Vatandaşın çözüm beklediği sorunlar neler?
7 Haziran 2023
Cumhurbaşkanlığı Kabinesi, beş yıllık görev süresi bakanların TBMM'de yemin etmesinin ardından resmen başladı. Kabinede yeni bakanları bekleyen, milyonlarca vatandaşı ilgilendiren birçok sorun alanı bulunuyor. En önemli başlıkları ise ekonomi ve çalışma hayatı ile ilgili düzenlemeler oluşturuyor. Çalışma hayatına dair hazırlıkları süren bir torba kanun düzenlemesinin bu ay içerisinde Meclis gündemine gelmesi bekleniyor.
Cumhurbaşkanlığı Kabinesi ilk toplantısı Salı günü gerçekleştirdi. Kabine toplantısında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın enflasyonun yükselişinin önce durdurulması, ardından da düşürülmesi yönünde ilk mesajı verdiği öğrenildi. Toplantıda Erdoğan'ın AKP'nin seçim beyannamesindeki vaatlerine yönelik çalışmaların da takvimlendirilmesini istediği bildirildi.
İlk sınav faiz kararı
Ekonomi, hangi adımların atılacağı merak edilen ilk başlık. Ekonomi yönetimine Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in gelmesinin ardından atılacak ilk adım Merkez Bankası yönetimindeki değişiklik olacak. Bu konuda önümüzdeki 15 günlük süreçte yeni başkanın göreve başlaması bekleniyor. 22 Haziran Perşembe günü Merkez Bankası Para Politikası Kurulu toplanarak faiz kararını açıklayacak. Bu toplantı öncesi yeni başkanın atanması hedefleniyor. 22 Haziran'daki toplantıda faizde değişim kararı olsun ya da olmasın yapılacak duyuruda yeni döneme dair mesajların olacağı vurgulanıyor.
İhracatçıların bir süredir dövizde artış bekledikleri, doların da 24 TL bandında olması gerektiğini istedikleri kulislere yansıyordu. Şimşek'in gelmesinin ardından birkaç gündür dövizdeki artış devam ederken Merkez Bankası'nın da müdahale etmemesi ihracatçıların istediğinin yapıldığı şeklinde yorumlandı. Ayrıca 31 Aralık 2023'e kadar süresi uzatılan Kur Korumalı Mevduat sistemine ilişkin yeni bir kararın şu aşamada alınmayacağı, sistemin devam edip etmeyeceği konusunda daha sonra değerlendirme yapılacağı ifade edildi.
Ekonomi yönetiminin kamuda tasarruf başlığında atacağı adımlar da merak edilen başlıklardan.
Kadın istihdamı çalışması
Hükümetin önemli gündemlerinden biri de çalışma hayatına dair. Özellikle memur ve emekli maaşları, asgari ücret, çalışanların maaşlarından alınacak vergi ve kesintilere ilişkin düzenlemeler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın gündeminde. DW Türkçe'nin edindiği bilgiye göre Meclis'e önümüzdeki iki hafta içinde çalışma hayatı ve emekli maaşlarına dair bir torba kanun teklifi gelecek.
Sendika ve meslek örgütlerinin beklentilerden biri diğeri de iş sağlığı ve güvenliğine yönelik adımların atılması. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi'nin (İSİG) verilere göre, 2022 yılında en az 1843 işçi hayatını kaybetti.
Engelli ve kadınların iş hayatında daha fazla yer almaları için de Bakanlığın masasında bir çalışma takvimi bulunuyor. TÜİK verilerine göre toplumun yarısını kadınlar oluştursa da iş gücüne katılımda veriler bununla doğru orantılı değil. Kadınlarda istihdam oranı yüzde 28, iş gücüne katılım oranı ise yüzde 32,8. Kadınlarda işsizlik oranı ise erkeklerden 4 puan daha fazla, yüzde 14 olarak gerçekleşiyor.
Özellikle genç istihdamının artırılması, gençlerin teşvik edilerek yatırım yapabilmelerine dair politikaların da hayata geçirilmesi Kabine toplantısında ele alındı. Bu çerçevede "Aile ve Gençlik Bankası" kurulacak. Gençlere faizsiz kredi desteği sağlanması hedefleniyor. AKP'nin seçim vaatlerine göre evlenmek isteyenlere de kredi ve destekler de bu banka üzerinden sağlanacak. Hükümet bu yöntemle yeni evlilikleri teşvik etmeyi amaçlıyor.
