Vergi vurgununda 'Lüksemburg modeli'
6 Kasım 2014
Yasal boşlukların değerlendirildiği "vergi vurgunu yapılanması", Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu'na (ICIJ) bağlı gazetecilerin çalışması sonunda gün ışığına çıkarıldı.
Aralarında "Guardian" (İngiltere), "Le Monde" (Fransa), "Süddeutsche Zeitung" (Almanya), Kuzey Almanya Radyo Televizyonu (NDR), Batı Almanya Radyo Televizyonu (WDR) ve "Tages-Anzeiger"in (İsviçre) de bulunduğu bir dizi gazete ve TV, toplam 28 bin sayfa tutarındaki gizli belgeyi inceledi.
2008 – 2010 yıllarına ait belgeler ışığında, Türkiye'de de faaliyet gösteren PricewaterhouseCoopers (PwC) isimli denetim ve danışmanlık kuruluşunun, şirketlerin talebi üzerine vergi oranını yüzde 1'e kadar indirecek "son derece karmaşık bir mali yapı" kurduğu tesbit edildi.
Hangi şirketler yararlandı?
Uluslararası holdingler, bu çerçevede Lüksemburg'daki şubelerine "şirket içi krediler" aktardı. Böylece faaliyet gösterilen ülkelerde daha az vergi ödendi. Ayrıca gayrımenkul projeleri için fon şirketleri devreye sokularak vergi indirimi sağlandı.
"Lüksemburg modeli"nden yararlanan şirketler arasında PepsiCo, FedEx, Procter & Gamble, Amazon, Ikea, Deutsche Bank, E.ON ve Fresenius Medical Care (FMC) de bulunuyor. Konuyla ilgili görüşlerine başvurulan şirketler, "daima yasalar çerçevesinde hareket ettiklerini" açıkladı. İddiaların odak noktasında bulunan danışmanlık şirketi PwC ise "yürürlükteki yerel, Avrupa ve uluslararası vergi yasalarıyla uyum içinde davranıldığını" savundu.
Dönemin başbakanı Juncker
Lüksemburg Başbakanı Xavier Bettel, "Lüksemburg yanlış yapmaz. Ülkemiz bir vergi cenneti değil" dedi. Belgelerin ait olduğu dönemde Lüksemburg'un başbakanlığını yapan, AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ise "Eğer soruşturma açılırsa görevimi suistimal etmeyecek, soruşturmanın gidişatı üzerinde herhangi bir etkide bulunmayacağım" ifadelerini kullandı.
AB Komisyonu'nun konuyla bağlantılı olarak iki ayrı konuda, "haksız rekabet" şüphesiyle soruşturma başlattığı belirtildi. Soruşturma açılan şirketler arasında online alışveriş platformu Amazon'un da bulunduğu kaydedildi.
© Deutsche Welle Türkçe
DW/AFP/rtr/NH/HS