Uluslararası toplumun Ayasofya tepkisi
24 Temmuz 2020
Ayasofya'nın yeniden camiye dönüştürülmesinin ardından, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve devletin önde gelen isimlerinin katılımıyla burada kılınan ilk Cuma namazı uluslararası toplumun da başlıca gündem maddelerinden biri oldu.
Almanya'da muhalefet patilerinden Yeşiller'in bir dönem eş başkanlığını da yapan milletvekili Cem Özdemir, Twitter hesabından paylaştığı mesajında, "Erdoğan'ın panislamist mevcudiyetini koruma güdüsü, Türkiye ve dünya barışı için giderek daha da tehlikeli bir hal alıyor. Ayasofya'nın dönüştürülmesini, Mescid-i Aksa'nın kurtarılışı ile bağdaştırıyor. (Erdoğan) Türkiye'nin geleceğini Orta Çağ'da görüyor" ifadelerini kullandı.
Sol Parti'nin Federal Parlamento Grup Başkan Yardımcısı Sevim Dağdelen ise Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Ayasofya'yı camiye dönüştürme eylemini "saldırganlık" olarak nitelendirdi. Deutschlandfunk radyosuna verdiği röportajdan yaptığı alıntıları Twitter hesabından paylaşan Dağdelen, "Bu aynı zamanda iç politikadaki rakiplerine karşı açık bir savaş ilanı, Türkiye'nin komşularına karşı da resmi bir savaş beyanıdır" dedi.
Almanya Müslümanlar Merkez Konseyi Başkanı Ayman Mazyek ise 11 Temmuz tarihinde paylaştığı Twitter mesajını yeniden paylaştı. Mazyek bu mesajında, "İçinde bin yıldan fazla ibadet edilen Ayasofya müze değildir. Yine de dinler arası diyalog ve toplumsal barış adına kararı (camiye dönüştürme) problemli buluyorum. Müslümanlar ve Hristiyanlar tanrının bu büyük evinde bir arada dua edemezler mi? Bu karşılıklı saygı adına büyük ve eşsiz bir mesaj, ve inanç adına derin bir jest olur" ifadesini kullanmıştı.
Yunanistan ve Kıbrıs'tan ağır tepkiler
Ayasofya'da 86 yıl aradan sonra ilk kez Cuma namazı kılınması Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde öfke ve üzüntü ile karşılandı. Her iki ülkenin önde gelen Ortodoks Hristiyan din adamlarının çağrısı ile öğle saatlerinde kiliselerde çanlar çalındı. Yunanistan Başbakanı Kiryakos Mitsotakis, ERT televizyonuna verdiği demeçte, "Bugün (Ayasofya'da) yaşananlar gücün değil zayıflığın göstergesi" derken Yunanistan Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu Hieronimos, Cuma namazının kılındığı 24 Temmuz Cuma gününü, Hristiyanlık ve Yunanistan adına yas günü ilan etti. Kıbrıs Başpiskoposu Krisostomos ise Ayasofya'nın camiye dönüştürülmesinin, "kabul edilemez ve canice" olduğunu dile getirdi.
Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) de ülkedeki Ortodoksların dini lideri Başpiskopos Elpidoforos'un çağrısıyla ülkedeki tüm Ortodos kiliselerinde bayraklar yarıya indirildi.
Mısır Baş Müftüsü de cami kararına karşı
Diğer yandan Mısır Cumhuriyeti'nin Baş Müftüsü Dr. Şeyh Şevki İbrahim Allam, bir kilisenin camiye dönüştürülmesinin yasa dışı olduğunu ifade etti. Mısır tarihinde hiçbir kilisenin camiye dönüştürülmediğini ifade eden Baş Müftü, İslam Peygamberi Muhammed'in de, Arap Yarımadası'ndaki askeri harekatları sırasında, o dönemde bölgede çokça bulunan kiliselerin tahrip edilmesini ve papazların öldürülmesini net bir biçimde yasakladığını belirtti.
Bu arada aralarında Afganistan ve Pakistan'ın da bulunduğu birçok ülkede Ayasofya'nın cami olarak ibadete açılması nedeniyle şükür namazları kılındı.
dpa,DW / ET,HS
© Deutsche Welle Türkçe