230311 Jemen Endphase

Yemen Hükümeti ve ordudan ayrılıp muhaliflere katılanların sayısı da her geçen gün artıyor. Uzmanlar protestoların geleceği konusunda farklı tahminlerde bulunuyor.

Princeton Üniversitesi'nin Yemen uzmanı Gregory Johnsen, ülkede Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih'i devirmeye çalışan muhalif hareketin heterojen olduğunu söylüyor:

"Giderek artan göstericiler farklı devrimci gruplardan oluşuyor. Yani ülkenin güneyinden gelenler, kuzeydeki isyancılar, iç bölgelerde yaşayanlar, öğrenciler ile aktivistler. Bunlara hafta başından bu yana bazı eski Salih yanıları ile askerler de katıldı.“

Entrikalarla iktidarda kaldı

Yemen Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih 1978 yılında başa geldiğinde kimse ona şans tanımıyordu. Salih’in bir kaç ay içinde koltuğundan indirileceği ya da öldürüleceği düşünülüyordu. Gregory Johnsen Devlet Başkanı Salih’in 30 yılı aşkın süre iktidarda kalmasını şöyle açıklıyor:

"Devlet Başkanı Salih, siyasi rakiplerini birbirine düşürerek iktidarda kalmayı başardı. Rakipleri birbiriyle uğraşmaktan Salih’e karşı birlik olamadılar. Ama düşmanları şimdi ittifak kurdular. Bu kez kurtulmayı başaramayacak.“

Güney bağımsızlık istiyor

Kuzey Yemen ile Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti’nin 1990 yılında birleşmesi sonucu Devlet Başkanı Salih Yemen’in Güneyi’ni de yönetmeye başladı. Ancak 1994 yılında ülkede iç savaş başladı. Savaşı Salih liderliğindeki ve Kuzey Yemen kazandı. Ancak ayrımcılığa uğradığını hisseden Yemen’in güneyi şimdi Devlet Başkanı’nın başlıca sorunlarından biri haline geldi. Zürih Üniversitesi siyasal bilimler uzmanlarından, Yemen vatandaşı Elham Manea:

"Ülkenin güneyine baktığımızda toplumda Güney Yemen’in bağımsızlığını isteyen ve bunun için ulusal girişimlerde bulunan bir kesim olduğunu görüyoruz.“

Ülkenin kuzeyi siyasi değişim istiyor

Yemen Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih ülkenin kuzeyinde de başka bir sorunla mücadele ediyor. Şii olan Huthiler yıllardır Sudi Arabistan sınırına yakın olan Sana kentinde siyasi değişim talebiyle ayaklanıyorlar. Elham Manea:

"Bu Ali Abdullah Salih'in hayatta kalma stratejisiyle başladı. Salih 1990 yıllarında toplumda çok güçlü bir konumu olan İslamcı Islah Partisi’ni zayıflatmaya çalıştı. Bu nedenle ülkedeki Şii Huthileri maddi olarak destekleyerek güçlendirmeye başladı. Salih’in politikası şimdi ters tepti ve Huthi gruplar destekçileri Ali Abdullah Salih’e karşı ayaklandılar.“

El Kaide’nin Yemen’deki faaliyetleri, artan yolsuzluk ve aşiretler arasındaki uzlaşmazlık ülkeyi bölünme tehlikesiyle karşı karşıya bırakıyor. Yemen’de 50 milyon silah olduğu tahmin ediliyor. Ülkedeki isyanların başlıca sebepleri arasında yoksulluk da var. Bir zamanlar devlet gelirlerinin yüzde 75’ini doğuran petrol rezervleri azalıyor. Buna bir de devlet harcamaları ile hızlı nüfus artışı eklenince Yemen’de işsizlik yaklaşık yüzde 35’lere kadar çıktı. Yemen uzmanı Gregory Johnsen:

"Devlet Başkanı Salih’in uzun süre iktidarda kalamayacağı ve şiddetle ya da barışçıl yollarla bir siyasi değişim yaşanacağı neredeyse kesin. Salih’in devrilmesinin ardından da İttifak çözülecek ama sonra nasıl bir yönetim başa gelir bu sorunun yanıtı henüz bilinmiyor.“

© Deutsche Welle Türkçe

Dominik Peters / Çeviren: Deniz Eğilmez

Editör: A. Günaltay