Çin Komünist Partisi'nin hiçbir kongresinden önce partinin gelecekteki kadrosu ve izleyeceği yol konusunda bu kadar belirsizlik yoktu. Her ne kadar Şi Cinping'in liderliğini sürdüreceği açık olsa da şu an kimse Komünist Parti'nin beş yılda bir yapılan bu kongresinde belirlenecek en üst düzey kadrosundaki yeni isimlerin kimler olacağını bilmiyor.
Yaklaşık 40 yıl boyunca partinin tepesindeki jenerasyon değişimi tahmin edilebilir nitelikteydi. Komünist Parti hiyerarşisinde en tepede yer alan Siyasi Büro Daimi Komitesi'ne, 55 yaş civarında olan görece genç jenerasyondan her zaman iki üye alınıyordu.
Şi'nin kendisi de Siyasi Büro Daimi Komitesi'ne 2007'de 54 yaşındayken bu şekilde girdi. Ancak beş yıl önceki kongrede komiteye bu jenerasyondan yeni isimler katmadı.
Tek parti devleti Çin'deki bu kongrede 69 yaşındaki Şi'nin bir kez daha Genel Sekreter seçilmesi bekleniyor. Aslında, yazılı olmayan parti kurallarına göre, 68 yaş ve üzerindeki liderlerin emekli olması gerekiyordu. Ancak Şi, parti mevzuatını ve anayasayı kendine uyacak şekilde değiştirdi ve üst üste üçüncü dönemde de iktidarda kalabilmesini mümkün kıldı.
Bu tip manevralar Şi'nin parti, devlet ve ordu lideri olarak Çin'i yönetmeye devam etme arzusu konusunda herhangi bir şüpheye yer bırakmıyor. Mutlak liderliğini sağlama alması için sadık parti üyeleri terfi ettirildi ve potansiyel rakipler yoldan temizlendi. Şi, hem parti içinde hem de kamuoyunda Çin Halk Cumhuriyeti tarihinin en güçlü politikacısı olarak lanse edildi. Komuta, devletin kurucusu Mao Zedong döneminde bile bu derece tek bir kişide toplanmamıştı.
Yeni dönemdeki zorluklar
Komünist Parti önemli bir seçime giderken Çin de birçok cephede güçlüklerle karşı karşıya. Çin'in sorunlarının başında, günlük yaşamı defaatle felç eden ve ekonomik büyümeyi yavaşlatan pandemi geliyor. Dünyanın en kalabalık ülkesinin sıkı şekilde sürdürdüğü "sıfır vaka" politikasının elbette olumsuz yanları da var. Çin'in ülkeye giriş kısıtlamalarıyla kendini izole etmesi, sürü bağışıklılığının gelişmemesi durumunu da beraberinde getirdi. Bu, pandeminin başlangıcından yıllar sonra bile Çin'in uluslararası topluma geri dönüşünü uzun vadeli bir sorun hâline getirecek.
İnsan hakları akvitistleri ise Şi'nin yeni dönemde siyasi baskıyı daha da yoğunlaştıracağından korkuyor. İktidarını, zalim bir liderlik biçimi ve son derece ideolojik propaganda aracılığıyla meşru kıldı. Müslüman Uygur azınlığa yönelik muamele, Tayvanve Hong Kong gibi konularda da acımasız ve güçlü adam imajını pekiştirdi. İnsan hakları kısıtlandı, rejimi eleştirenler hapse atıldı.
Parti içindeki sessizlik
Gözlemciler, Şi'nin liderlik tarzının parti içinde farklı fraksiyonlar içinde de tartışıldığı ancak mevcut şartlarda kimsenin Çin liderine alenen meydan okumaya cesaret edemediği inancında.
Siyasi Büro Daimi Komitesini'nin en güçlü adayları şu günlerde kuzu gibi sessiz. Şu an en ufak bir hata bile yapan, bitiş çizgisinden hemen önce iktidar yarışını kaybetmiş olacak. Şimdi bu önemli kadro kararı verilmeden önce parti liderine sonsuz biat etme vakti.
Bu kongrede dış politika ya da ekonomiye odaklanılmayacak. Ancak liderlik kadrosunun kompozisyonu, Çin'in bu alanlar dâhil birçok açıdan nasıl yönetileceği konusunda ipuçları verecek.
Siyasi Büro Daimi Komitesini'nin üyeleri kongrenin son gününde kamuoyuna tanıtılacak. Ancak o gün kırmızı halıda kim durursa dursun, bir şey değişmeyecek: Başta hâlen Şi ve arkadaşları olacak.
* Bu yorumun yazarı, kimliğini gizlemek amacıyla mahlas kullanmıştır.