Mehmet Şimşek'in ekonominin başına getirilmesine sevinen piyasalar, Şimşek’in istediğini yapamayacağı endişesiyle tedirginlik yaşıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ekonomiye müdahil olmaya devam edeceğine ilişkin artan işaretler piyasalardaki kur ve faiz beklentilerini yukarı doğru çekiyor. Bir başka deyişle Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Şimşek'in işine karışması, ekonomideki maliyeti artırmaya devam ediyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Merkez Bankası Başkanlığı’ndan Şimşek’in isteği üzerine aldığı Şahap Kavcıoğlu’nu, Şimşek istemediği halde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanlığı'na atadı. Kendi istediği isimlerden hiçbiri kabul görmeyip, sürpriz biçimde Kavcıoğlu’nun atanmasına Şimşek’in moralinin bozulduğunu, bunu yakınlarına da söylediğini öğrendik.
Bu arada geçen hafta "Kadromuzu kurmaya ve politika saptamaya öncelik veriyoruz" diyen Bakan Şimşek'in ekonomi yönetiminde istediği kapsamlı değişiklikler de henüz yapılmadı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, Kavcıoğlu'nun BDDK atamasında olduğu gibi, Şimşek'in istediği diğer atamalar konusunda da ayak dirediği konuşuluyor. Bu durum yeni rasyonel ekonomi politikalarına geçileceği umudunu taşıyan piyasalarda tedirginlik yaratıyor.
İstanbul borsası neden yükselişte?
Yaşanan bu tedirginliğe rağmen özellikle hisse senedi piyasalarında iyileşmenin devam ettiği, endeksteki artışın sürdüğü görülüyor. Kurlardaki artış ve buna bağlı altın fiyatlarındaki yükseliş devam ederken; bankacılık piyasasında ise eski yönetimin aldığı TL'ye dönüş zorunluluğu geçerliliğini koruduğu için, TL mevduat faizlerinin yüzde 50 sınırına kadar dayandığı gözleniyor.
Hisse senedi piyasalarında kur ve faiz artışına rağmen yaşanan tırmanışın en önemli gerekçesi olarak, 'Borsaya yabancı sermaye girişleri tekrar başlayacak bu nedenle artış beklentisi arttı” deniliyor. Bu arada fazla yükseldiği için Borsa İstanbul endeksinde düzeltmenin gelebileceği de konuşulanlar arasında.
Dövizdeki yükseliş ne zamana kadar sürer?
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz bu hafta Bakanlar kurulu toplantısından sonra Ekonomik Koordinasyon Kurulu'nun toplanacağını söyledi. Bu hafta Perşembe günü Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de Bankalar Birliği Yönetim Kurulu ile önemli bir toplantı yapacak. Bu toplantılarda, uygulanacak yeni politikalar hakkında yeni ipuçlarının çıkması bekleniyor.
Geçen hafta bir günde yüzde 7 değer kaybeden TL'deki erime de sürüyor. TL'nin değerinde her gün yüzde 1 civarında bir düşüş izliyoruz. Kurlardaki bu yükselme ve TL'nin değerinin nereye kadar düşeceği, Merkez Bankası'nın politika faizinde yapacağı artış için de önemli bir sinyal olacak.
Seçimin ikinci turuna 20 TL sınırında giren dolar kuru bu hafta başında 23.65 TL civarındaydı. Merkez Bankası'nın 22 Haziran'da yapacağı toplantıya kadar dolar kurunun 24 TL’yi aşması hatta 25 TL'ye yakınlaşması bekleniyor. Kabaca seçim sonrası Merkez Bankası toplantısına kadar yüzde 20-25 arasında bir devalüasyon yaşanacağını söylemek mümkün. Merkez Bankası'nın müdahalesine rağmen kurların yukarı çıkmaya devam etmesi, aslında faizlerde önemli bir yükseliş yaşanacağı beklentisini de yansıtıyor.
Politika faizi yüzde kaça çıkabilir?
Seçimin hemen ardından Merkez Bankası’nın Haziran'da politika faizini yüzde 8.5’den 15’e çıkaracağı sonra aşama aşama yüzde 25'e kadar yükseltebileceği konuşuluyordu. Ancak Şimşek'in atamasının ardından yaşanan son gelişmeler faiz oranlarının 22 Haziran'da en az yüzde 20'ye çıkarılması gerektiğini konuşulur kıldı. Yabancı banka ve aracı kurum raporlarında artık politika faizi için yüzde 25 asgari seviye olarak konuşuluyor. Bu oranın da yetmeyeceği faiz oranlarının yüzde 40'a kadar çıkarılması gerekeceği belirtiliyor. Bununla birlikte bazı bankacılar önden yüklemeli yüksek faiz artışı yapılıp daha sonra yıl sonuna doğru geri çekilme olabileceğini söylüyor. Genel beklenti ise önümüzdeki hafta Merkez Bankası toplantısında yüzde 25 politika faizine çıkılıp, daha sonra yukarı doğru çıkışın devam etmesinin gerekeceği yönünde.
Asgari ücret ve maaşlara zam ne olacak?
Bu arada atama konusunda Şimşek'in taleplerini yerine getirmeyen Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın faiz artışı konusunda da müdahil olacağına ilişkin bilgiler de geliyor. Erdoğan’ın kredi piyasasında önemli sıkıntılar çıkmaması için politika faizinin ancak yüzde 20’ye kadar çıkmasına izin verdiği konuşuluyor. Bu takdirde yine Mehmet Şimşek ile görüş ayrılığı kaçınılmaz olacaktır. Çünkü kurlardaki mevcut artış bile, yaratacağı enflasyonu önlemek için çok daha yüksek faiz artışını gerekli kılıyor. Yüzde 20'lik politika faizinin kurları durdurup, yüzde 50'ye çıkması beklenen enflasyonu geri çekmeye yetmeyeceği açık.
Bununla birlikte Salı günü başlayacak asgari ücret görüşmelerinde saptanacak ücret de enflasyonla mücadeleyi yakından ilgilendiriyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın söylediklerinden, seçim öncesi söz verilen 500 dolarlık asgari ücret rakamına çıkılması halinde iç talebi frenlemek, yani enflasyonu aşağı çekmenin çok zor olacağı kesin. Aynı gelişmeler memur ve emekli maaş zammı konusunda da geçerli ve Şimşek'in yüksek ücret zamlarına enflasyonla mücadele açısından olumlu bakması beklenmiyor.
'Mehmet Şimşek'in gelişi rasyonel politikalara dönüş açısından umut yarattı ama Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Şimşek'in işlerine fazla müdahil olması, eski ekonomi anlayışı ve kadrosunda diretmeye devam etmesi, bu umutların yavaş yavaş yitirilmesine neden oluyor.