Deprem bölgesi çalışmaları
6 Şubat'ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin yol açtığı enkazlar halen tam olarak kaldırılmış değil. Hükümetin başlıca gündemlerinden biri de depremin yaralarının sarılması olacak.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını Murat Kurum'dan devralan Mehmet Özhaseki, bu görevi beş yıl önce yine Kurum'a devretmişti. Yeni dönemde Bakanlığın en büyük sınavı deprem bölgesinin yeniden ihşası olacak.
Deprem bölgesinde 320 bini bir yılda olmak üzere toplamda 650 bin konutun yapılması hedefleniyor. Ayrıca bu bölgedeki ticari tesisler ile fabrikaların da yeniden ayağa kaldırılması gerekiyor.
Bölgede yeni konutların ve şehir planlamasının yapılmasının yanı sıra başta İstanbul olmak üzere yaklaşan olası depremlere karşı alınacak önlemler ve kentsel dönüşüm çalışmaları da Bakanlığın gündeminde. İstanbul'da özellikle Büyükşehir Belediyesi (İBB) ile hükümet arasında son dönemde yaşanan çekişmeler kentsel dönüşüm süreçlerinde hızlı ilerlemeyi engelliyor. Bu noktada Bakanlığın, İBB ile birlikte ortak bir yol haritası için adım atıp atmayacağı merak ediliyor.
Eğitimde çözüm bekleyen sorunlar
Eğitim, AKP iktidarları döneminde en fazla politika ve kural değiştirilen alanların başında. Bakanlıktaki görev değişimi sonrası yine bir paradigma değişikliği olup olmayacağı uygulamalar ile görülecek. Yeni dönemde de bir dizi sorunlu alan bulunuyor. Edinilen bilgiye göre, yıllardır çözülemeyen sorunların başında yabancı dil eğitimi geliyor. Bakanlığın bu konuda bir strateji planı bulunsa da istenilen seviyeye ulaşılamadı. Bakanlık kaynakları bu noktada sonuçların dört yıl içerisinde alınabileceğine dikkati çekiyor.
Derslik başına düşen öğrenci sayısındaki bölgesel farklılıklar ve ikili eğitim uygulamalarının birçok yerde sürmesi de önemli sorun başlıklarından. Okul devamsızlığı ve terk oranlarında üç yıl önce ciddi yol alındığını belirten Bakanlık kaynakları, pandeminin bu sürece zarar verdiğini ve okul terklerinin yeniden arttığına dikkati çekiyor. Yeni bakanlık yönetimini okul terklerinin azaltılması, açık liseye geçişin azaltılması ve kız çocuklarının okullaşma oranlarının artırılması gibi başlıklarda da çalışmalar bekliyor.
Öğretmen ihtiyacının karşılanması da çözüm bekleyen bir diğer konu. İhtiyacın giderilmesi için sözleşmeli ve ücretli öğretmen uygulaması hayata geçirilse de bu modeller yeni toplumsal sorunların doğmasına, öğretmenlerin güvencesiz şekilde çalışmalarına dair yeni problemlerine yol açıyor. Bakanlığın bu noktada ağırlıklı kadrolu öğretmen sayısını artırarak sorunları çözmesi beklentisi kamuoyunda hakim.
Kritik başlık gıda
Son aylarda soğan ve havuç başta olmak üzere gıda fiyatlarında yaşanan olağanüstü dalgalanmalar nedeniyle sağlıklı beslenme noktasında yaşanan sıkıntılar da hükümetin önemli gündemlerinden. Tarım ve Orman Bakanlığının hayvancılığı desteklemek, tarım ve hayvancılığı dışa bağımlılıktan kurtarmak amacıyla atması gereken adımlar bulunuyor.
Kaynaklar, Erdoğan'ın bu konuda daha önce verdiği talimatlar olsa da çiftçiye verilen desteklerin artırılması gerektiğini belirtiyor. Bakanlık kaynakları, hedefin gıdaya makul fiyatlarla ulaşılması olduğunu belirtirken özellikle çocuk ve gençlerin yeterli protein almasına yönelik çalışmaların yapılması gerektiğine dikkati çekiyor.
BM gıda ve Tarım Örgütü (FOA) verilerine göre Türkiye'de kişi başına günlük protein tüketimi 110 gram. Bu rakam dünya ortalamasının üzerinde, ancak bu rakamın sadece 37 gramı hayvansal protein. Bu oran ise dünya ortalamasının oldukça gerisinde. Bu da yetersiz ve dengesiz beslenme konusunda Bakanlığın yeni bir strateji geliştirmesi gerektiğini ortaya koyuyor.