Kada je u februaru zatvorena tzv. "Balkanska ruta" u EU su još postojale i kritike tog poteza. Problem se ne može riješiti ogradama i žicom, čulo se tada. Ne smiju se zaboraviti humanitarne vrijednosti Evrope i zaštita izbjeglica. Prošlo je više od pola godine od tada, ali tih riječi se malo ko sjeća. Evropa je pokušala da organizuje pošten prihvat i raspodjelu izbjeglica - i grandiozno propala u tom pokušaju.
Sada se radi samo o izolaciji
Predsjedavajući Evropskog vijeća Donald Tusk u međuvremenu jasno izjavljuje da Balkanska ruta mora zauvijek ostati zatvorena. On se tokom proteklih mjeseci sve više približavao stavovima istočnoevropskih šefova vlada, uključujući i stavove koji se tiču budućnosti EU. On bi trebalo da se zapita u čije ime govori ako se sve više približava tvrdolinijašima. Desničarske stranke, poput PIS-a u Poljskoj, Nacionalnog Fronta u Francuskoj ili AfD-a u Njemačkoj, još nisu preuzele vlast u cijeloj Evropi. Ipak, stiče se utisak da one sve više diktiraju političku diskusiju i način izražavanja političara.
Međutim, Tusk predstavlja samo djelić onoga što se dešava u EU: sve granice stida su pale kada se povede riječ o izbjeglicama. Baš kao što Evropa samo nijemo posmatra kišu bombi koje sipaju po Alepu i niko ne podiže svoj glas, tako joj je i svejedno za sudbinu izbjeglica iz tog grada i iz drugih kriznih regiona. EU je jedinstvena u tome da izbjeglice drži dalje od svojih granica. Cilj je da se od Evrope napravi tvrđava i bitno joj je samo osiguranje njenih vanjskih granica. Čak je Angela Merkel, koja je još prošle godine slavljena kao spasilac i humanista, ćutke prihvatila tu promjenu.
Jezik postaje sve oštriji
Izvještaji o dramatičnim sudbinama izbjeglica su postali nepopularni. Niko ne želi da zna šta je to natjeralo u bijeg oko 300 Egipćana koji su se prije dva dana udavili u moru nakon prevrtanja njihovog broda. Postoje šokirajući izvještaji o nasilnom djelovanju krijumčarskih bandi, koji prisiljavaju mlade da bježe put Evrope. Koga to zanima? Stotine djece se udavilo u moru tokom ove godine, ali niko ne zna njihova imena. Njihovu priču nema više ko da ispriča.
Bez obzira na različite razloge za bijeg, Evropa na patnje izbjeglica koje stižu s juga odgovara samo pojačavanjem graničnih patrola. Nije u modi da se na te ljude gleda kao na humanitarni izazov. U roku godinu dana oni su postali brojevi i statistika koja nikoga emocionalno ne pogađa. Političari na taj način pristaju da ih nose vjetrovi desnih ekstremista. Jezik političara je postao oštriji, siroviji i nije nam potrebno da slušamo samo Viktora Orbana da bi to čuli. Političko djelovanje slijedi ideju bezosjećajnosti. Evropa je izdala temeljne vrijednosti, vrijednosti koje su je nekada činile posebnom. I jedva da iko to primijeti. A to nije dobra osnova za novi početak EU o kojem se toliko razgovara ovih mjeseci.