantısı düzenleyen Davutoğlu görüşmelerin içeriğine dair ayrıntılı bilgi vermedi. “Tek isteğimiz Suriye halkının kendi geleceğini tayin etmesi, ne olacağını aylar değil, günler içinde göreceğiz” diyen Davutoğlu, Suriye Yönetimi'ne Cumhurbaşkanı Gül ve Başbakan Erdoğan’ın sözlü mesajlarını ilettiğini söyledi. Suriye devlet ajansının görüşmeye dair geçtiği bir haberde ise Esad’ın görüşmede ‘’terörist grupların peşini bırakmayacağını’’ söylediği yer aldı.

Komşu ülkelerin tutumları sertleşiyor

Birleşmiş Milletler, AB ve Arap Birliği’nin ardından bölgedeki komşuları da Esad rejimine karşı daha sert bir tutum sergilemeye başladı. Suudi Arabistan’ın ardından Bahreyn ve Kuveyt de Şam’daki büyükelçilerini geri çekti. Suudi Arabistan Kralı Abdullah, Esad yönetiminin kanlı operasyonlarının dinî ve ahlakî tüm değerlere aykırı olduğunu söyledi ve Suriye’ye bir an önce kapsamlı reformlar yapma çağrısında bulundu.

Türkiye ile Suriye arasındaki ilişkiler ise son yıllarda iyi yönde seyrediyordu. İki ülke arasındaki ticaret yüzde 900 dolayında artış göstermiş, Ankara ve Şam yönetimleri vize muafiyeti ve seyahat özgürlüğü konusunda anlaşmaya varmıştı. 2011 yılında Türk işadamlarının Suriye’deki yatırımları 1 milyar euroya ulaşmıştı. Ancak Suriye’de yaşananlar Türk hükümetinin de tepkisini çekti. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, komşu ülke yönetimini şu sözlerle uyarmıştı: ‘’Ama artık burada da sabrın son anlarına geldik. Ve bunun içinde bu süreç içerisinde salı günü Dışişleri Bakanımı Suriye’ye gönderiyorum. Kendileriyle gerekli olan görüşmeleri orada yapacaklar. Ve bu görüşmelerde mesajlarımız kendilerine artık kararlı bir şekilde iletilecektir. Ondan sonraki süreç verilecek cevaba ve uygulamaya göre şekillenecektir.’’

Türkiye-Suriye ilişkilerinin geleceği merak konusu

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Türkiye’nin mesajını Esad yönetimine iletmek için Şam’a gitti. Bakan, 3 saat süren heyetlerarası görüşmenin ardından, yaklaşık 3 buçuk saat de Esad ile başbaşa görüştü. Davutoğlu, görüşmede Ankara'nın uyarılarını bir kez daha iletti. Davutoğlu, Suriye halkına karşı şiddete son verilmesi ve reformların hızlı bir şekilde hayata geçirilmesinin gerekliliğini vurguladı. Bu görüşmeler sırasında Suriye tanklarının Türkiye sınırı yakınındaki bir kasabaya girdiği haberleri, iki ülke arasındaki son dönemde yaşanan gerginliği bir kez daha gözler önüne serdi. Davutoğlu’nun ziyaretinden önce de Suriye cephesinden bu gerginliği sezdiren bir takım mesajlar verilmişti. Devlet Başkanı Beşar Esad’ın danışmanı Buseyna Şaban, şunları söylemişti: ''ABD ve diğer ülkelerin yapması gereken şey; Suriye’yi eleştirip durmak yerine, demokratikleşme yolunda Suriye'ye yardım etmektir.''

Dışişleri Bakanı Davutoğlu ise, Suriye ordusunun Ramazan arifesinde muhaliflerin kalesi sayılan Hama kentine yaptığı ve yaklaşık 100 kişinin öldüğü kanlı baskının üzerine, Türkiye cephesinden kamuoyu önündeki ilk sert açıklamayı yapmıştı. ve şunları kaydetmişti: ‘'Yürütülen operasyonlar bizde derin bir hayal kırıklığı ve üzüntü doğurmuştur. Bu operasyonların hem zamanlaması hem yöntemi son derece yanlıştır. Bunu şiddetle kınıyoruz.’’

İnsan hakları gözlemcilerine göre Suriye’de isyanların başladığı mart ayından bu yana ölenlerin sayısı bin 600’ü buldu. Türkiye’nin komşusu Suriye ile bundan sonra ilişkilerini nasıl yürüteceği, Suudi Arabistan ve Kuveyt gibi büyükelçisini Şam’dan çekip çekmeyeceği, tüm dünyada büyük merak konusu.

© Deutsche Welle Türkçe

Derleyen: Başak Demir (DW, dpa, AA)

Editör: Başak Özay