WikiLeaks ve Julian Assange neden ABD'nin hedefindeydi?
25 Haziran 2024
WikiLeaks'in kurucusu Julian Assange, ABD'ye karşı verdiği 14 yıllık hukuki mücadelenin ardından memleketi Avustralya'ya dönmesini sağlayacak bir anlaşma yaptı. Peki son yılların en karmaşık ve dikkat çekici hukuk savaşı nasıl başlamıştı?
WikiLeaks nedir?
WikiLeaks adlı organizasyon kendilerini; savaşlar ve yolsuzluklarla ilgili sansürlü materyalleri analiz edip, yayınlamakta uzmanlaşmış çok uluslu bir medya örgütlenmesi olarak tanımlıyor. Assange tarafından 2006 yılında kurulan site, kâr amacı gütmüyor ve bağışlarla ayakta kalıyor. Site, çeşitli uluslararası medya kurumları ile araştırma, fon ve yayın işbirlikleri yapıyor.
Assange 2015 yılında Alman Der Spiegel gazetesine verdiği mülakatta siteyi, "Dünyanın en çok zulüm gören belgeleri için dev bir kütüphane" olarak nitelemiş, "Biz bu belgelere sığınma hakkı veriyoruz, onları analiz ediyor, yayıyor ve daha fazlasını topluyoruz" demişti.
WikiLeaks'ın en tartışmalı sızıntıları, Amerikan ordusunun 2000'lerin başından itibaren Irak ve Afganistan'da karıştığı insan hakları ihlalleri ve sivil ölümlerine dair video ve belgeler oldu. Washington sızıntıların ulusal güvenliğe zarar verdiğini ve Amerikalıların hayatlarını riske attığını savunurken; Assange'ın destekçileri bunun gazetecilik faaliyeti olduğu görüşünde.
Ne yayınladı?
2010 yılının Nisan ayında WikiLeaks, bir ABD helikopterinin 2007'de Irak'ın başkenti Bağdat'ta bir grup sivile ateş açtığı anın videosunu yayınladı. Öldürülen siviller arasında haber ajansı Reuters'ın iki çalışanı da vardı. Sızıntıdan kısa süre sonra, Haziran'da, ABD askeri Bradley Manning videoyu WikiLeaks'a gönderdiği gerekçesiyle tutuklandı.
Helikopter videosunun paylaşılmasından 3 ay sonra bu kez 91 binden fazla belge yayınlandı. Belgelerin çoğu Afganistan hakkında gizli ABD ordu raporlarıydı. Bu sızıntıyı Ekim ayında, Irak savaşı hakkında 2004 - 2009 dönemine ait 40 bin dosya izledi. Bunlar Amerikan ordu tarihinde bu güne kadar gerçekleşmiş en büyük sızıntılar oldu.
Aynı yıl içinde WikiLeaks, yabancı ülke liderleri hakkında görüşler ve güvenlik tehditlerine dair değerlendirmeler içeren binlerce diplomatik belge yayınladı. Eski Suudi Arabistan Kralı Abdullah'ın ABD'den İran'a baskı yapmasını istediği yazışmalar ve Çin'in ABD'ye siber saldırılar düzenlediğine dair bilgiler paylaşılan belgeler arasındaydı.
ABD'de WikiLeaks sızıntılarla gündemdeyken bir İsveç mahkemesi Assange hakkında tecavüz ve cinsel taciz suçlamalarından tutuklama kararı çıkardı. Assange, Aralık 2010'da İsveç'teki yargılama kapsamında İngiltere'de tutuklandı. Başından beri suçlamaları reddeden Assange, bunun ABD'ye iadesi için bir bahane olarak kullanılacağını savundu.
Ertesi yıl WikiLeaks, 250 binden fazla ABD Dışişleri Bakanlığı belgesi yayınlayarak sızıntıları sürdürdü.
Tek başına mıydı?
Hayır. Bir grup siber aktivist organizasyonu destekledi. Aktivistler, Assange'ın tutuklanmasından sonra da sızan belgeleri internette yaymaya devam ettiler.
"Anonymous" adlı internet aktivistleri grubu kendi teknolojileri ile WikiLeaks'a bağış yapılmasına izin vermediği için kredi kartı devleri MasterCard ve Visa'nın sitelerini kısa süreliğine hizmet dışı bıraktı. WikiLeaks'a bugün bitcoin dahil kriptoparalar ile bağış yapılabiliyor.
Reuters / MUK,BÖ