Özbekistan'da aşırı İslamcı ayaklanma
13 Mayıs 2005Orta Asya cumhuriyetlerinden Özbekistan’da aşırı İslamcı oldukları gerekçesiyle 23 kişinin yargılanmasına yönelik Kırgızistan sınırındaki Andican kentinde başlayan protestolar ülkede şiddet olaylarına neden oldu. Çıkan olaylarda 9 kişinin hayatını kaybettiği ve 34 kişinin de yaralandığı bildirilirken, silahlı isyancıların Andican’da bir cezaevini basarak yüzlerce tutukluyu serbest bıraktıkları kaydedildi.
Aynı zamanda boş bir okul binasında 10 polisi rehin aldıkları belirtilen aşırı İslamcı isyancıların bir kışladan da silah çaldıkları haber verildi. Diğer yandan, Taşkent’te Cumhurbaşkanlığı Bürosu, Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov’un huzursuzluğun yaşandığı Andican kentine gittiğini duyurdu. Rus haber ajansı Interfax Fergana Vadisi’nde bulunan 320 bin nüfuslu Andican vilayetinde olayların devam ettiği ve sokaklarda protesto gösterileri yapan göstericilerin Kerimov’un istifasını istediği kaydedildi.
Resmi yetkililerin olaylarla ilgili henüz resmi açıklama yaptığı Andican’dan çelişkili haberler gelirken, bölgede telefon bağlantılarının da kesik olduğu ifade ediliyor. Özbekistan’ın ayrıca komşu ülkelerle de sınırlarını kapatıldı. Kazakistan ile sınırında diplomatik geçişler dışında giriş-çıkışlara izin vermeyen Özbek yetkililerin bu uygulamayı Andican'daki cezaevi ve hükümet binası baskını üzerine başlatmış olabileceği belirtiliyor.
İsrail Büyükelçiliği’ne saldırı girişimi
Andican dışında Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te de olaylar çıktığı haber verildi. Başkentteki İsrail Büyükelçiliği’ne yaklaşan ve bir intihar saldırganı olduğu sanılan bir kişiye korumalar tarafından ateş edildiği bildirildi. İsrail Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, elçilik binasına yaklaşan bu kişinin tavırlarından saldırı düzenleme amacında olduğunun anlaşıldığı ifade edildi.
İsrail Radyosu, daha sonra ateş edilen bu kişinin üzerinde bir patlayıcılar bulunduğunu açıkladı. Taşkent’te geçtiğimiz yılın Temmuz ayında ABD ve İsrail büyükelçilikleri ile bir adliye binasına bombalı saldırı düzenlenmiş ve 4 koruma görevlisinini ölümüne neden olmuştu.
Andican’da aşırı İslamcılar
Özbekistan’ın Kırgızistan sınırındaki Fergana Vadisi’nde bulunan Andican, aşırı İslamcılar’ın örgütlendiği bir bölge olarak biliniyor. Bölgede olaylara neden olan örgüt ise Andicanlı Ekrem Yoldaşov etrafında birleşen ve adı grup lideri Ekrem'den gelen "Ekremiler" grubu. "İmana Yol" adlı kitabıyla tanınan Ekremiler, dini grup olmanın yanı sıra kurdukları şirketlerle ekonomik alanda da örgütlendikleri belirtiliyor. 90’lı yıllarından sonundan bu yana bu bölgede yuvalanan İslamcı gruplarla hükümet güçleri arasında çatışmalar yaşanıyor.